Υποτιμημένες πτυχές της αφγανικής κρίσης

Ο δυϊσμός είναι ένα από τα πολλά επικίνδυνα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την πολιτική διαχείριση ακόμα και των πιο σοβαρών καταστάσεων. Διαβάζοντας τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης –αλλά και των κομμάτων– αισθάνεσαι ότι ο κόσμος ολάκερος κινείται ανάμεσα στο «άσπρο» και στο «μαύρο». Το «γκρι» χρησιμοποιείται μόνο για να δικαιολογηθούν αστοχίες και λάθη ή για να αμβλυνθούν οι επώδυνες επιπτώσεις επιλογών που πλήττουν μεγάλες ομάδες ανθρώπων.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα η διαχείριση της αναμενόμενης έλευσης των Αφγανών φυγάδων. Χωρίς να το δηλώνει κάνεις δημόσια, οι φυγάδες αντιμετωπίζονται ως «ανεπιθύμητη πραγματικότητα» η οποία πρέπει να κρατηθεί στην αυλή, αφού αν περάσει το κατώφλι τότε θα…

Με αυτήν τη σχεδόν αφοριστική προσέγγιση, οι πληρεξούσιοι διαχειριστές του τόπου καταφέρνουν: να έχουν ικανοποιημένο ένα κομμάτι της «εκλογικής πελατείας» τους, να εμφανίζονται ως αμέτοχοι σε όλες τις μικρές ή τις μεγάλες ανθρώπινες τραγωδίες που προκαλούν οι επιλογές τους, να αποενοχοποιούνται και να αποσυνδέονται από τις σοβαρές πολιτικές ευθύνες που μελλοντικά θα προκαλέσουν οι επιλογές τους.

Στην κοινή συνείδηση, η μαζική μετακίνηση ανθρώπων αποτελεί την κυρίαρχη πτυχή της ανθρωπιστικής κρίσης. Ετσι, οι περισσότεροι αποσυνδέουν τα κύματα των φυγάδων από την πιο παλιά και απεχθή εγκληματική δραστηριότητα: Την «Εμπορία των Ανθρώπων». Ακόμα και αυτοί που συναρτούν το εμπόριο των ανθρώπων με τα σκλαβοπάζαρα, εστιάζουν στην οικονομική συναλλαγή και υποβαθμίζουν άλλες πολύ πιο σοβαρές πτυχές, όπως τις επιπτώσεις σε τομείς που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, την ποιότητα της διακυβέρνησης, την οικονομική δραστηριότητα ακόμα και με την υγειονομική σταθερότητα.

Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το εμπόριο των ανθρώπων που τροφοδοτεί –και– η φυγή, είναι μια αστείρευτη πηγή εσόδων για τα συνδικάτα του εγκλήματος και για τις τρομοκρατικές ομάδες. Υπολογίζεται ότι 25 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως –κυρίως γυναίκες και κορίτσια– είναι θύματα καταναγκαστικής εργασίας και καταναγκαστικής σεξουαλικής εκμετάλλευσης.

Το έγκλημα αυτό είναι σήμερα ένα από τα πιο επικερδή καθώς ο τζίρος μπορεί να υπερβαίνει τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Ενα ποσό που ξεπερνά το ΑΕΠ πολλών χωρών του ΟΗΕ και μπορεί να χρηματοδοτήσει κάθε «σκοτεινό σχέδιο» που στοχεύει στην ανατροπή του κράτους δικαίου, στη χειραγώγηση της πολιτικής ακόμα και να αυξήσει την επιρροή στις κυβερνήσεις.

Το «Ισλαμικό κράτος» στο Ιράκ και στη Συρία και η Boko Haram στη Δυτική Αφρική χρησιμοποίησαν την εμπορία ανθρώπων ως στρατηγικό εργαλείο για να υποτάξουν τους πολίτες και ακόμα και να τους εξαναγκάσουν να διαπράττουν επιθέσεις αυτοκτονίας. Υπάρχουν διαπιστωμένες περιπτώσεις που ολοκληρωτικές κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν την εμπορία ανθρώπων για να παρακάμψουν κυρώσεις. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας κέρδιζε περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο στέλνοντας καταναγκαστικά σχεδόν 100.000 εργαζόμενους να δουλέψουν στο εξωτερικό, κυρίως στην Κίνα και τη Ρωσία. Η εμπορία ανθρώπων βλάπτει επίσης την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Το 2009, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας υπολόγισε ότι η παγκόσμια οικονομία έχασε έως και 21 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω του καταναγκασμού εργαζομένων. Σε έρευνα του υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ, εντοπίστηκαν εκατοντάδες προϊόντα από 77 χώρες που συνδέονται με τη χρήση παιδικής ή καταναγκαστικής εργασίας.

Τα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα που τροφοδοτούνται με ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, την απελπισία και τον φόβο, έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους –όπως έχει συμβεί στο παρελθόν– σε πολλές πτυχές της ανθρώπινης παρουσίας. Είναι γνωστό ότι η ισχύς κρατών, που σήμερα χαρακτηρίζονται ισχυρά, θα πρέπει να αναζητηθεί στο δουλεμπόριο. Σίγουρα έχουν αλλάξει πολλά από τον 19ο αιώνα, αλλά η επιθυμία για επιπλέον δύναμη παραμένει αναλλοίωτη.

Για το διεθνές έγκλημα, κάθε ανθρωπιστική κρίση και κάθε τοπική ή ευρύτερη ένοπλη σύγκρουση –σαν και αυτήν του Αφγανιστάν– είναι μια ευκαιρία για να ισχυροποιήσει ακόμα περισσότερο τη θέση του στην ορατή πλευρά της κοινωνίας – αν και σήμερα πολλοί δεν καταβάλλουν καμία προσπάθεια να παραμείνουν στη σκοτεινή. Και όπως ακριβώς οι νόμιμοι οργανισμοί επιδιώκουν να αποκτήσουν πολιτική επιρροή, το ίδιο κάνουν και οι εγκληματικοί. Γι’ αυτό η εμπορία ξεριζωμένων ανθρώπων γίνεται καλύτερα κατανοητή ως πολιτικό πρόβλημα.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πολύ απλά, ότι τέτοιου είδους προβλήματα το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να τα περιορίσει στην… αυλή. Αργά ή γρήγορα, σιωπηλά ή κραυγαλέα, βίαια ή αθόρυβα, θα βρουν τον τρόπο να περάσουν στο κατώφλι του «σπιτιού» και τότε χρειάζονται σωστά και πολύπλευρα πληροφορημένοι πολίτες για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν και να αποτρέψουν τα δεινά που προκαλούν οι απλοϊκές και οι αφοριστικές προσεγγίσεις.

Ο Γιάννης Σιώτος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr