Η τέχνη της κρίσης, η περίπτωση του θεάτρου

Της Βένας Γεωργακοπούλου

Δύο ελληνικά ντοκιμαντέρ που στρέφουν ένα περίεργο, αλλά και γεμάτο θαυμασμό βλέμμα στο θέατρο, σήμερα, σε καιρό κρίσης, δεν είναι καθόλου τυχαίο γεγονός. Υπάρχει λόγος σοβαρός. Και τον έπιασαν στον αέρα τόσο ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος στη βραβευμένη πρόσφατα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ταινία του «Ηθοποιοί: Ημερολόγιο Σπουδής» όσο και η Κατερίνα Πατρώνη στη δική της με τίτλο «Η τέχνη της κρίσης, η περίπτωση του θεάτρου». Προβάλλονται σε ενιαίο πρόγραμμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Κάτι συμβαίνει στο ελληνικό θέατρο. Κάτι καλό, που ίσως δεν θα το περίμενε κανείς σε μια διαλυμένη οικονομικά χώρα. Κυρίως η ταινία της Πατρώνη έχει ένα ιδιαίτερο, πολιτικό θα “λεγα ενδιαφέρον. Διότι προσφέρει ένα χορταστικό πανόραμα θεατρικών ομάδων, που αντεπιτίθενται με πείσμα στην κρίση και νικάνε την παραλυσία που θα μπορούσε να φέρει η έλλειψη χρημάτων και κρατικής στήριξης. Μοναδικά μέσα τους, η σκληρή δουλειά, η αυταπάρνηση και η φαντασία.

Ολα ξεκίνησαν από μια ιδέα της δημοσιογράφου Ιλιας Παπασπύρου. Πολύ πριν πέσει το «μαύρο» στην ΕΡΤ είχε προτείνει (και κερδίσει έγκριση για) μια σειρά από ντοκιμαντέρ, το καθένα και για έναν διαφορετικό χώρο της τέχνης και τις επιπτώσεις της κρίσης σ” αυτόν. Τελικά έγινε μόνο το πρώτο, το θεατρικό, χωρίς δεκάρα από κανέναν -μόνον πρόσφατα το ΕΚΚ ανακοίνωσε μια μικρή χρηματοδότηση της έτοιμης ταινίας.

Η Κατερίνα Πατρώνη σεβάστηκε σαν σκηνοθέτρια απόλυτα το φορμά ενός ωριαίου ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση. Η ταινία αποτελείται κυρίως από συνεντεύξεις σκηνοθετών και ηθοποιών, που εναλλάσσονται με σκηνές παραστάσεων. «Θα μπορούσαμε, αν είχαμε χρήματα, να χειριστούμε το θέμα πιο ελεύθερα, για παράδειγμα, να εστιάσουμε και να παρακολουθήσουμε από κοντά τη ζωή δυο-τριών ομάδων», λέει η σκηνοθέτρια. «Να χτίσουμε ιστορίες, που, άλλωστε, είναι ό,τι περισσότερο με ενδιαφέρει στο σινεμά. Αυτό, όμως, που κυρίως θέλαμε, το κάναμε. Σε μια περίοδο που θα περίμενες ότι οι άνθρωποι του θεάτρου θα είχαν στραφεί στην επιβίωση και μόνο, ακούγαμε ότι άνοιγαν νέες σκηνές, ότι ο κόσμος έτρεχε στα θέατρα. Αυτή την κατάσταση αποφασίσαμε να δούμε από κοντά. Να την καταγράψουμε, αλλά και να την καταλάβουμε. Για ποιο λόγο συμβαίνει; Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι στη σκηνή και κάτω από τη σκηνή -διότι μας ενδιέφεραν και οι θεατές, μακάρι να είχαμε δείξει και μιλήσει με περισσότερους».

Στην ταινία συμμετέχει η αφρόκρεμα του νέου ελληνικού θεάτρου. Γιάννης Καλαβριανός, Στάθης Λιβαθινός, Μάρθα Φριντζήλα, Γεωργία Μαυραγάνη της «Κίνησης Μαβίλη», η ομάδα Cartel που έστησε από το τίποτα, με ανακυκλώσιμα υλικά από κοντινή μάντρα, ολόκληρο Τεχνοχώρο στον Βοτανικό. «Αν είχαμε λεφτά μπορεί να είχαμε λιγότερη φαντασία», ακούγεται να λέει ένας ηθοποιός. «Τώρα αναγκαζόμαστε να φύγουμε από τα στερεότυπα».

Συμμετέχει στο ντοκιμαντέρ και ο Ολιβιέ Πι, ο νέος διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν, που την εποχή των γυρισμάτων σκηνοθετούσε στο Εθνικό το «Βιτριόλι» του Γ. Μαυριτσάκη. Είναι εντυπωσιασμένος με το ελληνικό θέατρο. «Μια τέτοια ενέργεια σε εποχή κρίσης είναι απίστευτη», λέει. «Βλέπω γύρω μου μια μεγάλη διάθεση πάλης. Ισως τελικά δεν χρειάζονται και πολλά πράγματα για να κάνεις θέατρο. Απλώς το να συνυπάρχεις και να συνεργάζεσαι».

Δεν φοβήθηκαν οι δύο δημιουργοί του ντοκιμαντέρ ότι δεν είναι αρκετά επαναστάτριες, ότι ίσως με όλα αυτά εξωραΐζουν την κρίση; Οτι δείχνουν τις «καλές» της πλευρές, δηλαδή την άνθηση του θεάτρου αποφεύγοντας τις δύσκολες, προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων του;

«Δεν ξέρω τι σημαίνουν αυτού του είδους οι διαχωρισμοί και οι λέξεις -συντήρηση, επανάσταση. Σε όλη μου τη ζωή προσπαθώ να τις καταλάβω και πάντα σκοντάφτω», απαντά η Κατερίνα Πατρώνη. «Το σημαντικό για μένα είναι να βρίσκεις μέσα σου τη δύναμη να γεμίζεις την κάθε μέρα με νόημα. Αλλωστε κι εμείς, που κάναμε αυτό το ντοκιμαντέρ, μέρος της ίδιας της κατάστασης είμαστε. Αλλά δεν θέλαμε να δείξουμε γκρίνια. Την ακούμε κάθε πρωί στην τηλεόραση».

* INFO: Ταινιοθήκη της Ελλάδας, Ιερά Οδός 48 και Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετρό Κεραμεικός. Τηλ. 210-3612046, 3609695.

Πηγή: efsyn.gr (http://www.efsyn.gr/?p=192439)