Η Χριστίνα Σουγιουλτζή και ο Χαΐνης Δ. Αποστολάκης μιλούν στο koutipandoras.gr για το "Σωματίδιο του Θεού"

Καθώς η παράσταση το «Σωματίδιο του Θεού» –η διήγηση του πανάρχαιου παραμυθιού της δημιουργίας του Σύμπαντος στη σημερινή του μορφή, έτσι όπως μας το διηγείται η επιστήμη της Φυσικής με αυτούς τους παράξενους όρους, όπως η μεγάλη έκρηξη, το καθιερωμένο πρότυπο, οι χορδές, η υπερσυμμετρία, τα μποζόνια και τα φερμιόνια, η αντιύλη, η ενοποίηση των δυνάμεων, η σκοτεινή ενέργεια και ύλη, οι μαύρες τρύπες…– παρουσιάζεται εκ νέου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά από τις 5-7 Ιουνίου, δεν χάσαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για Φυσική, θεό και χορό με τη Χριστίνα Σουγιουλτζή, από τις συνιδρύτριες της ομάδας χορού «Κι όμΩς κινείται», και τον Χαΐνη Δ. Αποστολάκη, που ποτέ δεν λησμονεί την ιδιότητα που είχε μια εποχή ως μεταπτυχιακός υπότροφος του Πανεπιστημίου Κρήτης στο CERN.      

Συνέντευξη στους Παναγιώτη Φρούντζο, Κωνσταντίνο Καϊμάκη       

Είναι αυτή μια παράσταση του Χαΐνη;

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Το «Σωματίδιο του Θεού» είναι, κατά πρώτον, μια παράσταση της ομάδας «Κι όμΩς κινείται». Έχω εκπλαγεί από αυτή την ομάδα, κι επειδή η Χριστίνα δεν τα λέει, θα τα πω εγώ. Είναι μια ομάδα που έχει υψηλό αισθητήριο· είναι σκληροτράχηλη. Αυτά που κάνουν, όταν συνδυάζουν ακροβατικά και χορό, εφάπτονται τα όρια των αντοχών του ανθρώπινου σώματος. Δεν ελέγχονται, δε, και δεν κατευθύνονται από οιαδήποτε εξουσία. Επίσης, σημαντικό ρόλο στις παραστάσεις παίζουν και οι υπόλοιποι εκλεκτοί συνεργάτες. Δεν φτάνουν, λοιπόν, μόνο οι βιρτουόζοι χορευτές – ακροβάτες του «Κι όμΩς κινείται», στις παραστάσεις έχουμε συνεργαστεί με έξοχους μουσικούς, όπως για παράδειγμα ο Θοδωρής Ρέλλος από τους Mode Plagal, ο Κλέωνας Αντωνίου, ο Φώτης Σιώτας (παλιότερα), ο Τάκης Κανέλλος, ο Ψαραντώνης… Όλοι αυτοί οι μουσικοί είναι μεγάλες μορφές. Οπότε καταλαβαίνεις πως αυτές οι συνθήκες –να βλέπεις και να ακούς σπουδαίους παίκτες σε όλα τα επίπεδα της τέχνης– δεν αγοράζονται, μόνο εμπνέονται. Και αυτό ακριβώς κάνουν η Χριστίνα και το «Κι όμΩς κινείται».    Αντιλαμβάνομαι πώς η Χριστίνα και η ομάδα «Κι όμΩς κινείται» εμπνεύστηκαν από τον «Ερωτόκριτο», την πρόσφατη συνεργασία σας, όμως πώς είναι δυνατό να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός της έμπνευσης από διατυπώσεις και θεωρίες της Φυσικής; 

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Όταν ανακοινώθηκε πως ανακαλύφθηκε το σωματίδιο Higgs, ο Δημήτρης έπαθε ντελίριο. Διαρκώς μονολογούσε πως αυτός το έλεγε ότι θα συμβεί με αυτό τον τρόπο – τον αποφεύγαμε συστηματικά, αφού ξέραμε ότι βρισκόταν στο «σύμπαν του Higgs». Κάποια στιγμή και αφού ανακάλεσα στο συνειδητό τις μνήμες μου από το Φυσικό –όπου μεν πέρασα, αλλά ποτέ δεν έβγαλα–, σκέφτηκα να καταπιαστούμε, αφού μπορεί να μην είναι τόσο ακατανόητο όσο ακούγεται. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, να προσεγγίζουμε την κατάσταση στο βαθμό του δυνατού και κάπως έτσι καταλήξαμε στην απόφαση να ανεβάσουμε το «Σωματίδιο του Θεού».        

Τι ακριβώς είναι το «Σωματίδιο του Θεού»;

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Κωμωδία! Αποκαλύπτει την ύπαρξη μιας παράλληλης ζωής δίπλα στη ζωή. Όταν δε αρχίσαμε να διαβάζουμε πως στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε τίποτε για τη σκοτεινή ύλη, αυτό μας φάνηκε σαν παραμύθι. Και καταλήξαμε πως πρέπει να προσεγγίσουμε τα του μποζονίου Higgs με τη δραματουργική αφηγηματικότητα που θα υιοθετούσαμε και στην περίπτωση ενός παραμυθιού ή ενός comic.   

Είναι η «Θεογονία» υπό το πρίσμα της Φυσικής;

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Ακριβώς αυτό είναι! Ποια διαφορά έχει από τις άλλες κοσμογονικές αφηγήσεις; Ή μάλλον έχει μία διαφορά: αυτή εδώ είναι η πιο συναρπαστική απ’ όλες, γιατί κάθε μέρα αλλάζει, κάθε μέρα διευρύνεται, κάθε μέρα καταλαβαίνουμε κι άλλα. Πανέμορφη!

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Για μένα είναι σαν παραμύθι εξωφρενικών ιστοριών. Έτσι μπορώ να το αντιληφθώ. Κάθε σώμα δεν μόνο ύλη, αλλά είναι κύμα που από τη συχνότητά του γίνεται ύλη. Οπότε εμείς στην πραγματικότητα δεν είμαστε συμπαγείς, αλλά δονούμενα κύματα. Η ομάδα «Κι όμΩς κινείται» θα έλεγα ότι προσέγγισε αυτά τα θέματα με μια διάθεση απλούστευσης, γι’ αυτό επιμένω στην κωμική διάσταση που έχει η παράσταση.

Πλησιάζει λίγο τη σλάπστικ αισθητική.

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Ακριβώς.

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Ούτως ή άλλως, το «Κι όμΩς κινείται» έχει πολλά στοιχεία από την commedia dell’arte. Και αυτά διαθέτουν την ομορφιά του μίνιμαλ. Όσο κακό είναι να κάνουμε στίξη τόσο κακό είναι να αποφεύγουμε τη στίξη. Μη δαιμονοποιούμε τους ανθρώπους που παίζουν στικτικά.

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Θέλω να διευκρινίσω κάτι: όταν λέω κωμωδία, δεν εννοώ πως το έργο είναι κωμικό. Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να είναι κωμικό το εύρος των γνώσεων που διαχειρίζονται σήμερα οι επιστήμονες. Και το λυπηρό είναι πως οι περισσότεροι από εμάς είμαστε αποκλεισμένοι –για διάφορους και διαφορετικούς λόγους– από τις πληροφορίες που αφορούν την εξέλιξη στο επίπεδο της επιστημονικής γνώσης.

Γιατί η παράσταση ονομάζεται το «Σωματίδιο του Θεού» και όχι «Σωματίδιο Higgs»;

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Γιατί είναι ένας προκλητικός τίτλος. Εν ολίγοις, είδανε και πάθανε να φέρουνε σε μια τάξη τον κόσμο από το χάος. Βρίσκανε σωματίδια, σωματίδια, σωματίδια, αλλά δεν μπορούσε έτσι να μπει σε τάξη ο κόσμος. Οπότε αρχίσανε να φτιάχνουνε θεωρίες. Η πιο όμορφη θεωρία λέγεται Συμμετρικές Θεωρίες Βαθμίδας και είναι το καθιερωμένο πρότυπο. Μια χαρά και ωραία μας βγάζει μαθηματικώς όλα τα σωματίδια –όλα αυτά που βρίσκονται στο Σύμπαν–, αλλά τα βγάζει χωρίς μάζα. Οπότε ο Σκοτσέζος Πίτερ Χιγκς κατασκευάζει μια θεωρία που λέει να βάλουμε με το χέρι –με το έτσι θέλω, δηλαδή– στις εξισώσεις ένα σωματίδιο, ένα βαθμωτό πεδίο που προξενεί ένα μηχανισμό που λέγεται αυθόρμητο σπάσιμο συμμετρίας. Κι έτσι γίνονται μάζα τα σωματίδια. Δεν τον πιστεύανε, τον κοροϊδεύανε…   

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Κι έτσι το σωματίδιο αυτό κοροϊδευτικά ονομάστηκε το «σωματίδιο του Θεού». Οι αντίπαλοί του περιέπαιξαν τη θεωρητική κατασκευή του και έμοιαζαν σαν να του έλεγαν: «Μα τι είναι αυτό το σωματίδιο, ο θεός;»!

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Πολλοί δεν τον πιστεύανε και αντί να κάνουν αυθόρμητο σπάσιμο συμμετρίας, κάνανε δυναμικό σπάσιμο συμμετρίας.

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Εγώ θα σου το εξηγήσω πιο απλά: το μποζόνιο Higgs είναι ένα σωματίδιο που όταν μπαίνει σε ένα πεδίο, όλα τα σωματίδια εντός πεδίου αποκτούν μάζα.

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Και το ίδιο το σωματίδιο αποκτά μάζα.         

Θα μας δώσεις μια εικόνα για την ομάδα «Κι όμΩς κινείται»;

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Η ομάδα «Κι όμΩς κινείται» δεν είναι κάτι σταθερό. Δημιουργήθηκε από την ανάγκη που είχαμε να υπάρξουμε και να δημιουργήσουμε ως χορευτές. Γιατί μια παράσταση χορού στην Ελλάδα αφορά σχεδόν κανένα. Το γεγονός πως τελικά βρεθήκαμε να συνδυάζουμε την τεχνική του χορού με την τεχνική του τσίρκου και της performance μάλλον τυχαία προέκυψε. Δηλαδή, γνωρίσαμε τον Camillo, ο οποίος ήταν circo man, εντυπωσιαστήκαμε από την εξωστρέφεια της performance του και αποφασίσαμε να τη συνδυάσουμε με την τάση του χορού να οικοδομήσει έναν κόσμο ιερό. Αυτή ήταν η αρχική συνθήκη. Με τα χρόνια μπήκαν και άλλοι καλλιτέχνες –αφού διαλύθηκε μια προηγούμενη ομάδα που είχαμε, η sinequanon, η πρώτη κολεκτίβα στην Ελλάδα που δεν είχε χορογράφο–, όπως ο Ερμής Μαλκότσης, ο οποίος προέρχεται από τη sinequanon από την περίοδο που η κολεκτίβα φιλοξενούνταν στον Κρατήρα. Τελικά, η ομάδα φτιάχτηκε από διάφορα πρόσωπα που κουβαλούν τα προσωπικά τους φορτία, πρόσωπα που κάποιες φορές «κουτουλάνε» μεταξύ τους. Φυσικά, η συνεργασία μας με τον Δημήτρη μας έχει επηρεάσει πολύ. Δεν ξέρω, δηλαδή, αν θα σκεφτόμαστε ποτέ να κάνουμε τον «Ερωτόκριτο» αν δεν πηγαίναμε στην Κρήτη με τους Χαΐνηδες να ακούσουμε τη μουσική και να έρθουμε σε επαφή με την τοπική κουλτούρα. Παράλληλα, έχουμε σεμινάρια σύγχρονου χορού με ακροβατικά στοιχεία.      

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης: Η Χριστίνα δεν είναι μόνο καταπληκτική χορογράφος και βιρτουόζος χορεύτρια, αλλά και απίστευτη δασκάλα. Διδάσκει στα σεμινάρια τη χορογραφία που προετοιμάζει ή παρουσιάζει τον καιρό της διδασκαλίας.     

Χριστίνα Σουγιουλτζή: Συνήθως στα σεμινάριά μας συμμετέχουν ενήλικες, καθώς δεν έχουμε βρει ακόμη το δρόμο να συνδεθούμε με την εκπαιδευτική διαδικασία. Τα μαθήματά μας είναι ανοιχτά και δεχόμαστε από παιδιά πέντε χρόνων μέχρι υψηλής αντοχής υπερήλικες.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:

Σκηνοθεσία & Χορογραφία από τους «κι όμΩς κινείται» με αφορμή την ιδέα του Χαΐνη Δ. Αποστολάκη

Σκηνογραφία του Camilo Bentancor

Μουσική (σύνθεση και ερμηνεία) του Χαΐνη Δ.Αποστολάκη

και των Κ. Αντωνίου, Τ. Κανέλλου, Θ. Ρέλλου (Mode Plagal)
Φωτισμός του Β.Καψούρου
Βίντεο της Μ. Αθανασοπούλου
Κοστούμια των Α. Μάνεση και Φ. Μουζάκη
Ερμηνεία και συνδημιουργία

Χαΐνης Δ. Αποστολάκης

Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου

Camilo Bentancor

Βασίλης Δημάς

Αντιγόνη Λινάρδου

Ερμής Μαλκότσης

Ιωάννα Παρασκευοπούλου

Χριστίνα Σουγιουλτζή

INFO:

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Ηρώων Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς,

τηλ.:210 4143300)

Ημέρες παραστάσεων: 5-7 Ιουνίου, Ώρες παραστάσεων: Παρασκευή-Σάββατο 21.00 / Κυριακή 20.00, Τιμή εισιτηρίου: €12 στο ταμείο, €10 προπώληση