Χακάν Σουκούρ: Ένας εξόριστος «θρύλος»

Από βουλευτής εχθρός του κράτους

Ο Χακάν Σουκούρ δεν είναι απλά ένας διεθνής Τούρκος ποδοσφαιριστής. Πρόκειται για έναν εκ τον δημοφιλέστερων αθλητών στη γειτονική χώρα, ακόμα και τώρα, που διώκεται από την κυβέρνηση. Ο «Ταύρος του Βοσπόρου» είναι, με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο, πρώτος σκόρερ στην ιστορία της Εθνικής, ενώ μόνο ο Ρουστού έχει περισσότερες συμμετοχές από εκείνον με το εθνόσημο. Το 2000 οδήγησε τη Γαλατάσαραϊ στην πρώτη και μοναδική ευρωπαϊκή διάκριση τουρκικής ομάδας, κατακτώντας το Κύπελλο UEFA, ενώ πήρε με τη φανέλα της και 8 πρωταθλήματα. Σήκωσε Κύπελλο στην Ιταλία με τη φανέλα της Πάρμα, φόρεσε τη φανέλα της Ίντερ, ενώ αγωνίστηκε και στην Αγγλία με τη Μπλάκμπερν. Τον Ιούνιο του 2002 σημείωσε το γρηγορότερο γκολ που έχει μπει σε Μουντιάλ και βοήθησε τη χώρα του να φτάσει στην τρίτη θέση στα γήπεδα της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας.

Η τεράστια δημοτικότητά του ήταν εκείνη που οδήγησε το κόμμα του Ερντογάν να τον προσεγγίσει και να τον εκλέξει στο Κοινοβούλιο της χώρας, έπειτα από ένα σύντομο τηλεοπτικό πέρασμα. Παράλληλα, όμως, ήταν πολύ κοντά στον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον κληρικό που με το κίνημά του προσπάθησε να αλλάξει ολόκληρη την κουλτούρα της χώρας. Mια από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες του παλαίμαχου ποδοσφαιριστή είναι από τον πρώτο του γάμο, με τη σύζυγο που έχασε στους φονικούς σεισμούς του 1999. Aπό τη μία πλευρά του γαμπρού, ποζάρει ο Ερντογάν. Από την άλλη ο Γκιουλέν.

Η ανάφλεξη που προέκυψε στη συνέχεια ανάμεσά τους, η οποία κλιμακώθηκε με το κλείσιμο των σχολείων του πρώτου από τον δεύτερο και με το πραξικόπημα που ο Ερντογάν χρέωσε στον Γκιουλέν, έθεσε τον Σουκούρ εκτός κάδρου. Είχε προηγηθεί η ανεξαρτητοποίηση, η παραίτησή του από το αξίωμα του βουλευτή και η εχθρική στάση των πρώην «συντρόφων» προς το πρόσωπό του. «Αφού παραιτήθηκα από το Κοινοβούλιο, ξεκίνησα να αντιμετωπίζω διοικητικά ζητήματα με τις επιχειρήσεις μου. Ό,τι κι αν ήθελα να δημιουργήσω, υπήρχαν πάντα προβλήματα», έλεγε. Άλλωστε, δεν μασούσε τα λόγια του. Σε μια διάλεξή του σε Πανεπιστήμιο είχε δηλώσει Αλβανός, αναφερόμενος στις ρίζες του, γεγονός που δεν άρεσε καθόλου στα εθνικιστικά στοιχεία της κυβέρνησης.

Η εξορία και η πτώση

Το Φθινόπωρο του 2015, περίπου έναν χρόνο πριν το πραξικόπημα, με την πίεση να έχει γίνει αφόρητη, ο Χακάν Σουκούρ έφυγε για τις ΗΠΑ με τη σύζυγο και τα τρία παιδιά τους. Το γεγονός πως βρέθηκε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, όπου ζούσε αυτοεξόριστος τα τελευταία 20 χρόνια ο Γκιουλέν, μάλλον ήταν αρκετό για να θεωρηθεί συνεργός. Τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ τον παρουσίασαν ως φυγά που ζει πλουσιοπάροχα στην Αμερική και έδωσαν στην δημοσιότητα όλα τα οικονομικά του στοιχεία, τα οποία κατασχέθηκαν. Ο πατέρας του έμεινε για περίπου έναν μήνα στη φυλακή, ενώ και άλλα μέλη της οικογένειάς του πιέστηκαν πολύ. Ο ίδιος δικάστηκε ερήμην, για ένα tweet του, το οποίο μεταφράστηκε ως επίθεση κατά του προέδρου. Κάποιοι τον πλησίασαν, λέγοντάς του ότι μπορεί να γυρίσει στην πατρίδα του και να τα πάρει όλα πίσω, αρκεί να υποστηρίξει δημόσια τον Ερντογάν. «Θα μπορούσα να έχω μια πολύ καλή ζωή και να γίνω υπουργός αν έπαιζα το παιχνίδι με τον τρόπο τους, αν έκανα αυτά που λένε. Όμως τώρα πουλάω καφέ», έλεγε ο ίδιος στους New York Times τον Μάιο του 2018. Πλέον, έχασε και τον καφέ. Αν τολμήσει να επιστρέψει; Η ισόβια κάθειρξη μοιάζει βέβαιη. Αν έμενε, ίσως ήταν ανάμεσα στους 300 που έχασαν τη ζωή τους, στους 120.000 που έχασαν τη δουλειά τους, ή στους 50.000 που φυλακίστηκαν στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος.

«Δεν μου έχει μείνει τίποτα, ο Ερντογάν τα πήρε όλα. Το δικαίωμά μου στην ελευθερία, την ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα στην εργασία», είπε ο Τούρκος πρώην σέντερ φορ σε πρόσφατη συνέντευξή του στην γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag, προσθέτοντας: «Κανείς δεν δείχνει ικανός να εξηγήσει ποιος υποτίθεται ότι ήταν ο ρόλος μου σε αυτό το πραξικόπημα. Δεν έκανα τίποτα παράνομο, δεν είμαι προδότης ή τρομοκράτης. Ίσως είμαι εχθρός αυτής της κυβέρνησης, αλλά όχι του κράτους ή του τουρκικού έθνους. Λατρεύω τη χώρα μου. Μετά τον διαχωρισμό από τον Ερντογάν, ξεκίνησα να λαμβάνω απειλές. Το κατάστημα της συζύγου μου δέχθηκε επίθεση, τα παιδιά μου παρενοχλούνται, ο πατέρας μου μπήκε στη φυλακή και όλα τα περιουσιακά μου στοιχεία κατασχέθηκαν. Οπότε μετακινήθηκα στις ΗΠΑ. Αρχικά άνοιξα ένα καφέ στην Καλιφόρνια, όμως περίεργοι άνθρωποι συνέχισαν να έρχονται στο μπαρ. Τώρα οδηγώ ένα Uber και πουλάω βιβλία».

Το όνειρο 

Το αμερικανικό όνειρο του Χακάν Σουκούρ φυσικά ήταν εντελώς διαφορετικό. Από την πρώτη στιγμή που πήγε στις ΗΠΑ είχε στόχο κάποια στιγμή να ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο, να δημιουργήσει ακαδημίες για παιδιά και να τους εμφυσήσει τις αξίες του αθλητισμού. Αυτό, άλλωστε, ήθελε να κάνει και στην Τουρκία. Όσοι φίλοι του όμως είχαν ακόμα δεσμούς με την Τουρκία και ενδιαφέρονταν να μπουν συμπαίκτες, έκαναν πίσω. Και ο Σουκούρ έμεινε μόνος, να παλεύει σε μια ξένη χώρα. Να αισθάνεται το αόρατο χέρι της κυβέρνησης Ερντογάν ακόμα και στο ίδιο του το μαγαζί, στην πλατεία που παίζει μπάλα, στο τέλος της βάρδιας του όταν κλειδώνει το ταξί.

«Ξέρω ότι υπάρχουν εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν στις ΗΠΑ για καιρό υπό αυτές τις συνθήκες, χωρίς να μπορούν να γυρίσουν σπίτι και να αγκαλιάσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα», τονίζει ο Σουκούρ, o oποίος επέλεξε τον δύσκολο δρόμο. Προτίμησε να μην ταχθεί στην υπηρεσία του Σουλτάνου, όπως τόσοι και τόσοι αθλητές, αλλά να είναι σε εκείνους που ξεχωρίζουν. Όποιο κι αν είναι το τίμημα…