«Γκυγιώμ, γλυκιά μου»: Ένα ανάποδο ταξίδι αυτογνωσίας

Μετά το επιτυχημένο πρώτο άνοιγμα της περασμένης σεζόν, ο αυτοβιογραφικός μονόλογος του Γκυγιώμ Γκαλιέν με τίτλο «Γκυγιώμ, γλυκιά μου» επαναλαμβάνεται για δεύτερη φορά στο θέατρο Αλκμήνη, με τον Περικλή Λιανό να ερμηνεύει κάτω από την ευαίσθητη σκηνοθεσία της Άννας Χατζησοφιά την ιστορία ενός αγοριού, στο οποίο αποδόθηκε μια σεξουαλική ταυτότητα προτού καν το ίδιο προλάβει να την ανακαλύψει. Το θεατρικό one man show του Γάλλου ηθοποιού, σεναριογράφου και σκηνοθέτη, αφού σάρωσε και στα βραβεία Σεζάρ στην κινηματογραφική απόδοσή του, παρουσιάστηκε και στην Ελλάδα, σε μια γλαφυρή μετάφραση από τη Δήμητρα Κονδυλάκη.

Ο Γκυγιώμ είναι ένας ηθοποιός, ο οποίος σε ένα καμαρίνι θεάτρου διηγείται την ιστορία της ζωής του, το πώς δηλαδή αναπτύχθηκε η προσωπικότητά του στην παιδική ηλικία. Και στη διάρκεια αφήγησης αυτής της ιστορίας, γίνεται αναφορά όλων των προσώπων που με έναν τρόπο σημάδεψαν και καθόρισαν την εξέλιξή του. Η γιαγιά του, ένας ψυχίατρος, ένας περίεργος Άραβας σκηνοθέτης, αλλά κυρίως η μητέρα του, η οποία αποφάσισε να μεγαλώσει το αγόρι της ως κορίτσι, αποδίδοντάς του αυτή τη σεξουαλική ταυτότητα ερήμην του, δίχως απαραίτητα αυτή να είναι η πραγματική του. Αποδεχόμενος χωρίς αμφισβήτηση το θηλυκό του ρόλο, ο Γκυγιώμ ταυτίζεται με τη μητέρα του σε τέτοιο βαθμό, ώστε καταλήγει να αποτελεί μια τέλεια μίμησή της. Στη συνέχεια, όμως, επεκτείνεται και στη μίμηση άλλων γυναικείων μορφών της ζωής του, όπως της Ρωσίδας γιαγιάς του, ή της πριγκίπισσας Σίσσυ, αυτοκράτειρας της Αυστρίας, προκειμένου να εξερευνήσει τις πτυχές της θηλυκής υπόστασής του, όπως του την επέβαλαν.

Έτσι, βλέπει κανείς τον Γκυγιώμ να διακωμωδεί με ξεχωριστό τρόπο τις πιο καταγέλαστες εμπειρίες του. Στο τέλος, παρά την πραγματικά επεισοδιακή και ιδιαίτερη ανατροφή του ως ομοφυλόφιλου, με όλες τις ανατροπές, τους χλευασμούς και τα εσωτερικά εμπόδια, παίρνει την απόφαση στην ενήλικη ζωή να αγκαλιάσει τον εσωτερικό του ετεροφυλόφιλο εαυτό, γνωρίζοντας την εκλεκτή της καρδιάς του. Ο θεατής, λοιπόν, με το παράδειγμα του ήρωα, παίρνει το μήνυμα πως η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας είναι κάτι που διακρίνει συλλήβδην όλους τους ανθρώπους, οι οποίοι, παρασυρμένοι ενίοτε από κοινωνικές συμβάσεις και από τον ετεροκαθορισμό της προσωπικότητάς τους, καταλήγουν εγκλωβισμένοι στη βίωση της «ξένης» ταυτότητάς τους εντός αλλότριων πλαισίων. Ο αυτοκαθορισμός, επομένως, δεν επιτυγχάνεται ποτέ. Αντιθέτως, η κοινωνία κατασκευάζει δυστυχισμένα πλάσματα εν ονόματι της ετεροκανονικότητας, των διακριτέων και συμπληρωματικών φύλων με φυσικούς ρόλους στη ζωή, χωρίς να λαμβάνει υπόψη πως η αυτοέκφραση του φύλου δεν είναι αναγκαίο να ακολουθεί πάντοτε τη νόρμα – αν τελικά υπάρχει νόρμα.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως το κείμενο είναι είτε αρκετά περίπλοκο ως προς τη δομή και συνοχή του, είτε αρκετά δύσκολο να παρουσιαστεί σε ένα κοινό όπως το ελληνικό. Ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ο θεατής σχηματίζει μια συγκεκριμένη εικόνα για τον ήρωα, τον οποίο φαντάζεται ως ομοφυλόφιλο και όχι ως κορίτσι, αυτή στο τέλος ανατρέπεται, αφού εκείνος παντρεύεται μια γυναίκα. Το αποτέλεσμα είναι να προκαλείται μια μερική σύγχυση. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι περισσότερο πολιτισμικό: είναι αρκετά δύσκολο για τον Έλληνα θεατή να παρακολουθήσει μια αντεστραμμένη ιστορία αναζήτησης της σεξουαλικής ταυτότητας, μια ιστορία, δηλαδή, ενός ετεροφυλόφιλου άνδρα στον οποίο αναγνωρίζεται ο ομοερωτικός σεξουαλικός προσανατολισμός, κυρίως γιατί έχει εξοικειωθεί περισσότερο στην παρακολούθηση αυτού του μοτίβου από την αντίθετη πλευρά.

Ο Περικλής Λιανός, ηθοποιός εύπλαστος και προσαρμοστικός, αποδίδει την ελληνική μετάφραση του έργου ενσαρκώνοντας τον μπερδεμένο Γκυγιώμ σε μια ερμηνεία με αφοπλιστική ειλικρίνεια, σάτιρα και συγκίνηση που μπορεί να «χωρέσει» στη σκηνή. Αξιοποιώντας παράλληλα και τις μιμητικές του ικανότητες προσφέρει κάτι διαφορετικό, δεδομένου ότι το κοινό τον έχει συνηθίσει σε ρόλους λιγότερο «τσαλακωμένους». Φαίνεται, ωστόσο, πως ο ρόλος αυτός αποτελεί μια πρόκληση και για τον ίδιο, αφού ισορροπεί ικανοποιητικά πάνω στα λόγια ενός ανθρώπου με ιδιόμορφη εμπειρία, όπως ο Γκαλιέν. Ενώ στήνει επί μία ώρα το προφίλ ενός ομοφυλόφιλου άνδρα ο οποίος διακρίνεται από όλα τα κλισέ και τα στερεότυπα όπως τα κατασκεύασε η κοινωνία, έρχεται στο τέλος με δεξιοτεχνία, αυτοσαρκασμό και μέτρο να το αποδομήσει, όσο επιφανειακό κι αν μοιάζει κάτι τέτοιο.

Η θεατρική σκηνοθεσία της Άννας Χατζησοφιά, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορεί να βρίσκεται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με την εμπειρία και επιτυχία της στη σκηνοθεσία τηλεοπτικών σειρών. Είναι για κάποιους ένα φορτίο το οποίο δύσκολα μπορεί να αφαιρέσει κανείς από πάνω του. Βέβαια, δεν υπάρχει απαίτηση για κάτι τέτοιο από την Άννα Χατζησοφιά, η οποία έχει εδώ και χρόνια καθιερώσει το ύφος, το στιλ και την τεχνοτροπία της. Επομένως δεν δημιουργεί ένα αίτημα διαφορετικής προσέγγισης. Ο τρόπος με τον οποίο καθοδηγεί το Λιανό πάνω στη σκηνή θυμίζει αρκετές φορές τις τηλεοπτικές υπερβολές στην προσέγγιση των ομοφυλόφιλων ανδρών. Έτσι, στην προσπάθεια να υπερτονιστεί η θηλυπρεπής πλευρά του Γκυγιώμ, υπάρχουν στιγμές στερεοτυπικής απόδοσης του ήρωα με έντονες εκφράσεις, αλλοιώσεις της φωνής και κινήσεις, ενώ θα μπορούσε αυτό να μετριαστεί κάπως. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι ένα είδος σκηνοθεσίας που εξυπηρετεί την εμπορικότητα του έργου (όχι με διχαστική πρόθεση, αλλά ακριβώς λόγω της ιδιοτυπίας του περιεχομένου) και, σε συνδυασμό με το λιτό και καλλιτεχνικό σκηνικό της Έβελυν Σιούπη συνθέτουν μια παράσταση που τροφοδοτεί τη σκέψη, όσο ικανοποιημένο ή απογοητευμένο κι αν είναι το κοινό καθώς αποχωρεί από τη θεατρική αίθουσα.

Η ιδιότυπη σύσταση της ελληνικής κοινότητας, τα μέλη της οποίας έχουν «γαλουχηθεί» στο να βλέπουν ως δεδομένη την ετεροφυλοφιλία και την ομοφυλοφιλία ως κάτι ξεχωριστό, δεν επιτρέπει σε μια άνευ συντηρητισμού θέαση της ιστορίας του Γκυγιώμ, παρά τις αξιόλογες προσπάθειες που γίνονται διαρκώς και από πολλές πλευρές για να παταχθεί αυτό. Η ιστορία αυτή της απελευθερωμένης υψηλής κοινωνίας της Γαλλίας έρχεται σε αντίθεση με το πατριαρχικό και μικροαστικό περιβάλλον της ελληνικής κοινωνίας, το εγκλωβισμένο σε στερεότυπα και φόρμες. Η μητέρα του Γκυγιώμ, για παράδειγμα, μια μητέρα που καμαρώνει για τον ρόλο της ξεχωριστής κόρης που «φόρεσε» στο γιο της, ξενίζει αρκετά (ή και σοκάρει) τον Έλληνα θεατή, το μάτι του οποίου δεν έχει συνηθίσει σε τέτοιες συμπεριφορές. Οι ποιοτικές, λοιπόν, διαφορές ανάμεσα σε μια παραδεδεγμένα δυτική κοινωνία εξέλιξης και αψήφισης έμφυλων διακρίσεων και σε μια τύποις προοδευτική κοινωνία που έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμα για να απελευθερωθεί, θα ανησυχήσουν το μυαλό του κοινού μετά την παράσταση αυτή.

ΓΚΥΓΙΩΜ, ΓΛΥΚΙΑ ΜΟΥ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σκηνοθεσία: Άννα Χατζησοφιά

Σκηνικά-κοστούμια: Έβελυν Σιούπη

Μουσική: Ιάκωβος Δρόσος

Γκιγιώμ: Περικλής Λιανός

Παραγωγή: The Artists

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9.30 στο θέατρο Αλκμήνη, για λίγες παραστάσεις

Τιμές εισιτήριων Γενική είσοδος 10€

Μειωμένο εισιτήριο 5€| άνεργοι| πολύτεκνοι| ατέλειες | AΜΕΑ

Τηλ κρατήσεων 2103428650, 6932258073

Θέατρο Αλκμήνη | Αλκμήνης 8 | Γκάζι | 2103428650