5 ασθένειες πιο επικίνδυνες από τον Έμπολα

Το τελευταίο ξέσπασμα του Έμπολα στην Νότιο Αφρική είναι το μεγαλύτερο στην ιστορία, ενώ μετράει πάνω από 1200 θύματα. Οι κάτοικοι πιο ανεπτυγμένων περιοχών, όμως, προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό από τέτοιου είδους επιδημίες, χάρη στην μεγάλη διαθεσιμότητα σε εμβόλια και φάρμακα, την καλή υγειονομική περίθαλψη αλλά και την εκμάθηση σχετικά με το ρόλο της υγιεινής στην εξάπλωση μιας ασθένειας. Ο Έμπολα είναι δύσκολο έως αδύνατον να προκαλέσει πανδημία στον αναπτυγμένο κόσμο, καθώς ο τρόπος μετάδοσης απαιτεί στενή επαφή με ασθενείς.

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως είναι απίθανο για όλες τις ασθένειες. Οι παρακάτω πέντε νόσοι μπορούν εύκολα να σημάνουν παγκόσμιο υγειονομικό συναγερμό:

Γρίπη

Κάθε χρόνο, η κοινή γρίπη προσβάλλει περίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο, ενώ ευθύνεται για 250 με 300.000 θανάτους. Τα ποσά είναι δυσθεώρητα, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό θνησιμότητας είναι χαμηλό. Οι αριθμοί αυτοί, όμως, αφορούν την εποχιακή γρίπη. Τι συμβαίνει με παραλλαγές του ιού, που προσβάλλουν ζώα; Οι υποκατηγορίες του ιού της γρίπης Η5Ν1 και Η7Ν9 περιέχουν στελέχη που απαντώνται στα πουλιά, αλλά είναι πιθανό να μεταδοθούν και στον άνθρωπο.

Κάποια στελέχη του Η5Ν1 είναι εξαιρετικά λοιμογόνα, έχοντας σκοτώσει δεκάδες εκατομμύρια πουλιά, ενώ το ποσοστό θνησιμότητας στους ανθρώπους “άγγιζε” το 60%. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από τα πουλία στους ανθρώπους, αλλά όχι από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όχι ακόμα, τουλάχιστον, καθώς ο Η5Ν1 είναι γνωστός για την ταχύτατη μετάλλαξή του. Δεν είναι απίθανο μέσα στα επόμενα χρόνια να γίνει ένας από τους πιο μεταδοτικούς ιούς.

Ο Η7Ν9 προβληματίζει τους επιστήμονες, επειδή πολύ λίγα είναι γνωστά για αυτόν. Η πρώτη γνωστή περίπτωση ανθρώπου ασθενή έλαβε χώρα τον Μάρτιο του 2013, με το ποσοστό θνησιμότητας να μην ξεπερνάει το 22%. Ο προβληματισμός έγκειται στο ότι μεταδίδεται από πουλιά που δεν εμφανίζουν συμπτώματα του ιού.

H7N9 is particularly troubling, because we don’t know that much about it. The first confirmed case of human illness was in March 2013, with a mortality rate of roughly 22%. However, the fact that it is so new and it can be transmitted from birds that don’t even appear sick is fairly troubling, as it could become a widespread problem. 

Διαρροϊκή Νόσος

Η διάρροια είναι το πρώτο αίτιο θανάτου παιδιών κάτω των 5 ετών παγκοσμίως. Πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι νοσούν κάθε χρόνο, ενώ μόνο οι θάνατοι παιδιών ξεπερνούν τις 800 χιλιάδες. Εξαιτίας της διάρροιας το σώμα χάνει με ταχείς ρυθμούς τα απαραίτητα υγρά και άλατα και μπορεί, αν παραμεληθεί, να οδηγήσει σε θάνατο από αφυδάτωση.

Η βασική αιτία διάρροϊκής νόσου είναι ο ροταϊός στα παιδιά και ο νοροϊός στους ενήλικες. Υπάρχουν, όμως, και άλλα βακτήρια και ιοί που προκαλούν διάρροια. Χολέρα, Σαλμονέλα, ιός του Nipah και αιμορραγικός πυρετός (Έμπολα, Lassa, ιός του Μάρμπουργκ) είναι λίγες από τις νόσους που προκαλούν διάρροια.

Φυματίωση

Η φυματίωση είναι βακτηριακή λοίμωξη που προσβάλλει περίπου 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο, εκ των οποίων τα 1,3 εκατομμύρια υποκύπτουν. Υπάρχει περίπτωση κάποιος να έχει προσβληθεί από φυματίωση αλλά να μην έχει ασθενήσει. Η νόσος μπορεί να παραμείνει σε αδράνεια για χρόνια, ενώ γίνεται μεταδοτική μόνο στο τελευταίο στάδιό της.

Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS)

Το ξέσπασμα του SARS το 2003 εξαπλώθηκε και στις τέσσερις ηπείρους, σε πάνω από 24 χώρες. Ο κορονοϊός που το προκαλούσε σκότωσε 774 από τα 8.098 άτομα (9,5% ποσοστό θνησιμότητας) που προσβλήθηκαν από στενή επαφή κατά τη διάρκεια διεθνών ταξιδιών. Είχε τα συμπτώματα της γρίπης, όμως η πλειονότητα των περιπτώσεων εξελισσόταν σε πνευμονία ή νεφρική ανεπάρκεια, και οι δύο θανατηφόρες. Ευτυχώς, παγκόσμιος συντονισμός μεταξύ των προσβληθέντων χωρών περιόρισαν την πανδημία μόλις 5 μήνες από το ξέσπασμά της.

Ανθεκτικότερα μικρόβια (MRSA)

Τα αντιβιοτικά αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα βήματα στην ιατρική ιστορία, όμως η αλόγιστη χρήση τους τα τελευταία χρόνια έχει επιφέρει τα αντίστροφα αποτελέσματα. Όταν δεν γίνεται σωστή χορήγηση των φαρμάκων, τα μικρόβια δεν σκοτώνονται στο σύνολό τους. Όσα απομένουν, έχουν προσβληθεί από το αντιβιοτικό, αλλά επιβίωσαν. Για άγνωστο ακόμη λόγο, μια τυχαία μετάλαξη στο γονιδίωμα του βακτηρίου του δίνει το πλεονέκτημα της ανθεκτικότητας στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό στο μέλλον. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου ανθεκτικού βακτηρίου είναι το ξέσπασμα του MRSA (Methicillin-Resistant Staphylococcus Aureus). Αυτή τη στιγμή, περίπου 42 στους 1000 Αμερικανούς έχουν προσβληθεί από τον MRSA, ενώ πλέον τα μόνα αντιβιοτικά ικανά να εξασθενήσουν και να σκοτώσουν τον ιό παρέχονται ενδοφλέβια. Γενικότερα, κάθε χρόνο, πάνω από 2 εκατομμύρια Αμερικανοί αναπτύσσουν κάποια νόσο ανθεκτική στα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα οι 23,000 περίπου να υποκύπτουν.

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ πήρε το Νόμπελ Ιατρικής το 1945. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, είχε προειδοποιήσει για την αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών, ότι θα μπορούσε να προκαλέσει μετάλλαξη των βακτηρίων, απειλώντας την παγκόσμια Υγεία. 70 χρόνια μετά, φαίνεται πως λίγοι τον άκουσαν.