Το βουλγαρικό όνειρο για επιστροφή στην αγκαλιά της Μόσχας

Του Νίκου Σερβετά

Εθνικισμός, αντιευρωπαϊσμός και αναζήτηση ισχυρού προστάτη. Αυτά τα χαρακτηριστικά επανέρχονται σε πολλές ευρωπαΐκές χώρες, ιδιαιτέρως στη διάρκεια προεκλογικών περιόδων. Δεν είναι, μάλλον, τυχαίο που αυτά ακριβώς τα στοιχεία εκμεταλλεύτηκε και ο Ρούμεν Ράντεφ και εξελέγη στο ύπατο αξίωμα της χώρας στο δεύτερο γύρο των πρόσφατων προεδρικών εκλογών, με το 59% των ψήφων.

Ο Ράντεφ ζήτησε να αρθούν οι κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία και προσβλέπει σε προνομιακή οικονομική συνεργασία με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Επίσης είναι λάβρος κατά των προσφύγων και των μεταναστών.

Αν τα πιστεύει ή είναι απλώς «λόγια του αέρα» ενός πρώην αρχηγού πολεμικής αεροπορίας, χωρίς πολιτική πείρα, θα φανεί το αμέσως επόμενο διάστημα οπότε στη Βουλγαρία θα ξανανέβει ο προεκλογικός πυρετός. Αυτή τη φορά για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης καθώς παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, εκτιμώντας ότι «η πλειοψηφία απαιτεί μια αλλαγή στην πολιτική κατάσταση».

Το Συντηρητικό κόμμα του Μπορίσοφ είχε υποστηρίξει την υποψηφιότητα της έως τότε προέδρου της βουλγαρικής βουλής, Τσέσκα Τσάτσεβα, η οποία έλαβε μόλις το 35%. Σ’ αυτήν χρεώθηκαν όλα τα προβλήματα της διακυβέρνησης της χώρας από το Συντηρητικό κόμμα: διαφθορά, λιτότητα, ανεργία.

Τι σημαίνει για την πολιτική στη Βουλγαρία η αντιμεταναστευτική και η φιλορωσική ρητορική του Ράντεφ; Ζητήσαμε την άποψη του καθηγητή ευρωπαΐκών σπουδών και διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο της Σόφιας Ντιμίταρ Μπέτσεφ. 

Άλλο η ρητορική, άλλο η πολιτική πράξη

«Η ρητορική είναι διαφορετική από την πραγματική πολιτική. Επί της ουσίας δεν περιμένω κάποια δραματική αλλαγή όπως για παράδειγμα σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Και ο Μπορίσοφ είχε προσπαθήσει να πλησιάσει τη Μόσχα και έπαιξε με τους φόβους των ανθρώπων στο ζήτημα των προσφύγων. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ο πρωθυπουργός είναι αυτός που ασκεί πολιτική, όχι ο Πρόεδρος» μας απάντησε.

Ο κ. Μπέτσεφ έγραψε πρόσφατα ότι «κατά το αμέσως επόμενο διάστημα δεν θα λείψουν από τη Βουλγαρία οι δραματικές καταστάσεις αλλά αυτό θα οφείλεται στις εγχώριες δυνάμεις και όχι σε κάποιο γεωπολιτικό σχέδιο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης». Του ζητήσαμε να γίνει πιο αναλυτικός.

Άλλο η ρητορική, άλλο η πολιτική πράξη

«Η ρητορική είναι διαφορετική από την πραγματική πολιτική. Επί της ουσίας δεν περιμένω κάποια δραματική αλλαγή όπως για παράδειγμα σε σχέση με το ΝΑΤΟ. Και ο Μπορίσοφ είχε προσπαθήσει να πλησιάσει τη Μόσχα και έπαιξε με τους φόβους των ανθρώπων στο ζήτημα των προσφύγων. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ο πρωθυπουργός είναι αυτός που ασκεί πολιτική, όχι ο Πρόεδρος» μας απάντησε.

Ο κ. Μπέτσεφ έγραψε πρόσφατα ότι «κατά το αμέσως επόμενο διάστημα δεν θα λείψουν από τη Βουλγαρία οι δραματικές καταστάσεις αλλά αυτό θα οφείλεται στις εγχώριες δυνάμεις και όχι σε κάποιο γεωπολιτικό σχέδιο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης». Του ζητήσαμε να γίνει πιο αναλυτικός.

Ξεκινάει περίοδος εσωτερικής αναταραχής

«Η Βουλγαρία εισέρχεται σε μια περίοδο εσωτερικής αναταραχής που θα κρατήσει τουλάχιστον έως τις πρόωρες εκλογές. Διάφορες πολιτικές φατρίες θα διεκδικήσουν την εξουσία. Θεωρώ ότι το αποτέλεσμα θα είναι να κυβερνήσει ένας συνασπισμός κομμάτων. Το ποιος θα υπερισχύσει εξαρτάται από το πολιτικό βάρος των διαφόρων παικτών: του Μπορίσοφ, του MRF (σ.σ. κεντροδεξιό κόμμα, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην μουσουλμανική μειονότητα της χώρας) με την επιχειρηματική πελατεία του, των σοσιαλιστών και του εθνικιστικού μπλοκ» είπε.

Τι σημαίνει για τη Βουλγαρία το ότι η ρωσική κυβέρνηση ήταν από τις πρώτες αν όχι η πρώτη που συνεχάρη τον νέο πρόεδρο; «Τίποτα. Γεγονός παραμένει ότι η Βουλγαρία συντηρείται από τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακριβώς όπως η Ελλάδα. Η Ρωσία δεν έχει πολλά να προσφέρει, αν και η επιρροή που ασκεί σε ορισμένους τομείς όπως για παράδειγμα η ενέργεια, είναι σημαντική» απάντησε ο βούλγαρος διεθνολόγος.

Δεν είναι η πρώτη φορά που παραιτείται κυβέρνηση υπό τον Μπορίσοφ. Το 2013 είχε και πάλι παραιτηθεί, μετά από μαζικές διαδηλώσεις κατά της λιτότητας και της υψηλής τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.

Συνήθως στήνουν κάλπες για πρόωρες εκλογές

Η Βουλγαρία φέρνει συνειρμικά στο νου την πλήρη αποτυχία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης, αναφορικά με τη σχέση κόστους εργασίας και επενδύσεων. Ο νέος Πρόεδρος και αυτοί που συνέβαλαν στην εκλογή του κοιτάει προς Βορράν ενώ το πολιτικό σύστημα και η επιχειρηματική ελίτ χρηματοδοτούνται και ανήκουν εις την Δύση. Η πρόσκαιρη λύση βρίσκεται συνήθως σε πρόωρες γενικές εκλογές. Όπως αυτές που αναμένεται να γίνουν στη Βουλγαρία νωρίς την άνοιξη και να αναδείξουν νικήτρια τη μία από τις δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος.

Και στη Μολδαβία εξελέγη «φιλορώσος» Πρόεδρος με αντίπαλο «φιλοευρωπαία» υποψήφια και οι πολίτες της χώρας, μιμούμενοι τους Αμερικανούς, βγαίνουν στους δρόμους με πλακάτ «Νot My President!». Το ζητούμενο δεν είναι τα αποτελέσματα της κάλπης αλλά το προβληματικό μοντέλο της ΕΕ και των ΗΠΑ για τις χώρες των Βαλκανίων. Ένα μοντέλο που οδηγεί απελπισμένους πολίτες και πολιτικούς να αναζητούν -στα λόγια, παρασυρόμενοι από το θυμικό- άλλες λύσεις. Και στις 11 Δεκεμβρίου θα πάρει σειρά η Ρουμανία, με βουλευτικές εκλογές.

* Στην κεντρική φωτογραφία ο νέος Πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ με τη σύζυγό του.