Τα ανεξάρτητα ΜΜΕ στοχοποιούνται και στην Πολωνία

Αλλά οι Πολωνοί που συντονίστηκαν στη συχνότητα του σταθμού στις 10 Φεβρουαρίου άκουσαν κάτι διαφορετικό. Αντί για το αναμενόμενο πρόγραμμα, ένα σύντομο μήνυμα, έπαιζε σε λούπα. Το μήνυμα ενημέρωνε τους ακροατές ότι η πολωνική κυβέρνηση ήθελε να «καταστρέψει τα ανεξάρτητα μέσα». 

«Διαμαρτυρόμαστε για να πειστείτε πώς θα μοιάζει η Πολωνία χωρίς ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης», έλεγε το μήνυμα. «Ζητάμε συγνώμη από εσάς, τους ακροατές και τους συνεργάτες μας, για την αλλαγή στο σημερινό πρόγραμμα. Αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή».  Και το ραδιόφωνο ZET δεν ήταν το μόνο. Για 24 ώρες, πολλά από τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης της Πολωνίας ενώθηκαν ενάντια στο νομοσχέδιο επιβολής φόρου στα έσοδα από διαφημίσεις. Για αυτά κάτι τέτοιο αποτελεί σοβαρή – και στοχευμένη – απειλή για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Τηλεοπτικές εκπομπές «έριξαν μαύρο» προβάλλοντας το μήνυμα «Εδώ θα έπρεπε να είναι το αγαπημένο σας πρόγραμμα». Οι διαδικτυακές πύλες απέκλεισαν την πρόσβαση σε άρθρα. 43 ομάδες μέσων ενημέρωσης υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή χαρακτηρίζοντας το σχέδιο της κυβέρνησης «εκβιασμό». Προειδοποίησαν ότι η εισαγωγή του θα οδηγήσει στην «αποδυνάμωση, ή ακόμη και εκκαθάριση» ορισμένων πολωνικών ΜΜΕ. Ειδικά σε μια εποχή που οι προϋπολογισμοί έχουν ήδη τεμαχιστεί από την πανδημία του COVID-19. 

Το κυβερνών κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης της Πολωνίας (PiS) υποστήριξε ότι ο φόρος θα επιβληθεί για να βοηθήσει το σύστημα υγείας της χώρας να αναρρώσει από την πανδημία. Αρχικά απέρριψαν τις διαδηλώσεις ως υποκινούμενες με εγωιστικά κίνητρα από εταιρείες ΜΜΕ που πληρώνουν λίγους φόρους. Όμως, καθώς η κριτική για το νομοσχέδιο άρχισε να εξαπλώνεται, οι αξιωματούχοι άλλαξαν ρότα. Συγκεκριμένα δήλωσαν ότι τμήματα αυτού θα τροποποιηθούν. Ξεκαθάρισαν πως η εισφορά δεν θα στοχεύσει μικρούς, ντόπιους Πολωνούς «παίκτες», αλλά θα συγκρατήσει τους «διεθνείς γίγαντες». 

Λίγα στελέχη των μέσων ενημέρωσης, ωστόσο, πιστεύουν ότι η μάχη έχει τελειώσει. Πολλοί βλέπουν τον φόρο ως τον πιο πρόσφατο μέτρο στην ήδη υπάρχουσα πολιτική του PiS για περιορισμό της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται ο έλεγχος του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού και ο περιορισμός διαφημίσεων από κρατικούς φορείς σε ΜΜΕ που αντιτίθεται στην κυβερνητική γραμμή. Προς το παρόν, η Πολωνία διαθέτει μια ισχυρή ανεξάρτητη αγορά μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι τάσεις όμως είναι ανησυχητικές. Από τότε που το PiS ανέλαβε την εξουσία το 2015, η χώρα έχει πέσει από την 18η στην 62η θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου.