Στα 71 του πέθανε ο Τεξανός Roky Erickson, leader των θρυλικών 13th Floor Elevators

Τους 13th Floor Elevators τους ανακάλυψα στην εφηβεία από έναν μεγαλύτερο φίλο και πιο οικονομημένο, που σήμαινε ότι αυτός είχε την ευχέρεια να προμηθεύεται σπάνια βινύλια και να μην εξαρτάται από το χαρτζιλίκι των δικών του. Τέτοιοι τύποι ήταν κάτι σαν άτυποι δάσκαλοι μας, αφού μας μύησαν στο ψαγμένο rock της περιόδου 1965 – 1975, ασχέτως που αν εμείς, οι πιτσιρικάδες, είχαμε γεννηθεί σε εκείνα τα χρόνια λογικά θα ακούγαμε…βαλς και fox trot. Και για να το πω αλλιώς, αν δεν φανερώνονταν τέτοιοι φίλοι στη ζωή μας, πιθανώς να μέναμε στους Dire Straits και τους Toto – που τότε έκαναν θραύση – άντε και στους Led Zeppelin ή τους Uriah Heep. Μέχρι εκεί, όμως!

Θυμάμαι εκείνο το βινύλιο των «Ανελκυστήρων του 13ου Πατώματος» (φοβερός τίτλος για συγκρότημα, κάργα ψυχεδελικός). Εξίσου ψυχεδελικό ήταν και το εξώφυλλο του, πολύχρωμο, με ένα ανοιχτό μάτι στο κέντρο του, κανονικό τριπάρισμα. Ένα παρεμφερούς αισθητικής εξώφυλλο θα ανακάλυπτα στο «Just a poke» των Sweet Smoke και λίγο μετά σε αναρίθμητα άλλα άλμπουμ της ίδιας εποχής. Με εκείνο, φυσικά, που είχα σοκαριστεί ήταν το περιεχόμενο του! Το τραγούδι «You’ re gonna miss me» με τη γιεγιέδικη κραυγή του τραγουδιστή στην εισαγωγή και τους ήχους σαν από ταυτόχρονο πιώμα πολλών ναργιλέδων. Ένα ασύλληπτο garage κομμάτι, συγγενές με το «Gloria» των Them και το «You really got me» των Kinks στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού! 

Το άλμπουμ που έφερε τον καταδηλωτικό τίτλο «The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators» περιείχε κι άλλα δυνατά κομμάτια ανάλογου ύφους, σαν το «Thru the rhythm» και το «Roller Coaster»! Ατόφια garage μουσική φτιαγμένη από νεαρά παιδιά στο Austin του Texas μια φορά κι έναν καιρό. Αναζήτησα και τα υπόλοιπα τρία άλμπουμ της μπάντας – το οκτάλεπτο κομμάτι «Slip inside this house» έγινε από τα αγαπημένα μου μέσα από το «Easter Everywhere», τον δεύτερο τους δίσκο από το 1967. Λογικό είναι όταν γουστάρεις ένα συγκρότημα να ψάξεις και την ιστορία των μελών του, μόνο που τότε, στις αρχές των 90s, το internet δεν ήταν τόσο ευρέως διαδεδομένο. Θυμάμαι πως περιμέναμε κάθε μήνα το περιοδικό «Zoo», γύρω στο 1996 – 97, για να ενημερωθούμε από τους αρθρογράφους του για τους ψυχεδελικούς θρύλους του παρελθόντος. Ωστόσο, όποιος ψάχνει πάντα βρίσκει – που λέει και ο Πουλικάκος – κι έτσι, από δω κι από κει, λίγο τα άρθρα, λίγο κάτι χαμένα rockumentaries και κατά πολύ το YouTube και η wikipedia που μπήκαν δυναμικά στην καθημερινότητα μας, μας τροφοδότησαν στοιχεία για την μοναδική περσόνα του κυρίου Roky Erickson, leader των 13th Floor Elevators! 

Δεν θα παραθέσω εδώ στοιχεία που μπορεί κανείς να βρει με ένα γκουγκλάρισμα στη wikipedia. Θα σταθώ μόνο σε δύο – τρία στοιχεία της προσωπικότητας του, που φανερώνουν για ποιο λόγο ο Erickson ποτέ δεν έγινε «rock star», έτσι όπως ξέρουμε τουλάχιστον τον Iggy Pop ή τον Van Morrison. Τον Roky Erickson δηλαδή τον ήξεραν οι ψαγμένοι με το rock, οι ίδιοι που ήξεραν και τον Sky «Sunlight» Saxon των Seeds, λόγου χάριν. 

Ο Roky Erickson ήταν 19 ετών όταν κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ των Elevators. Το hit «You’ re gonna miss me» τό’χε γράψει με το πρώτο του συγκρότημα, τους Spades, ένα χρόνο νωρίτερα, στα 1965, συνθήκη όχι ασυνήθιστη για όλες τις μπάντες: Το «White Rabbit», ας πούμε, των Jefferson Airplane την ίδια ακριβώς περίοδο είναι γνωστό πως πρωτακούστηκε με τους Great Society, τους πρώιμους Jefferson. Κι όταν βγήκε το «The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators» και το συγκρότημα απέκτησε φήμη, τράβηξε την προσοχή της Τεξανής και ακόμα άγνωστης Janis Joplin, που ήθελε να γινόταν τραγουδίστρια τους. Βρέθηκε, όμως, ο μάνατζερ Chet Helms, που την έστειλε στο Σαν Φρανσίσκο, την έμπλεξε με τους Big Brother & The Holding Company και η ιστορία γι’ αυτήν γράφτηκε αλλιώς.

Τα προβλήματα για τον Erickson ξεκίνησαν νωρίς. Το 1968, κατά τη διάρκεια ενός live, άρχισε να μιλάει ακαταλαβίστικα. Οδηγήθηκε στο ψυχιατρείο του Χιούστον, όπου διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και υποβλήθηκε σε ηλεκτροσόκ. Ένα χρόνο αργότερα θα συλληφθεί για κατοχή μικροποσότητας μαριχουάνας. Θα γλιτώσει τη φυλακή για λόγους βεβαρημένης ψυχικής υγείας, αλλά δεν θα αποφύγει το ένα ψυχιατρείο μετά το άλλο και τις αποδράσεις. Θα καταλήξει στην κλινική του Rusk, στο Τέξας πάντα, όπου θα υποστεί και πάλι ηλεκτροσόκ μαζί με φαρμακευτική αγωγή. Μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος για τον κιθαρίστα και ερμηνευτή που κράτησε ως το 1972, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν σταμάτησε να γράφει τραγούδια, σαφώς όμως του είχε ήδη στοιχίσει στην καριέρα του.  

Το 1974 που ο Roky Erickson άρχισε να δραστηριοποιείται ξανά στα μουσικά, η μουσική είχε αλλάξει. Όπως και ο ίδιος άλλωστε. Ο garage ήχος των 13th Floor Elevators είχε τελειώσει, η Janis Joplin είχε ήδη πεθάνει από overdose στα 27 της και μαζί της μια γενιά ολόκληρη, αφανισμένη από το LSD και την ηρωίνη. Τον Erickson ελκύει πια το hard rock, ο μυστικισμός και η θεματική – δάνεια από τις ταινίες τρόμου. Φτιάχνει τους Bleib alien, οι οποίοι σύντομα μετονομάζονται σε Roky Erickson & The Aliens και αφήνουν φανταστικά τραγούδια, γραμμένα και ερμηνευμένα όχι απ’ τον ίδιο άνθρωπο που πριν μία δεκαετία είχε καταθέσει τα «μαστούρικα» άλμπουμ με τους Elevators. Θυμάμαι πάλι την εντύπωση που μου είχε προξενήσει το πρώτο άκουσμα των τραγουδιών αυτών, του ορμητικού «Two headed dog» και βέβαια του επιβλητικού «Night of the vampire» – παρεμπιπτόντως, η φωνή του Erickson βρισκόταν στα καλύτερα της, παρά τα προβλήματα του, που επανήλθαν με ακόμη πιο άγριο τρόπο! 

Με την είσοδο στη δεκαετία του ’80, συνεχίζοντας να παράγει τραγούδια και να κάνει live, θα του μπει η ιδέα πως ένας Αρειανός έχει καταλάβει το σώμα του. Θα κυριευθεί από μανία καταδίωξης και το 1989 θα συλληφθεί από τους ίδιους τους γείτονες του, φρικαρισμένους με την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του. Έχοντας ήδη δώσει το δικό του στίγμα στο rock’ n’ roll και με δεδομένη την εκτίμηση πολλών άλλων μουσικών προς το πρόσωπο του, νεότερων και της γενιάς του, το 1990 θα κυκλοφορήσει ένα tribute άλμπουμ με τίτλο «Where the Pyramid meets the Eye», με τη συμμετοχή των ZZ Top, R.E.M., Butthole Surfers, Primal Scream κ.α. Η αμερικανική μουσική οικογένεια θέλει φως – φανάρι να αποτίσει φόρο τιμής σε έναν προικισμένο καλλιτέχνη με «γαμημένη» ζωή…

Έκτοτε ουσιαστικά ο Roky Erickson ποτέ δεν επανήλθε. Το 1995 ηχογραφεί ένα καινούργιο άλμπουμ με τη συμβολή μουσικών του Τέξας και μόνο λίγα χρόνια μετά, το 2001, αρχίζει να ασχολείται με την υγεία του και να παίρνει την αγωγή του. Το 2005 ο Keven McAlester γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για τον ίδιο και τον βίο του, γεγονός που μάλλον τον ανεβάζει ψυχολογικά και τον οδηγεί σε πολλά καινούργια live, κερδίζοντας τον μουσικό Τύπο και την κριτική. Το 2007 παίζει για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, αλλά και στην Ευρώπη, στο Λονδίνο και το Ελσίνκι. Τα αμέσως επόμενα χρόνια συμμετέχει σε ένα τραγούδι του post rock συγκροτήματος Mogwai, ενώ αρχίζει να ξαναπαίζει live τα παλιά κομμάτια των Elevators έχοντας ως backing band τους Black Angels. 

Τελευταία του δισκογραφική εξόρμηση είχαμε το 2010 και πέντε χρόνια αργότερα εμφανίστηκε σε φεστιβάλ του Τέξας με το reunion των ορίτζιναλ 13th Floor Elevators, στους οποίους συμμετείχε πια και ο γιος του, Jegar Erickson. Ήταν η τελευταία φορά που ο Roky Erickson βγήκε στη σκηνή ως ερμηνευτής και κιθαρίστας, που απασχόλησε τα μουσικά δρώμενα. Τέσσερα χρόνια μετά και συγκεκριμένα προχθές, 31 Μαΐου του 2019, ο αδερφός του, που του είχε σταθεί όσο κανένας επί σειρά ετών, κοινοποίησε στα social media τον, απροσδιόριστης αιτίας, θάνατο του: Σε μία λιτή συγκινητική ανακοίνωση έγραψε πως ο Roky ελευθερώθηκε από μια ζωή που δεν ήταν καθόλου εύκολη για εκείνον. 

Πάει και ο Roky Erickson, λοιπόν, σε μία περίοδο που η νεοψυχεδέλεια είναι στα πάνω της, εκείνο το πρώτο άλμπουμ των Elevators συνεχίζει να ανακαλύπτεται και να επανεκδίδεται, και πολλά συγκροτήματα πίνουν νερό στο όνομα του, χρήζοντας τον αδιαφιλονίκητο βασιλιά του ψυχεδελικού garage. Είπαμε, ο Erickson δεν έγινε ποτέ megastar τύπου Iggy Pop, ούτε ποτέ χαρακτηρίστηκε διανοούμενος σαν τον Gerry Garcia των Grateful Dead, αμέσως μετά τον θάνατο του οποίου οι σημαίες στο Σαν Φρανσίσκο κυμάτιζαν μεσίστιες. Τον Roky Erickson θα τον θυμόμαστε σαν έναν μυστήριο «rock» τύπο με το θετικότατο στοιχείο του σημαντικού έργου του, που δεν το επισκίασε η σχιζοφρένεια. Το καταλαβαίνει κανείς σαν ακούει ξανά και ξανά το «You’ re gonna miss me» με τη στριγκιά φωνή του να διαμαρτύρεται στην ουσία όχι για το Βιετνάμ ή τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά για το δικό του, το προσωπικό του δράμα. Κοίτα να δεις που αυτός τραγούδησε «Θα σου λείψω» το 1966 χωρίς να φαντάζεται πως θα συγκινούσε κάποιους άλλους ανθρώπους σε όλες τις γωνιές του πλανήτη 53 χρόνια αργότερα…