Ποδόσφαιρο και Social Media: Είναι πολλά τα λεφτά…

Οι αριθμοί προκαλούν ίλιγγο. Ποδοσφαιριστές και οι ομάδες, την τελευταία δεκαετία, έχουν εξελιχθεί σε τεράστια brands, που έχουν χτίσει τη δική τους αυτοκρατορία στα Social Media. Κάποιες φορές, οι πρώτοι ξεπερνούν τις δεύτερες. Στην έκθεση της FIFPRO, του παγκόσμιου συνδέσμου επαγγελματιών ποδοσφαιριστών, παρουσιάζονται πρόσφατα δεδομένα (Οκτώβριος του 2020), τα οποία αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο έχει 455.700.000 ακόλουθους συγκεντρωτικά στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τη στιγμή που η ομάδα, του η Γιουβέντους, έχει 98.200.000. Ο Νεϊμάρ έχει 255.600.000 και η Παρί Σεν Ζερμέν 238.700.000. Αντίστοιχα περισσότερους έχει και ο Μέσι, αλλά και ποδοσφαιριστές όπως ο Μεσούτ Οζίλ, ο Χάμες Ροντρίγκες και ο Γκάρεθ Μπέιλ, οι οποίοι δεν είναι… Μέσι και Ρονάλντο, αλλά η δημοτικότητά τους είναι τεράστια. Η Ισπανία και η Αγγλία κυριαρχούν, καθώς οι σύλλογοι της πρώτης κατηγορίας τους έχουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερους ακόλουθους από αυτή της Ιταλίας, που είναι Τρίτη στη σχετική λίστα.

Θρησκείες

Η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα έχουν μαζί περισσότερους από 450 εκατομμύρια followers! H Mάντσεστερ Γιουνάιτεντ, από την άλλη, έχει εδώ και καιρό στο επίκεντρο της ανάπτυξής της μια παγκόσμια στρατηγική Social Media. O διευθύνων σύμβουλος, Ρίτσαρντ Άρνολντ, έλεγε το 2016: «Το επίπεδο που το προσεγγίζουμε, για να το βάλουμε σε ένα πλαίσιο, μοιάζει με θρησκεία. Ο Τζον Λένον έλεγε ότι οι Beatles είναι “μεγαλύτεροι από τον Χριστό”. Αν και δεν θέλουμε να είμαστε ασεβείς κατά αυτόν τον τρόπο, αν το εξετάσεις από μια μετρήσιμη οπτική, θα δεις ότι το επίπεδο ενασχόλησης και πάθους που λαμβάνουμε, είναι αντίστοιχο με τις μεγαλύτερες θρησκείες του κόσμου. Πρόσφατα είχαμε τη δισεκατομμυριοστή αλληλεπίδραση στο Facebook. Αυτό έχει τεράστια αξία, γιατί μας επιτρέπει να κάνουμε εκτιμήσεις και να ρυθμίζουμε τη συμπεριφορά μας, ώστε να εξελισσόμαστε». Πρόκειται για ένα brand που έχει τρεις φορές περισσότερους followers στο twitter από τη Nike.

Η FIFPRO αναγνωρίζει ότι τα Social Media έχουν γίνει ένα πανίσχυρο εμπορικό και κοινωνικό εργαλείο για τους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές και τις ομάδες τους, για οικονομικούς και όχι μόνο λόγους. Μιλούν απευθείας με τα κοινά τους, μεγιστοποιούν την ισχύ των μηνυμάτων τους, χτίζουν κοινότητες με τις οποίες μπορούν στη συνέχεια να αλληλοεπιδρούν. Κι έπειτα, ο καθένας μπορεί να οδηγήσει την αλληλεπίδραση αυτή εκεί που επιθυμεί. Είτε στο καθαρό κέρδος μέσω πωλήσεων και/ή χορηγιών, είτε στο χτίσιμο ισχυρότερων δεσμών με την κοινότητα που εκπροσωπεί, είτε στην κοινωνική διάσταση, όπως έκανε πρόσφατα ο Μάρκους Ράσφορντ, δείχνοντας τον τρόπο που τα Social Media, σε συνδυασμό με τον αθλητισμό, μπορούν να γίνουν ένα πανίσχυρο κοινωνικό εργαλείο. Η απόστασή όμως από τη διάσταση αυτή μέχρι τον οχετό απέχει 280 χαρακτήρες. Όσο, δηλαδή, το μέγιστο μέγεθος ενός tweet.

Η σκοτεινή πλευρά των Social Media

Υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη του νομίσματος. Εκείνη που έκανε μια σειρά από ομάδες να προχωρήσουν σε συμβολική αποχή από τα ψηφιακά τους κοινά. Στη σκοτεινή πλευρά, ο ρατσισμός, ο μισογυνισμός και το bullying κυριαρχούν. Πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από τον Σύνδεσμο Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, έδειξε ότι περισσότεροι από το 40% των παικτών στην Αγγλία έχουν δεχθεί ρατσιστικές επιθέσεις online. Μια χαμένη ευκαιρία, ή μια διένεξη με ποδοσφαιριστή της ομάδας “μας”, μπορεί να φέρει οχετό προσβολών και κατάρες που μόνο στο διαδίκτυο λέγονται. Οι ποδοσφαιριστές, φυσικά, είναι άνθρωποι και επηρεάζονται. Το κινητό είναι μαζί τους πριν βγουν για έναν αγώνα, πριν κοιμηθούν. Όσο κι αν το έχουν δουλέψει, επηρεάζονται. Τις τελευταίες μέρες, γίνονται προσπάθειες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε να δείξουν αντίδραση.

Οι παίκτες και το τεχνικό επιτελείο των πρωταθλητών Σκωτίας, Ρέιντζερς, έκαναν την αρχή και ακολούθησαν οι Σουόνσι και Κάρντιφ από την αγγλική Championship. Μποϊκοτάζ μιας εβδομάδας στα Social Media. Ο αρχηγός των “Τζερς”, Τζέιμς Ταβερνιέ, δήλωσε ότι φέτος όλοι οι μαύροι παίκτες της ομάδας έχουν δεχθεί ρατσιστική επίθεση μέσω ίντερνετ. O προπονητής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Όλε Γκούναρ Σόλσκιερ, ζήτησε να μπει ένα τέλος σε όλες τις ανοησίες που οι παίκτες λαμβάνουν στα Social Media, ενώ ο ομόλογός του στη Γουέστ Χαμ, Σκοτ Πάρκερ, υποστήριξε: «Δίνουν στους ανθρώπους την πλατφόρμα για να κάνουν ηλίθια σχόλια, στα οποία δεν θέλω να εμπλέκομαι, να ακούω ή να τους δίνω αξία με οποιονδήποτε τρόπο». O Στίβεν Τζέραρντ, πρώην αρχηγός της Λίβερπουλ και νυν αρχηγός των Ρέιντζερς, ζήτησε παρέμβαση από τις κυβερνήσεις, ενώ ο Γιούργκεν Κλοπ, τεχνικός των «Ρεντς», υποστήριξε ότι η απόφαση για μποϊκοτάζ είναι στη σωστή κατεύθυνση. Αρκετοί ακόμα άνθρωποι του ποδοσφαίρου στήριξαν την αντίδραση.

Το μπαλάκι συχνά πέφτει στα ίδια δίκτυα, που αδυνατούν να ελέγξουν το περιεχόμενό τους. Εκπρόσωπος του Facebook και του Instagram, ωστόσο, δήλωσε στο the Athletic ότι από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020 μόνο, ανέλαβαν δράση για πάνω από 33 εκατομμύρια μηνύματα μίσους, το 95% των οποίων εντοπίστηκε πριν γίνει η καταγγελία. Η ομάδα ασφάλειας πλέον απαριθμεί 35.000 άτομα σε όλο τον κόσμο, αν και όπως έχει φανεί αρκετές φορές τα κριτήρια που αναλύονται τα μηνύματα αποδεικνύονται ανεπαρκή. Το παράδειγμα του Έντινσον Καβάνι, που τιμωρήθηκε για τη χρησιμοποίηση μιας λέξης, η οποία στη χώρα του δεν έχει ρατσιστικό νόημα, όπως στην Αγγλία, είναι χαρακτηριστικό. Είναι βέβαιο ότι οι ίδιες οι πλατφόρμες μπορούν να κάνουν περισσότερα, όμως αυτό απαιτεί χρόνο και χρήμα που στο τέλος της ημέρας, με την ψυχρή λογική, ενδεχομένως να επενδύεται αλλού. Το «τέλος της ανωνυμίας», ή αλλιώς το πλήρες «φακέλωμα», που επίσης έχει συζητηθεί από ανθρώπους του ποδοσφαίρου, όπως ο Γιούρκεν Κλοπ και ο Χάρι Μαγκουάιρ, δεν μπορεί να είναι λύση.

Η πικρή αλήθεια του Άλαρνταϊς

Η FIFPRO, με επιστολή της, υποστήριξε πως οι Κολοσσοί των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης «έχουν αποτύχει σε μεγάλο βαθμό να διαχειριστούν τις καταχρηστικές συμπεριφορές». Παράλληλα, ζητά συνεργασία μεταξύ τοπικών κυβερνήσεων, ποδοσφαιρικών ενώσεων και ευρωπαϊκών θεσμών για να υπάρξουν μέτρα που θα προστατέψουν τους πολίτες.

Τι ρόλο μπορούν να παίξουν, όμως οι ομάδες; Ο πολύπειρος Σαμ Άλαρνταϊς, που τον καιρό αυτόν προπονεί τη Γουέστ Μπρομ, ζήτησε μια πιο δραστική λύση. «Θα ήθελα να συγκεντρωθούν όλες οι ομάδες και να κάνουν μαζί μποϊκοτάζ. Για μένα, αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος, ο οποίος ίσως μπορούσε να κάνει διαφορά. Αν ένα ενωμένο μέτωπο, 92 ομάδων, βγει μπροστά. Αλλά αυτό αν σήμαινε χαμένα έσοδα, τότε τα χρήματα ίσως υπερίσχυαν».

Στα λόγια του Σαμ Άλαρνταϊς κρύβεται μια μεγάλη δόση αλήθειας. Ομάδες όπως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και η Άρσεναλ “τρέχουν” σχετικές καμπάνιες κατά της ρητορικής μίσους, όμως εκείνα που έχουν να χάσουν στο σύνολό τους οι ομάδες και κυρίως αυτές που έχουν επενδύσει στις διαδικτυακές κοινότητες και έχουν ξεπεράσει προ πολλού τα σύνορα των χωρών τους, τις κρατούν μακριά από δραστικές λύσεις. Οι σύλλογοι απολαμβάνουν τα ποικίλα οικονομικά οφέλη, παρότι η αντανάκλασή τους στον παραμορφωτικό καθρέφτη των Social Media συχνά είναι τρομακτική για τους ποδοσφαιριστές. Παράλληλα, προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για τη ρητορική μίσους και να πιέσουν τις πλατφόρμες για περισσότερα μέτρα. Υποκριτικό; Ενδεχομένως. Στον κόσμο του σύγχρονου ποδοσφαίρου, όμως, καμιά αξία δεν είναι μεγαλύτερη από το χρήμα…