Παιδιά για… πέταμα

«Ο πατερας μου μου λέει η να γινω κανονικος η να φιγο απο το σπιτι και λενε να με στιλουν σε ψιχιατρο για να γινω υποτιθετε κανονικος». Το παραπάνω είναι απόσπασμα από το γράμμα με τίτλο «Τι θ’ απογίνω;» που έστειλε ένας γκέι έφηβος στη στήλη συμβουλών του περιοδικού www.10percent.gr, το οποίο λαμβάνει συχνά μηνύματα από εφήβους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αποδοχής από το περιβάλλον τους:

«Στο σχολείο δέχομαι απειλές και εκβιασμούς, πέρσι μέχρι και σωματική βία. Ομως τα χειρότερα τα έχω υποστεί από τους γονείς μου. “Αν είναι να μας βγεις φλούφλης, να μην επενδύουμε σε σένα!”» (αγόρι 17 χρονών). «Μόλις πριν λίγους μήνες έκλεισα τα 14 μου. Ξέρω εδώ και καιρό για την ομοφυλοφιλία μου, αλλά δεν έχω μιλήσει σε κανέναν ποτέ ως τώρα. Ειδικότερα τον τελευταίο καιρό έχω πέσει σε βαθιά κατάθλιψη… Ολοι με ενοχλούν και με κοροϊδεύουν στο σχολείο. Δεν κρύβω πως πολλές φορές μου έχει έρθει η τάση της αυτοκτονίας, αλλά δεν ξέρω τι να κάνω. Από την άλλη όμως σκέφτομαι και τους δικούς μου. Αισθάνομαι πως είμαι ένα τίποτα και πως έχω αποτύχει σε αυτή τη ζωή». Η εφηβεία είναι δύσκολη περίοδος γιατί σε αυτή την ηλικία διαμορφώνουμε τον εαυτό μας, αποκτούμε ταυτότητα. Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μας και χρειαζόμαστε ευνοϊκό περιβάλλον για να την εξερευνήσουμε. Τα ΛΟΑΤΚΙ αγόρια και κορίτσια πέρα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλοι οι έφηβοι έχουν κι αυτό το παραπάνω βάρος: πώς θα αποδεχτούν αυτή την κοινωνικά μη αποδεκτή ταμπέλα της «αδερφής», της «λεσβίας». Οι αυτοκτονίες, η κατάθλιψη, οι εθισμοί και οι αυτοτραυματισμοί είναι πολύ συχνότεροι σε παιδιά που είναι γκέι, αμφιφυλόφιλα, τρανς ή ίντερσεξ (ΛΟΑΤΚΙ). 

Εχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες από τα ετεροφυλόφιλα να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας, δυόμισι φορές περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν αυτοτραυματισμούς και πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να χρειαστούν φάρμακα για κατάθλιψη. Πού οφείλεται αυτό; Τα ΛΟΑΤΚΙ παιδιά μαθαίνουν από μικρά να κρύβουν τα συναισθήματά τους και σημαντικές πτυχές της ζωής τους, από φόβο μην εισπράξουν απόρριψη ή βία. Η δε έλλειψη θετικών προτύπων (δεν έχουμε θετικά πρότυπα άλλων γκέι αντρών και γυναικών για να φιλοδοξούμε να τους μοιάσουμε) στέκεται εμπόδιο στο να δημιουργήσουμε μια θετική ταυτότητα εαυτού. Ας τονιστεί ότι ο εκφοβισμός λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού δεν αφορά μόνο τα ΛΟΑΤΚΙ παιδιά.

Σύμφωνα με έρευνες, ακόμη και τα ετεροφυλόφιλα αγόρια γίνονται συνεχώς αποδέκτες ομοφοβικού εκφοβισμού. H ομοφοβία είναι κομβικό στοιχείο στη διαμόρφωση της σύγχρονης ετεροφυλοφιλικής αντρικής ταυτότητας. Με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται να είσαι γκέι για να υποστείς ομοφοβικό εκφοβισμό, καθώς ο εκφοβισμός αυτού του τύπου αποτελεί κεντρικό στοιχείο της έμφυλης κοινωνικοποίησης των αγοριών με βάση τις νόρμες για το τι καθιστά έγκυρη αρσενική συμπεριφορά και στάση ζωής. Ας μην προκαλεί έκπληξη ότι το 90% των περιστατικών ένοπλης βίας σε σχολεία στις ΗΠΑ προκλήθηκε από αγόρια που είχαν υποστεί ανελέητο ομοφοβικό εξευτελισμό. Ωστόσο ο κύριος –αν όχι ο αποκλειστικός– λόγος για την ευαλωτότητα των ΛΟΑΤΚΙ παιδιών δεν είναι ο εκφοβισμός που εισπράττουν στο σχολείο ή στον δρόμο, αλλά η ψυχολογική βία και ακύρωση που υφίστανται από την οικογένειά τους για τη διαφορετικότητά τους.

Αυτή η βία των γονέων δεν είναι πάντα κραυγαλέα, τύπου ξύλο και βρισιές. Τις περισσότερες φορές είναι πιο ύπουλη, όπως μια μόνιμη απαξιωτική στάση τύπου «μην έχεις έτσι το χέρι σου, έτσι κάνουν οι γυναίκες», «περπάτα πιο σωστά, όχι τόσο κουνιστά», «μίλα πιο αντρικά», «ντύσου πιο θηλυκά», «ο γιος μου δεν θα βγει πούστης» και άλλα παρόμοια σχόλια, που πείθουν το γκέι παιδί ότι είναι λάθος, βαθιά λάθος. Πόσο λάθος μπορεί να νιώσει κάποιος μέχρι να λυγίσει; Ειδικά όταν απαξιώνεται από τους ανθρώπους που υποτίθεται ότι υπάρχουν για να τον στηρίζουν και να τον ενδυναμώνουν; Αντιθέτως, ακόμη και όταν υπάρχει εκφοβισμός στο σχολείο, αν το παιδί έχει την κατανόηση των δικών του θωρακίζεται ψυχικά και μπορεί να αντιμετωπίσει πολύ δυναμικότερα κάθε τραμπουκισμό. Οπως μου έχουν αναφέρει πολλοί γκέι άντρες που έτρωγαν ξύλο ή κράξιμο στο σχολείο, τους ήταν αδιανόητο να ζητήσουν τη βοήθεια των γονιών τους, αφού και οι ίδιοι οι γονείς τους είτε εκφράζονταν απαξιωτικά γενικά για τους γκέι είτε και αυτοί οι ίδιοι μείωναν και ξεφτίλιζαν το παιδί τους. Το πρόβλημα, λοιπόν, έγκειται κατά κύριο λόγο στη στάση των γονιών, η οποία δυστυχώς βασίζεται σε παρωχημένες αντιεπιστημονικές απόψεις.

Ας δούμε μερικές από αυτές:

Στην εφηβεία τα παιδιά δεν ξέρουν ακόμη τον προσανατολισμό τους· πειραματίζονται και «περνούν φάσεις» 

Η συντριπτική πλειονότητα των εκατοντάδων γκέι αντρών που έχω δει ατομικά και στις ομάδες αυτογνωσίας για γκέι άντρες που οργανώνω από το 2008 δηλώνουν ότι γνώριζαν πως τους άρεσαν τα αγόρια από πολύ μικρή ηλικία –ακόμη και από τα τέσσερα–, ανεξάρτητα από το αν μπορούσαν να το εκφράσουν ή να το παραδεχτούν ακόμη και στον εαυτό τους. Ακόμη και σε αυτή την ηλικία, όταν το παιδί δεν ξέρει τις λέξεις, γνωρίζει βαθιά μέσα του ότι του αρέσουν παιδάκια του ίδιου φύλου, με αυτή την πρώιμη, αθώα σεξουαλικότητα που έχουν τα παιδιά εκείνης της ηλικίας. Απειροελάχιστοι ΛΟΑΤΚΙ άντρες και γυναίκες αναφέρουν ότι ανακάλυψαν την ομοφυλοφιλία τους μετά τα 20· απλώς κατάφεραν να το ομολογήσουν στον εαυτό τους αργότερα, αλλά ήταν κάτι που ήδη το ψυχανεμίζονταν από τα παιδικά τους χρόνια. Σίγουρα υπάρχουν κάποια λίγα παιδιά που στην προεφηβεία ή την εφηβεία κάνουν ομοφυλοφιλικές ερωτικές πράξεις για ένα διάστημα και ύστερα σταματούν, αλλά ούτε νιώθουν γκέι ούτε προβληματίζονται ιδιαίτερα από αυτές τις πράξεις.

Πού ξέρεις ότι είσαι γκέι, αφού δεν έχεις δοκιμάσει να κάνεις σεξ με το άλλο φύλο;

Ακούμε και ξανακούμε ότι τα παιδιά στην εφηβεία δεν είναι ακόμη σίγουρα για τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, ότι σιγά σιγά θα το ξεκαθαρίσουν μέσα τους και θα κατασταλάξουν όταν έχει πήξει το μυαλό τους. Βέβαια, όλες αυτές τις ανοησίες οι «ειδικοί» τις λένε μόνο για τα γκέι παιδιά. Σε ένα αγοράκι εφτά χρονών που λέει ότι θα παντρευτεί την τάδε συμμαθήτριά του δεν λέει κανείς: «Κάτσε να μεγαλώσεις και να κατασταλάξεις αν είσαι ετεροφυλόφιλος». Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος σεξουαλικά ενεργός για να γνωρίζει τον σεξουαλικό προσανατολισμό του. Σεξουαλικός προσανατολισμός δεν σημαίνει σεξ· σημαίνει ποιο φύλο μας ελκύει ερωτικά και συναισθηματικά και αυτό είναι κάτι που όλοι και όλες μας γνωρίζουμε από πάρα πολύ νωρίς στη ζωή μας, ήδη από πέντε έξι ετών. Ολοι οι ετεροφυλόφιλοι γνώριζαν ότι τους άρεσε το αντίθετο φύλο από πολύ μικρή ηλικία, δεν χρειάστηκε να το αποδείξουν κάνοντας σεξ. Παρομοίως, η ταυτότητα φύλου έχει ήδη διαμορφωθεί μέχρι τα τρία τέσσερα έτη και δεν αλλάζει· το αγόρι που δηλώνει επίμονα ότι νιώθει κορίτσι ή το κορίτσι που δηλώνει ότι νιώθει αγόρι ξέρει καλά τι λέει, ακόμη και σε αυτή την ηλικία. Δεν είναι καπρίτσιο ή μόδα.

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι κάτι που επιλέγουμε.

Ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν είναι κάτι που επιλέγουμε αλλά κάτι με το οποίο γεννιόμαστε. Ολες οι επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα κατατείνουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός καθορίζεται προγεννητικά ή περιγεννητικά. Σίγουρα έχει παγιωθεί μέχρι τα τέσσερα πέντε και δεν αλλάζει μετά. Κανείς σοβαρός επιστήμονας δεν διατείνεται ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός αλλάζει, με εξαίρεση επιτήδειους που εκμεταλλεύονται την ομοφοβία και την αγωνία γονέων για να αποσπάσουν χρήματα. Οι δε θεραπείες μετατροπής του σεξουαλικού προσανατολισμού έχουν καταγγελθεί ως αντιεπιστημονικές και εξαιρετικά επιβλαβείς από όλες τις σοβαρές επιστημονικές συλλογικότητες και έχουν απαγορευθεί σε πολλά κράτη.

Η ομοφυλοφιλία προκαλείται από κάποιο ψυχολογικό ή σεξουαλικό τραύμα ή από κάτι που δεν έκαναν σωστά οι γονείς

Επικρατούν αναπόδεικτες αντιλήψεις ότι η ομοφυλοφιλία προκαλείται επειδή ο πατέρας είναι απών, η μητέρα είναι ευνουχιστική, το παιδί επιδίδεται σε ασχολίες που παραδοσιακά δεν συνάδουν με το φύλο του (αγόρια που παίζουν με κούκλες, κορίτσια που παίζουν ποδόσφαιρο), το παιδί δεν έχει αρκετά ή σωστά αντρικά ή γυναικεία πρότυπα ή λόγω σεξουαλικής κακοποίησης. Τίποτε μα τίποτε από αυτά όμως δεν έχει την παραμικρή επίδραση στον σεξουαλικό προσανατολισμό (στη σεξουαλικότητα, εν γένει, ναι). Πολλά αγόρια και κορίτσια έχουν βιαστεί και όμως ήταν και παραμένουν στρέιτ· καμία συμπεριφορά, στάση ή πράξη των γονέων δεν έχει φανεί ότι επηρεάζει το πώς διαμορφώνεται ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου. Ωστόσο οι γονείς παίζουν κομβικό ρόλο στο πώς τα παιδιά τους μπορούν να ζήσουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου τους χωρίς τραύματα. Για να σας πει το παιδί σας ότι είναι γκέι ή τρανς, είναι 100% σίγουρο. Αλλιώς δεν θα έμπαινε σε αυτή την ψυχοφθόρα διαδικασία. Ισως είναι δύσκολο να δεχτείτε ότι το παιδί σας δεν θα κάνει την ετεροφυλοφιλική ζωή που ονειρευόσασταν. Αλλά αν το αγαπάτε έστω και λίγο, δεχτείτε το όπως είναι. Βία εισπράττει ήδη από την κοινωνία γι’ αυτό που είναι. Τουλάχιστον στο σπίτι του ας έχει την κατανόηση και την αγάπη που έχει τόσο ανάγκη, ειδικά σε αυτήν τη δύσκολη ηλικία.

* Περιοδικό Hot Doc #178, «Generation XXX», 5/5/2019