Όσο κρατάει ένας καφές με τη μουσικό Άννα Μπουρμά

Κόρη του συνθέτη, μουσικού και ενορχηστρωτή Τάκη Μπουρμά, η Άννα Μπουρμά από τριών ετών άκουγε διαφημίσεις και έπαιζε τις μελωδίες τους στο πιάνο. «Έτσι μου έχουν πει δηλαδή, δε μπορώ να το θυμηθώ» την ακούω να μου λέει με το που ξεκινά η κουβέντα μας. Ως εκ τούτου, οι γονείς της θεώρησαν καλό να σπουδάσει νωρίς – νωρίς τη μουσική, χωρίς η ίδια να το θεωρεί δεδομένο. «Μην το δεις σαν οικογενειακή επιχείρηση, του στυλ το κάνει ο μπαμπάς, ας το κάνει κι η κόρη. Ήμουν ένα παιδί που παρατηρούσε και έπαιζε με τους παράξενους ήχους». Στο πατρικό της μπαινόβγαιναν συνέχεια μουσικοί: Ο Χριστόφορος Κροκίδης που της μάθαινε κλίμακες στην κιθάρα και την έβαζε να τις τραγουδάει, αλλά και τραγουδιστές όπως η Γαλάνη, η Αλεξίου, οι Κατσιμιχαίοι, η Αρβανιτάκη, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. 

Ένα πρώτο πολιτισμικό σοκ δέχτηκε όταν άκουσε έναν φίλο του πατέρα της να λέει ότι δεν παίζει κανένα όργανο. Ίσαμε τότε θεωρούσε πως όλοι οι άνθρωποι πάνω στον πλανήτη είναι μουσικοί – οργανοπαίκτες. «Στην ηλικία των 11 ετών, πίστευα πως το να είσαι μουσικός ήταν σαν να μάθαινες αγγλικά, αυτονόητο δηλαδή». Στην εφηβεία της η Μπουρμά άρχισε να σκαλίζει δικές της μουσικές κρυφά απ’ τους άλλους. «Μελωδίες έβγαζα είτε στο πιάνο, είτε στην κιθάρα, που ήξερα να τη γρατζουνάω». Είχε προηγηθεί, βέβαια, η ενασχόληση της με τους δίσκους, κάνοντας στα 14 της φωνητικά για δουλειές του Γιώργου Ζήκα, του Μανώλη Λιδάκη και φυσικά του πατέρα της. Στα 18 της κι ενώ είχε αποφασίσει να μην ασχοληθεί με τη μουσική, ο Μπουρμάς της ζήτησε να γίνει η φωνή – οδηγός των κομματιών που θα έδινε σε διάφορους τραγουδιστές. Έτσι είπε το «Ζεϊμπέκικο κορμί» και έτσι τη ζήτησε ο Γιώργος Νταλάρας να είναι εκείνη που θα το τραγουδούσε στο δίσκο του με τίτλο «Η άσφαλτος που τρέχει». 

Της λέω πως δεν θα ήταν καμιά μεγάλη έκπληξη το ντεμπούτο της σε δίσκο του Νταλάρα, ούσα μεγαλωμένη μες τους μουσικούς και το στούντιο. Συμφωνεί και επαυξάνει: «Ενώ είχα μία χαρά και σαφώς ήταν μία επιβεβαίωση και κάτι σπουδαίο, δεν θεωρούσα πως ξεκινούσα τη μεγάλη καριέρα. Ένιωθα κάπως χαμένη, αποπροσανατολισμένη». Είναι κάτι που θά’λεγε για όλα τα πράγματα στη ζωή; Το αρνείται, καθώς δεν υπήρξε ποτέ πεσιμίστρια. Ποτέ δεν έκανε μία κίνηση που να μην έχει σχέση με την επόμενη. Δηλώνει ενωτική, λειτουργεί με τη λογική της αλυσίδας και όχι του κύκλου που κλείνει. 

Σύντομα ξεκίνησε να γράφει τραγούδια του πατέρα της με τη φωνή της. Έφτιαξαν δέκα πρώτα κομμάτια και τα γύριζαν από εταιρεία σε εταιρεία χωρίς ανταπόκριση, αλλά και χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια από το φιλικό περιβάλλον των μουσικών. «Ήταν τα τέλη του ’90, πέσαμε σε μία περίοδο έξαρσης του εμπορικού τραγουδιού. Δεν ενδιαφέρονταν οι τότε εταιρείες. Είπα του πατέρα μου να το παρατήσουμε, εμείς να παίζουμε τις μουσικές μας κι αν είναι να’ρθεί ο δίσκος, ας έρθει». Έτσι, άρχισαν τις πρώτες κοινές τους παραστάσεις σε μικρές μουσικές σκηνές σαν το «Χαμάμ». Ένα βράδυ πήγαν να τους ακούσουν ο Γιώργος με την Άννα Νταλάρα. Της ζήτησαν επί τόπου να ενταχθεί στο σχήμα του Νταλάρα στον «Ζυγό» με Κετιμέ, Ασλανίδου και Ανδρεάτο, κάθε Τετάρτη με Κυριακή. «Κάναμε φωτογράφηση στου Διαμαντόπουλου, αλλά το δεύτερο πολιτισμικό σοκ ήρθε όταν είδα την αφίσα. Τα θεωρούσα πολύ κακό για το τίποτα όλα αυτά, εξακολουθούσα να νιώθω χαμένη. Μου δόθηκαν οχτώ κομμάτια, από Χατζιδάκι μέχρι Πορτοκάλογλου. Ξεκινούσε η Κετιμέ και μετά έβγαινα εγώ με το πιάνο. Πολύς κόσμος από κάτω, εγώ όμως δεν αισθάνομαι καλά και το λέω στον Γιώργο: ”Δεν ξέρω αν ειν’ αυτό που θέλω να κάνω στη ζωή μου”. Εκείνος μου απάντησε ότι χαίρεται που του το λέω και ότι μ’ αγαπάει πιο πολύ απ’ ότι μου δείχνει». Η Μπουρμά τελικά μένει στο σχήμα μέχρι το τέλος των παραστάσεων. Όταν τη ρώτησε μετά ο πατέρας της τι αποκόμισε, απάντησε πως δεν είναι αυτό που ονειρευόταν. Στις 25 Σεπτεμβρίου έδωσαν μια συναυλία στο Θέατρο Πέτρας και στις 10 Οκτωβρίου έγινε σερβιτόρα σε καφετέρια. 

Η Άννα Μπουρμά απ’ την εργασία της ως σερβιτόρα μάζευε χρήματα και ταυτόχρονα σπούδαζε αρχιτεκτονική στην ΑΚΤΟ. Ήταν μια απ’ τις καλύτερες περιόδους της ζωής της: «Αισθανόμουν πάρα πολύ ωραία αφού από το ”εκεί πάνω” βρέθηκα στο ”εκεί κάτω” και μένα με εξιτάρουν τέτοιες εμπειρίες. Τότε ακριβώς κατάλαβα τι ήταν αυτό που μ’ ενοχλούσε: Η μονοδιάστατη πλευρά της μουσικής. Βαριέμαι αφόρητα να ανεβαίνω σε μια σκηνή και απλά να τραγουδάω. Μου αρέσει η σφαιρικότητα κι επειδή έχω ασχοληθεί με τη ζωγραφική και με το χορό, αισθανόμουν ότι οι υπόλοιπες τέχνες ”κοιμούνται” μέσα μου». Ο δρόμος της αρχιτεκτονικής αποδείχτηκε «καλοστρωμένος» για τη Μπουρμά. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της και μέχρι σήμερα έτσι βιοπορίζεται, βραβευμένη κιόλας για τα έργα της. 

Επόμενο όνειρο της ήταν να γίνει δημοσιογράφος! Την ενδιέφερε το πολεμικό ρεπορτάζ σε εμπόλεμες ζώνες και παρακολουθούσε ανελλιπώς τις εκπομπές του Κώστα Βαξεβάνη. Ήταν Φλεβάρης και προσπαθούσε να βρει τμήμα στο «Εργαστήριο Δημοσιογραφίας» και στις σχολές του ΑΝΤ1 και του Star. Πέρασε μάλιστα από interviews που θα την έβαζαν κατευθείαν στο β’ έτος, για κακή της τύχη όμως δεν φτιάχτηκε κανένα τμήμα σε καμία σχολή. «Εκεί με έπιασε ο άντρας μου και μου είπε: ”Να πας στην εμπόλεμη ζώνη και όπου θες, από μένα είσαι ελεύθερη,δεν ξανακοιτάς ωστόσο κι εκείνο το υλικό σου που τό’χεις και κάθεται;” Εκείνος θα με βοηθούσε με όλα τα διαδικαστικά – γραφειοκρατικά. Αποφάσισα έτσι, το 2011, να βγάλω ένα κομμάτι στο διαδίκτυο και νά’βλεπα ποιον θα ενδιέφερε. Το κομμάτι έκανε αίσθηση! Μου έστελναν παιδιά και ρωτούσαν που εμφανίζομαι». Τα θετικά vibes οδήγησαν στη δημιουργία του άλμπουμ «Τα ρόδα της αυλής» με τραγούδια του πατέρα της. Σύστησαν εταιρεία στο όνομα της για την κυκλοφορία του, ιδίοις εξόδοις εννοείται.

Η παρουσίαση του δίσκου στον «Σταυρό του Νότου» είχε τέτοια απήχηση που από τη μικρή μεταφέρθηκε στη μεγάλη σκηνή. Πήγαν πολλοί καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι, γράφτηκαν όμορφα πράγματα, άρα ήταν μια καλή έναρξη. «Ήθελα νά’χει ένα story η παράσταση. Κουβάλαγα κηροπήγια από το σπίτι, χρησιμοποιούσα video projection και στο δεύτερο μέρος μοίραζα στο κοινό κρουστά, που τά’χα φτιάξει μόνη μου». Το 2012 η Greenpeace της έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσει το σήμα της για την αλλοίωση των πόλων και την πυρηνική ενέργεια. Γι’ αυτή την παράσταση, της έστειλαν βίντεο από το εξωτερικό, είχε τρεις κρουστούς επί σκηνής, συμμετείχε η Γαλάνη, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και samples με τις φωνές της Κανά και της Τσαλιγοπούλου. Τότε συνέβη κάτι δυσάρεστο: Η Μπουρμά είχε βγάλει αφίσα, όπου εμφανιζόταν γυμνή. Στα επίμαχα σημεία σκεπαζόταν από τα μαλλιά της και το σήμα της Greenpeace. Στο τότε μαγαζί, της σκούρυναν την αφίσα χωρίς να την ενημερώσουν, θεωρώντας ότι είναι πρόστυχο θέαμα. «Θυμάμαι ότι έπαιζα Παρασκευή και Τετάρτη μαθαίνω ότι ανεβαίνει άλλο σχήμα. Είχα guest τη Μελίνα Κανά και την ειδοποίησα με ριγμένα μούτρα ότι δεν θα γίνει η παράσταση». «Τι παράξενο» της λέω, «να σε εγκρίνει η Greenpeace και να σε κόβει η τάδε μουσική σκηνή»…

Μετά απ’ αυτή τη «σφαλιάρα», η Μπουρμά προσπάθησε και σε άλλο χώρο, αλλά συνέχισε να τρώει «σφαλιάρες». Κατάλαβε πως μάλλον δε φταίνε οι άλλοι, αλλά η ίδια με λάθος επιλογές. Στο άλλο μαγαζί μάλιστα δέχτηκαν απειλητικό τηλεφώνημα από τον ιδιοκτήτη λίγο πριν βγουν στη σκηνή: «Θα δώσετε τόσα, αλλιώς δεν ανεβαίνετε»! Άλλο κι αυτό, αντί δηλαδή να σε πληρώσουν για να παίξεις, τους πληρώνεις; «Το έμαθα εννιά και πέντε. Εννιάμισι θα ανεβαίναμε στο stage. Ζήτησα συγγνώμη από τον κόσμο που περίμενε, είπα ”Δεν θα ανέβω, γιατί συνέβη αυτό κι αυτό”». Τη συγχαίρω για το θάρρος της! Δεν είναι τυχαίο που τότε είχε γραφτεί πως η Μπουρμά αρνήθηκε να κάνει την παράσταση για ηθικούς και ιδεολογικούς λόγους. «Ο κόσμος με καταχειροκρότησε, με θυμάμαι όμως μετά να κλαίω έξω σ’ ένα πεζοδρόμιο και νά’ρχονται οι Encardia να με παρηγορήσουν»…

Πριν απ’ αυτά τα θλιβερά συμβάντα, είχε έτοιμη την τωρινή της παράσταση με τα «Πέντε στοιχεία». Από κει άντλησε δύναμη για να γυρίσει την πλάτη στις μουσικές σκηνές και να επιλέγει μέχρι σήμερα τα θέατρα. «Όταν μάζεψα τον πατέρα μου, τους μουσικούς και τους τεχνικούς και τους είπα τι σκοπεύω να κάνω, με κοίταζαν με μισό μάτι…Τους πρότεινα να παίξουμε σε ένα άγνωστο μικρό θεατράκι με άγνωστα τραγούδια από τους δύο προσωπικούς μου δίσκους συν τρία γνωστά της Αλεξίου, του Περίδη και του Θανάση Παπακωνσταντίνου». Το κάνανε και έγινε sold out με το καλημέρα. Η παράσταση αγοράστηκε στη συνέχεια από Δήμους και το ηθικό της αναπτερώθηκε. Κρατάει ως σημαντικότερο αυτό που ειπώθηκε, ότι πρόκειται για ένα νέο τρόπο παρουσίασης της μουσικής.

«Ότι κάνω τώρα είναι και ότι με κάνει ευτυχισμένη» εξομολογείται η Μπουρμά μετά από τις περιπέτειες της. «Να μπορώ να σκηνοθετώ την παράσταση μου και να τη σκηνογραφώ – μου φαίνεται το ίδιο με το να γράφω ένα τραγούδι. Πλέον τελείωσα και με τη λογική του βίντεο κλιπ και όλα τα βίντεο στις παραστάσεις μου, έχουν την αισθητική μικρού μήκους ταινίας». Για του λόγου το αληθές, συνεργάζεται με συγκεκριμένο team, αυτό της Front Movies με σκηνοθέτη τον Θοδωρή Ποπέσκου.

Ποια είναι όμως τα «Πέντε στοιχεία», απ’ όπου εμπνεύστηκε; Παρατήρησε πως πολλά από τα στιχουργήματα είχαν να κάνουν με το στοιχείο της φωτιάς σε μια προσπάθεια ανάδειξης του πάθους. Εκείνη έκατσε κι έψαξε το στοιχείο του αιθέρα, αντλώντας πληροφορίες από την αρχαία ελληνική και ινδική φιλοσοφία και μυθολογία. Ο αιθέρας, λοιπόν, ήταν το πέμπτο στοιχείο της φύσης που καταργήθηκε από τους σύγχρονους πολιτισμούς! Σύμβολο του ήταν η πεντάλφα, ο αιθέρας στην κορυφή και γύρω του τα υπόλοιπα τέσσερα στοιχεία. «Κατηγοριοποιήσαμε τα κομμάτια βάσει των πέντε στοιχείων και ο πατέρας μου έγραψε κείμενα εν είδει intro με πρόζα». Ωραία μου ακούγονται όλα αυτά, αν και της λέω πως κάπου θυμίζουν αυτό που λέμε ψύλλος στ’ άχυρα. «Αυτό είναι και το ωραίο τους» επιμένει η Μπουρμά, «αφού σαν τη μύγα μες το γάλα αισθανόμουν ανέκαθεν, από το σχολείο μέχρι τις προσωπικές μου σχέσεις». 

Μέχρι στιγμής δεν την ενδιαφέρει να βγάζει χρήματα από τη μουσική, αφού βιοπορίζεται από την αρχιτεκτονική. Δεν θέλει να μπει στη διαδικασία εμπορευματοποίησης της τέχνης της. Είναι αυτάρκης και ικανοποιημένη με τη ζωή της, εφόσον δεν την ενδιαφέρει τι μάρκα ρούχων θα φορέσει, ούτε τι αμάξι θα οδηγήσει. Απ’ την άλλη, το ότι έχει δίπλα της δύο ανθρώπους που τη στηρίζουν, τον πατέρα της και τον σύντροφο της, όπως και μία οικονομική επιφάνεια, πρέπει να την κάνει ακόμα πιο αισιόδοξη. «Παιδιά δεν έχω, σκυλιά έχω όμως. Θέλω ν’ αφήσω κάτι σαν έργο ή σαν ιδεολόγημα για τις επόμενες γενιές. Αντί ν’ αφήσω έναν καλό άνθρωπο στον κόσμο αυτό, θ’ αφήσω ένα έργο όπως το ονειρεύομαι». Λίγο πριν χαιρετηθούμε, δεν παραλείπω να τη ρωτήσω για μιαν ακόμη μεγάλη χαρά που της έδωσαν τα «Πέντε στοιχεία»: Προτάθηκε για καλλιτέχνις της χρονιάς και κέρδισε το α’ βραβείο στην Ακαδημία Τέχνης στο «Μπροντγουέι». «Έλα, ρε θηρίο, πήγες και στην Αμερική;» τη ρωτάω. «Όχι, στο Μπροντγουέι της Πατησίων έγινε η βράβευση» μου απαντάει και, όπως είναι αναμενόμενο, βάζουμε τα γέλια! 

* Την Κυριακή 23/12 η μουσικο-θεατρική παράσταση «Τα 5 στοιχεία» της Άννας Μπουρμά θα πραγματοποιηθεί στο Συνεδριακό – Πολιτιστικό Κέντρο «Μίκης Θεοδωράκης» του Δήμου Ελληνικού, στην Αργυρούπολη. Ώρα έναρξης: 20.30. Είσοδος ελεύθερη