ΓΜ

Γιάννης Μυλόπουλος

Μετρό Θεσσαλονίκης: Η κυβέρνηση αντιμέτωπη με τις συνέπειες των επιλογών της

Η κυβέρνηση πρέπει σήμερα να εξηγήσει στον ελληνικό λαό γιατί θυσιάζει έναν μοναδικό αρχαιολογικό θησαυρό με ιστορία 18 αιώνων.

1948783 1

Η διαρροή της οριακής απόφασης της ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία δικαιώνεται, ως προς τη νομιμότητα, η επιλογή να αποσπαστούν οι σημαντικές αρχαιότητες της Βενιζέλου, φέρνει την κυβέρνηση σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Κι αυτό γιατί τώρα που απελευθερώνεται το έργο από δικαστικές διαμάχες, η κυβέρνηση βρίσκεται στη δυσχερή θέση να αντιμετωπίζει τη διάψευση των αβάσιμων υποσχέσεων και την κατάρρευση των ατεκμηρίωτων ισχυρισμών της για την υπεροχή αυτής της λύσης.

Η κατάσταση σήμερα διαμορφώνεται ως εξής.

1. Παρά το γεγονός ότι δεν είναι γνωστό το σκεπτικό της απόφασης και συνεπώς δεν μπορεί να σχολιαστεί, είναι όμως βέβαιο είναι ότι αυτή η απόφαση δεν μπορεί παρά να απαντά μόνο στις προσφυγές εναντίον της νομιμότητας της λύσης της απόσπασης των αρχαιοτήτων. Το ανώτατο δικαστήριο, ως όργανο επίλυσης δικαστικών διαφορών, δεν μπορεί να αποφανθεί ούτε αν η κυβερνητική απόφαση για κατασκευή του σταθμού χωρίς τα αρχαία είναι μια λύση προτιμότερη τεχνικά, ούτε αν οδηγεί σε πιο σύντομο αποτέλεσμα, ούτε αν είναι μια λύση πιο οικονομική, όπως η κυβέρνηση χωρίς τεκμηρίωση ισχυρίζεται από τις εκλογές μέχρι σήμερα. Πολλώ δε μάλλον, ένα δικαστήριο δεν μπορεί να αποφανθεί ως προς τον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι η λύση της κατασκευής του σταθμού με τα αρχαία αμετακίνητα είναι «μη λύση», όπως την αποκάλεσε ο πρωθυπουργός. Για τον απλό λόγο ότι το δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να αποφαίνεται για επιστημονικά και τεχνικά ζητήματα, ούτε βεβαίως και κλήθηκε να αποφανθεί για κάτι τέτοιο. 

Το μόνο λοιπόν στο οποίο δίνει λύση και μάλιστα με οριακή πλειοψηφία το ΣτΕ, είναι το ζήτημα της νομιμότητας της λύσης της απόσπασης, την οποία τελεσίδικα θεωρεί νόμιμη. Άρα, μετά την απόφαση του ΣτΕ έχουμε πλέον δυο νόμιμες λύσεις για την κατασκευή του σταθμού. Η κυβέρνηση οφείλει λοιπόν να αποδείξει, εκπονώντας μια οικονομοτεχνική συγκριτική μελέτη, ποια είναι προτιμότερη, λαμβάνοντας υπόψη κατά τρόπο ολοκληρωμένο τον χρόνο ολοκλήρωσης του έργου, το κόστος του, καθώς και την υπόθεση της εξυπηρέτησης του δημόσιου συμφέροντος. Το μπαλάκι, συνεπώς, σήμερα, βρίσκεται στην πλευρά της κυβέρνησης να αποδείξει γιατί, μεταξύ δυο νόμιμων λύσεων, επέλεξε εκείνη που καταστρέφει έναν πολιτιστικό θησαυρό ηλικίας 18 αιώνων.

2. Το οριακό αποτέλεσμα της τελεσίδικης ετυμηγορίας του ΣτΕ, με 13-12, αποτελεί απόδειξη ότι η απόφαση για τη νομιμότητα της λύσης της απόσπασης των αρχαιοτήτων δεν ήταν μια εύκολη, ούτε μια αυτονόητη απόφαση. Η ολομέλεια του σώματος διχάστηκε. Που σημαίνει ότι αν υπάρχουν 13 δικαστές που υποστήριξαν τη νομιμότητα της απόσπασης, υπάρχουν άλλοι 12 που υποστήριξαν μέχρι τέλους ότι η απόσπαση των αρχαίων είναι λύση παράνομη, καθώς πείστηκαν, προφανώς, από τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν στις προσφυγές. Η λύση της απόσπασης των αρχαιοτήτων βγαίνει συνεπώς αποδυναμωμένη από το ΣτΕ, λόγω του οριακού αποτελέσματος.

3. Σήμερα, κοντά δύο χρόνια μετά τις εκλογές, το έργο του Μετρό παραμένει σταματημένο και μάλιστα χωρίς καν εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εργασιών. Από τα επίσημα στοιχεία της Αττικό Μετρό προκύπτει μάλιστα ότι το έργο, από τις εκλογές 2019 μέχρι σήμερα, προχώρησε μόλις κατά 5%. Όταν τα προηγούμενα 4 χρόνια είχε προχωρήσει συνολικά κατά 42%. Η κυβέρνηση λοιπόν σήμερα βρίσκεται στην πολύ δύσκολη θέση να εξηγήσει πως και η λύση της απόσπασης, που η ίδια πρόβαλε σαν πιο σύντομης διάρκειας από εκείνη της παραμονής των αρχαίων στη θέση τους, κατάφερε να προχωρήσει το έργο σε κοντά 2 χρόνια μόλις το μισό από όσο προχωρούσε σε ένα χρόνο από το 2015 και μετά.

Και για να προληφθούν τυχόν παραπλανητικές απαντήσεις που θα αποδίδουν την καθυστέρηση στο ΣτΕ, η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει γιατί η κατασκευή του έργου σταμάτησε στα υπόλοιπα, εκτός Βενιζέλου εργοτάξια, καθώς και σε εκείνα της επέκτασης του έργου προς Καλαμαριά, τα οποία από τις εκλογές είναι κλειστά και με σχεδόν μηδενικό εργατικό προσωπικό.

4. Με τον προηγούμενο σχεδιασμό σήμερα η Θεσσαλονίκη θα είχε Μετρό σε λειτουργία. Πρόκειται για τον σχεδιασμό που υλοποιούνταν μέχρι το καλοκαίρι του 2019, ο οποίος επέτρεπε στα αρχαία να παραμείνουν αμετακίνητα. Και του οποίου την επιστημονική αρτιότητα και την τεχνική εφικτότητα και εφαρμοσιμότητα την υποστηρίζουν με τεχνικές εκθέσεις 4 καθηγητές από 3 Πολυτεχνεία, καθώς και εγνωσμένου κύρους μελετητές ίδιας τάξης έργων. Σύμφωνα με αυτόν οι 12 από τους 13 σταθμούς της γραμμής της Θεσσαλονίκης θα είχαν παραδοθεί, όπως προβλέπονταν στο εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα του έργου, στο τέλος του 2020. 

Όσον αφορά στην αμφισβήτηση αυτής της πραγματικότητας από την κυβερνητική προπαγάνδα, υπάρχουν δύο ισχυρά τεκμήρια που την αποκρούουν και την αποδομούν. Το πρώτο είναι η δημόσια διαβεβαίωση του τότε διευθύνοντα συμβούλου της εργοληπτικής εταιρίας ΑΚΤΩΡ, του Αλέξανδρου Εξάρχου, τον Φεβρουάριο 2019, ότι το έργο βρίσκονταν εντός χρονοδιαγράμματος και θα παραδίδονταν τέλος του 2020. Το δεύτερο είναι οι ποινικές ρήτρες που προβλέπονταν στο χρονοδιάγραμμα, σύμφωνα με τις οποίες, σε περίπτωση καθυστερημένης παράδοσης, ο εργολάβος ήταν δεσμευμένος να καταβάλει αποζημιώσεις στο δημόσιο. Αν δηλαδή, παρ’ ελπίδα, ο εργολάβος δεν παρέδιδε το έργο στο τέλος του 2020, θα έπρεπε να πληρώσει αποζημιώσεις στο δημόσιο. Ενώ σήμερα, που η ίδια η κυβέρνηση σταμάτησε την πορεία ολοκλήρωσης του έργου, είναι το δημόσιο που πληρώνει εκατομμύρια Ευρώ στον εργολάβο. Η κυβέρνηση συνεπώς οφείλει σήμερα να απαντήσει γιατί σταμάτησε ένα έργο που ακολουθούσε μια λύση η οποία τεκμηριωμένα θα το ολοκλήρωνε στο τέλος του 2020.

5. Η Αττικό Μετρό έχει ήδη καταβάλει στους εργολάβους για τον πρώτο μόνο χρόνο των καθυστερήσεων, 19,5 εκ. Ευρώ σε αποζημιώσεις και αυτά εξωδίκως. Και έπεται συνέχεια. Η αιτία που το έργο καθυστερεί είναι η αλλαγή του σχεδιασμού και η επιβολή της λύσης της απόσπασης των αρχαιοτήτων, για την οποία η κυβέρνηση ισχυρίζονταν ότι είναι η πιο φτηνή και οικονομικά πιο αποδοτική λύση. Η κυβέρνηση λοιπόν είναι υπόλογη στον ελληνικό λαό να αποδείξει πως είναι δυνατόν μια λύση που ήδη έχει κοστίσει 19,5 εκ. Ευρώ αντιπαραγωγικού χρήματος πλέον των συμβατικών υποχρεώσεων του έργου, να είναι φτηνότερη από εκείνη που θα παρέδιδε το έργο στο τέλος του 2020, χωρίς υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεων.

6. Όσον αφορά στον κυβερνητικό ισχυρισμό ότι η κατασκευή του σταθμού με παραμονή των αρχαίων στη θέση τους είναι μια λύση ακριβή, κατατέθηκε στο ΣτΕ η διαβεβαίωση του εργολάβου ότι το επιπλέον κόστος της λύσης της παραμονής των αρχαίων στη θέση τους ήταν 30 εκ. Ευρώ. 

Η κυβέρνηση λοιπόν πρέπει να αποδείξει τώρα ότι η δική της λύση της απόσπασης, που κόστισε ήδη: 19,5 εκ Ευρώ σε αποζημιώσεις λόγω καθυστερήσεων, 5 εκ. Ευρώ σε αποδόμηση των έργων που ήδη είχαν εκτελεστεί στη Βενιζέλου και κοντά 1 εκ. ευρώ σε επιπλέον μελέτες και η οποία πρόκειται επιπλέον να κοστίσει άλλα τόσα περίπου σε αποζημιώσεις για τον δεύτερο χρόνο καθυστέρησης, συν το κόστος της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαίων, συν το κόστος μιας αρχαιολογικής ανασκαφής σε πλούσιο αρχαιολογικά υπόβαθρο κάτω από το δάπεδο των αρχαίων, σε βάθος 3,5 μέτρων, η οποία φυσικά και θα αποφεύγονταν αν τα αρχαία έμεναν στη θέση τους, συν το κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος από την καθυστέρηση λειτουργίας του έργου μετά το 2020, είναι φτηνότερη από τα μόλις 30 εκ. Ευρώ που θα κόστιζε το έργο επιπλέον αν έμεναν τα αρχαία αμετακίνητα. Σε αυτά τα ποσά, αν προστεθούν και τα διαφυγόντα κέρδη από την ανάδειξη των αυθεντικών αρχαιοτήτων στη θέση τους, προκύπτει ότι η απόσπαση των αρχαίων είναι πολλές φορές ακριβότερη από εκείνη της παραμονής στη θέση τους.

7. Υπάρχει όμως και το ζήτημα των υποσχέσεων για παράδοση του έργου το 2023 που εκθέτει ανεπανόρθωτα την κυβερνητική πλευρά. Η οποία τώρα υπαναχωρεί όσον αφορά στις αρχικές της υποσχέσεις. Ήδη ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό προϊδεάζει ότι το έργο θα παραδοθεί χωρίς το σταθμό Βενιζέλου. Που σημαίνει ότι έκαναν μια τρύπα στο νερό. Αφού το έργο χωρίς τη Βενιζέλου θα παραδίδονταν, αν δεν το σταματούσαν, τέλος του 2020, 3 χρόνια δηλαδή νωρίτερα. Κι ακόμη, κυβερνητικές εφημερίδες άρχισαν να προετοιμάζουν το έδαφος για καθυστερημένη παράδοση του έργου στο τέλος του 2023, αντί του Απριλίου που ήταν η αρχική πρωθυπουργική υπόσχεση. 

Η κυβέρνηση λοιπόν πρέπει σήμερα να εξηγήσει στον ελληνικό λαό γιατί θυσιάζει έναν μοναδικό αρχαιολογικό θησαυρό με ιστορία 18 αιώνων, μια επιλογή που δέχθηκε την αποδοκιμασία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Τη στιγμή που υπήρχε λύση για την παραμονή των αρχαίων στη θέση τους, η οποία ήδη εφαρμόζονταν και η οποία αποδεικνύεται σήμερα και πολύ φτηνότερη οικονομικά, αλλά και πολύ πιο σύντομης διάρκειας κατασκευαστικά.

Οι κυβερνητικές υποσχέσεις για την υπεροχή της λύσης της απόσπασης των αρχαιοτήτων σήμερα καταρρέουν μπροστά στην πραγματικότητα ενός σταματημένου έργου. Η ακινησία του οποίου εδώ και 2 κοντά χρόνια έχει ήδη κοστίσει περισσότερο από ό,τι θα είχε κοστίσει η κατασκευή του με τα αρχαία αμετακίνητα στη θέση τους. 
 

*Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 

Πηγή: TVXS

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr

Κολωνός: Η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος παίρνει θέση για την ντροπιαστική εισαγγελική πρόταση

5700685

Κολωνός: Η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία Ελλάδος παίρνει θέση για την ντροπιαστική εισαγγελική πρόταση

"Απορριπτέα και επιστημονικά αβάσιμη οποιαδήποτε πρόταση που βασίζεται στο ότι ένα παιδί 12 ετών θα…