Εξακολουθεί να οργιάζει το λαθρεμπόριο πετρελαίου

Με την εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης η κυβέρνηση κατάφερε τα εξής: ο κόσμος θα ξεπαγιάσει, το Δημόσιο θα χάσει έσοδα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και το λαθρεμπόριο θα οργιάσει, καθώς οι επιτήδειοι του κυκλώματος της παράνομης διακίνησης καυσίμων βρήκαν νέο πεδίο δράσης: Το ναυτιλιακό καύσιμο, η παράνομη διακίνηση του οποίου ως θέρμανσης πλέον, καθ’ ότι αφορολόγητο (περίπου μισή τιμή από τα άλλα δύο), δίνει μεγάλα περιθώρια κέρδους στους λαθρεμπόρους.

Πριν από την εξίσωση του φόρου λόγω της τεράστιας απόκλισης που υπήρχε μεταξύ των δύο καυσίμων (θέρμανσης-κίνησης), τα κυκλώματα κέρδιζαν από τη λαθρεμπορία του δεύτερου. Παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν ότι τα έσοδα που χάνει το κράτος από τη λαθρεμπορική δραστηριότητα ανέρχονται στα 600 εκατ. ευρώ ετησίως.

Επισημαίνουν επίσης ότι «με βάση τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, εκτιμάται ότι η υστέρηση εσόδων από το λαθρεμπόριο ναυτιλιακών καυσίμων ανερχόταν τουλάχιστον μέχρι την προηγούμενη χρονιά στα 100 εκατ. ευρώ. Τη φετινή χρονιά όμως κανείς δεν ξέρει πού θα εκτοξευθεί αυτό το νούμερο».

Από το καλοκαίρι ακόμη, παράγοντες του υπουργείου Ναυτιλίας είχαν επισημάνει ότι η εξίσωση του ειδικού φόρου θα οδηγήσει στη μετατόπιση των λαθρεμπόρων στο ναυτιλιακό καύσιμο καθώς η διαφορά τιμής, περίπου 700 ευρώ τα 1.000 λίτρα, έναντι 1.350, θα αποτελέσει ένα τεράστιο κίνητρο.

Οι «τεχνικές», όπως εξηγούν, οι οποίες χρησιμοποιούνται είναι λίγο πολύ γνωστές: «Το λαθραίο καύσιμο μεταφέρεται στις παράνομες δεξαμενές, όπου γίνεται ο αποχρωματισμός του, καθώς το ναυτιλιακό είναι μαύρο, σε αντίθεση με το θέρμανσης που είναι κόκκινο και το κίνησης, που είναι πράσινο…».

Μάλιστα, επιστήμονες στο χώρο των καυσίμων εξηγούν ότι οι λαθρέμποροι εφ’ εξής θα «διευκολύνονται» κιόλας: «Το γεγονός ότι με βάση τις κοινοτικές οδηγίες το ναυτιλίας και θέρμανσης έχει την ίδια περιεκτικότητα σε θείο, ήτοι 1.000 ppm, δυσχεραίνει τον εντοπισμό του παράνομου καυσίμου, που θα βαπτίζεται θέρμανσης. Τουλάχιστον, με βάση τη μεθοδολογία ελέγχου των ΚΕΔΑΚ (Κλιμάκια Ελέγχου Διακίνησης και Αποθήκευσης Καυσίμου), καθώς ο έλεγχος εστιάζεται κυρίως στην περιεκτικότητα των καυσίμων σε θείο. Βεβαίως, τα αρμόδια υπουργεία θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην κυκλοφορία εννιαίου τύπου πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης, ο οποίος θα είχε τις προδιαγραφές τού κίνησης, το οποίο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο, κάτι όμως που δεν έγινε».

Ταυτόχρονα το περίφημο σύστημα εισροών – εκροών ακόμη δεν έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία, ενώ για τους γνωρίζοντες, ο τρόπος που προς το παρόν θα εφαρμοστεί «φωτογραφίζει τη διάθεση της κυβέρνησης να αφήσει το πρόβλημα επί της ουσίας άλυτο».

Οπως εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) Γ. Ασμάτογλου, «η πραγματική πάταξη της λαθρεμπορίας θα ήταν η εγκατάσταση συστημάτων εκροών-εισροών σε όλα τα στάδια διακίνησης καυσίμων: διυλιστήρια, φορολογικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εταιρειών εμπορίας, πρατήρια υγρών καυσίμων (δημόσια και ιδιωτικά), εγκαταστάσεις μεγάλων καταναλωτών, στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να ελέγχεται η κάθε σταγόνα καυσίμου».

Αντί αυτού, όπως εξηγεί, «επιβάλλεται μόνο στους κατόχους άδειας λιανικής εμπορίας πετρελαιοειδών. Κι ενώ ήδη έχει εκπνεύσει η προθεσμία εγκατάστασης των συστημάτων εισροών-εκροών στις Περιφέρειες Αττικής και Θεσσαλονίκης και ενώ οι πρατηριούχοι και οι έμποροι πετρελαίου θέρμανσης έχουν επωμισθεί και υποχρεωθεί σε μία εξαιρετικά δαπανηρή επένδυση για τη λειτουργία του συστήματος, οι αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που οι ίδιες επιβάλλουν, με συνέπεια τη μη εφαρμογή του συστήματος για τον έλεγχο της λαθρεμπορίας. Τα συστήματα ελέγχου εισροών-εκροών, τα οποία εγκαταστάθηκαν με σκοπό την πάταξη της λαθρεμπορίας, δεν λειτουργούν, καθώς στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων παρουσιάζονται καθημερινά τεχνικά προβλήματα, που καθιστούν αδύνατη την ορθή εφαρμογή τους». Οι ίδιοι μας λένε ότι στη λογική τού «δεν πληρώνω», δεν έχει δοθεί ακόμη στους 1.200 πρατηριούχους που εγκατέστησαν τα συστήματα η επιδότηση του 35% της δαπάνης από την αγορά του, και οι περισσότεροι αδυνατούν να ξοφλήσουν τις προμηθεύτριες εταιρείες.

Τέσσερα χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή του και δύο μήνες μετά τη λήξη προθεσμίας εγκατάστασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, το σύστημα παρέμενε ανενεργό, καθώς η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων δεν ήταν έτοιμη να υποδεχθεί τα στοιχεία και να κάνει ελέγχους.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, το ΥΠΟΙΚ ανακοίνωσε ότι από αύριο «η ΓΓΠΣ προτίθεται να θέσει σε παραγωγική λειτουργία το σύστημα ηλεκτρονικής υποβολής στοιχείων από τα πρατήρια καυσίμων». Αναφέρεται επίσης ότι η ΓΓΠΣ «έθεσε σε δοκιμαστική εφαρμογή το σύστημα υποβολής στοιχείων, στο οποίο αναδείχτηκαν τα θέματα λειτουργίας του συστήματος (π.χ. ζητήματα ισοζυγίων σε γεφυρωμένες δεξαμενές, θέματα καταγραφής των alerts των συστημάτων εισροών – εκροών) τα οποία και λήφθηκαν υπόψη στην υλοποίηση του συστήματος».

Το αρμόδιο υπουργείο προαναγγέλλει επίσης στην ίδια ανακοίνωση ότι θα προχωρήσει σε ανάλογα συστήματα ελέγχου παρακολούθησης σε όλη την αλυσίδα διακίνησης των καυσίμων και τονίζει ότι έχουν προχωρήσει οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις -δύο έχουν ήδη υπογραφεί- που καθορίζουν τις λεπτομέρειες.

Το γεγονός ότι το σύστημα ελέγχου πηγαίνει με τον αραμπά για τη λιανική πώληση δικαιολογημένα δημιουργεί αμφιβολίες για το πώς θα επεκταθεί ορθώς και ταχέως στην υπόλοιπη αλυσίδα. Προς το παρόν, η «Κ.Ε.» παραθέτει το πώς δρουν οι λαθρέμποροι ναυτιλιακού καυσίμου, σύμφωνα με την τολμηρή και εμπεριστατωμένη μελέτη που εκπόνησε πριν από ένα χρόνο ο καθηγητής του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ Δ. Μάρδας, για λογαριασμό του ΠΟΠΕΚ και της ΓΣΕΒΕΕ, όπου εκτός από τη διάσταση, τους τρόπους και το εύρος του προβλήματος, παρουσιάζονται 15 μέτρα για την πάταξη της λαθρεμπορίας καυσίμων.

Οπως αναφέρει, «η όλη διαδικασία στηρίζεται στα περίφημα “σλέπια” ή “μπάρτζες”, δηλαδή τα μικρά δεξαμενόπλοια που φορτώνουν το ναυτιλιακό καύσιμο από τα διυλιστήρια, παρουσία τελωνειακών και του ΣΔΟΕ, δηλώνοντας ότι οι ποσότητες προορίζονται για τον ανεφοδιασμό των πλοίων.

»Παραγγελιοδόχοι που είναι υπεύθυνοι για τον ανεφοδιασμό των πλοίων εμφανίζουν, πολλές φορές εν αγνοία πλοιάρχου και μηχανικού, εικονική αίτηση αγοράς, την οποία καταθέτουν στο τελωνείο. Προμηθεύονται την αναγραφόμενη ποσότητα, αντί όμως αυτή να καταλήξει στο σύνολό της στο πλοίο, ένα μεγάλο μέρος ξεφορτώνεται σε βυτία τα οποία τη μεταφέρουν σε παράνομες δεξαμενές του Ασπρόπυργου και της Ελευσίνας. Στο τελωνείο κατατίθεται έγγραφο που βεβαιώνει ότι η ποσότητα παραδόθηκε, χωρίς να είναι δυνατόν να ελεγχθεί από τις αρχές εάν πράγματι παραδόθηκε στον νόμιμο αποδέκτη. Στις δεξαμενές το καύσιμο αποχρωματίζεται και τη χειμερινή περίοδο διατίθεται στην αγορά ως πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ τη θερινή ως πετρέλαιο κίνησης.

»Η πράξη μας δείχνει την αδυναμία της πολιτείας να ελέγξει τον ανεφοδιασμό των πλοίων, που γίνεται μέσω των συνολικά 50 πλωτών δεξαμενόπλοιων, διότι τα τελωνεία δεν έχουν στη διάθεσή τους ταχύπλοα σκάφη κατά πολλούς. Αυτό όμως ηχεί περισσότερο πρόφαση, παρά πραγματική αιτία. Ετσι, από το Λαύριο μέχρι την Ελευσίνα τα “σλέπια” κινούνται ανεξέλεγκτα. Για να προβούν οι τελωνειακοί σε έλεγχο, θα πρέπει να καταθέσουν αίτημα στο Λιμενικό. Αν πράγματι αυτό συμβαίνει, τότε η πληροφορία διαρρέει, με αποτέλεσμα να χάνεται το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Επιπλέον η εμπλοκή πολλών φορέων μπορεί να οδηγήσει σε προστριβές με αποτέλεσμα τη δημιουργία του γνωστού χάους που προκαλεί η γραφειοκρατία.

»Οι παράνομες δεξαμενές που είναι διάσπαρτες στο Λεκανοπέδιο και υπολογίζονται σε πάνω από 200, ανήκουν σε πρόσωπα που τις νοικιάζουν σε λαθρέμπορους, για να αποθηκεύουν το ναυτιλιακό καύσιμο που εξασφαλίζουν με τη συνεργασία ναυτιλιακής εταιρείας και τελωνειακών».

Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ – ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ