Δήμητρα Γαλάνη στο koutipandoras.gr: "Κανείς δεν θα μας σώσει, αν δεν θέλουμε εμείς οι ίδιοι να σωθούμε!"

H Δήμητρα Γαλάνη ξεκίνησε την καλοκαιρινή περιοδεία της από την Αθήνα και συνεχίζει με επιλεγμένους σταθμούς και χώρους σε όλη τη χώρα. Η περιοδεία της έχει τον γενικό τίτλο «Αλλιώς», όπως και ο νέος της δίσκος που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες σε στίχους του Παρασκευά Καρασούλου. Αν και το καλοκαιρινό της πρόγραμμα είναι φορτωμένο, βρήκαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί της για τη μουσική, την κοινωνία, την πολιτική.

Έχετε μακρά θητεία στο ελληνικό τραγούδι, στη διάρκεια της οποίας ξεχωρίζουν οι συνεργασίες σας με τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της σύνθεσης και της στιχουργίας. Ποιες εικόνες ή στιγμές κρατάτε από όλες αυτές τις συνεργασίες;

Είναι αλήθεια πως υπήρξα πολύ τυχερή ως προς τη χρονική συγκυρία που βρέθηκα στο ξεκίνημά μου. Ξεκίνησα σχεδόν παιδί την εποχή που οι μεγάλοι μας δημιουργοί, συνθέτες και ποιητές, ήταν εξαιρετικά παρόντες και έγραφαν πολύ σημαντικά έργα. Είναι οι άνθρωποι που χάραξαν με το έργο τους την ιστορία του τραγουδιού και επειδή έγραψαν για τη φωνή μου σημαντικά τραγούδια, βρέθηκα κι εγώ να αποτελώ μέρος της. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, η ζωή μου είναι γεμάτη από εικόνες και στιγμές  δίπλα σε αυτούς του ανθρώπους, οι οποίοι καθόρισαν, μπορώ να πω, τον πολιτισμό μου και τη μετέπειτα πορεία μου. Δεν θα μας έφτανε μια συνέντευξη για να διηγηθώ τις στιγμές δίπλα στον Νίκο Γκάτσο, στον Δήμο Μούτση στο ξεκίνημα, στον Μάνο Χατζιδάκι ή αργότερα στον Βασίλη Τσιτσάνη και στον Μάνο Λοΐζο. Μένω στα ονόματα και το μέγεθός τους απλά…

Αν σας τίθετο το δίλημμα «δημιουργός ή ερμηνεύτρια», τι θα επιλέγατε;

Δύσκολο να σας απαντήσω, γιατί είναι δυο διαφορετικά πράγματα που δεν συγκρίνονται. Η μια πλευρά, αυτή της ερμηνεύτριας, απαιτεί μια εξωστρεφή λειτουργία, ενώ η άλλη, αυτή της δημιουργού, το τελείως αντίθετο. Αυτό που κάνω ως συνθέτης, πάντως, είναι αυτό που έμαθα δίπλα σε αυτούς τους τόσο σημαντικούς δημιουργούς. Φτιάχνω τραγούδια υπηρετώντας μέσα από αυτά τη γλώσσα μου. Η φύση μου σαφώς είναι μουσική. Η μουσική, γενικότερα, είναι το ζητούμενό μου και συνεχώς τη σπουδάζω και πάντα ελπίζω ότι θα μπορέσω να γράψω και για άλλες φόρμες της. Όποτε το έκανα πάντως –είτε για τον κινηματογράφο, είτε για την τηλεόραση, είτε για το θέατρο–, το έκανα με μεγάλη αγάπη, πάθος και, μπορώ να πω, λαχτάρα.

Ο ρόλος του καλλιτέχνη σε εποχές κρίσης όπως η σημερινή ποιος πρέπει να είναι;

Η τέχνη πάντα παίρνει τους ανθρώπους από το χέρι και τους οδηγεί στις δύσκολες στιγμές τους. Τους κάνει συντροφιά, τους ηρεμεί την ψυχή και τους δίνει τη δυνατότητα να σκεφτούν. Η σκέψη γενικότερα οδηγεί  στη συνειδητότητα. Άρα και στην πολιτική συνειδητοποίηση, η οποία στρατεύει τους πολίτες όταν πρόκειται για κοινωνικούς στόχους. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να είναι πάντα μέσα και δίπλα στον κόσμο. Άλλωστε, είναι μέρος του και με αυτόν επικοινωνεί. Κάποιες στιγμές μπορεί και οφείλει να γίνεται και η φωνή του. Είτε μέσα από το έργο του είτε από τις δημόσιες τοποθετήσεις του. Αυτά με μέτρο και απόλυτη αίσθηση της ευθύνης.

Ποια είναι τα αγαπημένα σας τραγούδια ή άλμπουμ που θα κουβαλάτε πάντα μαζί σας;

Είναι πολλά! Θα πω μερικά, έτσι όπως μου έρχονται. Τα τραγούδια του Ζακ Μπρελ, το 2ο κοντσέρτο για πιάνο του Ραχμάνινοφ, η «Αχάριστη» του Τσιτσάνη, η άρια «Casta Diva» με τη φωνή της Κάλλας, το «Imagine» του Λένον, ο «Μεγάλος Ερωτικός» και η «Ρυθμολογία» του Χατζιδακι, οι μουσικές του Αντόνιο Κάρλος Ζομπίμ αλλά και του Μπαρτ Μπάκαρα και του Γκουστάβο Σαναταολάγια, η μουσική του Φίλιπ Γκλας από το φιλμ «Ώρες», τα τραγούδια της Μπίλι Χόλιντεϊ και της Νίνα Σιμόν, οι αυτοσχεδιασμοί της Έλα Φιτζέραλντ, η 4η συμφωνία του Μάλερ, η φωνή της Φλέρυς Νταντωνάκη στον «Κύκλο του CNS» του Χατζιδάκι και στο «Άνοιξε Γιατί δεν Αντέχω» του Παπαϊωάννου, τα τραγούδια του Άκη Πάνου, αλλά και το «Μακριά μου να Φύγεις» με τον Πάνο Γαβαλά, τα πρελούδια του Μπαχ από τον Γκλεν Γκουλντ… να συνεχίσω;

Μεταπολίτευση, δεύτερη καραμανλική περίοδος με αιώρηση ανάμεσα στο μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς και του Κέντρου και τη συγκρότηση ενός σύγχρονου κράτους, το αίτημα της αλλαγής με το ΠΑΣΟΚ, παπανδρεϊσμός, «βρόμικο ’89», κυβέρνηση Μητσοτάκη, ο Σημίτης στην εξουσία, εθνική υπερηφάνεια και Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνας, κρίση, η Ελλάδα στην εποχή των μνημονίων. Υπάρχει κάποιο αόρατο νήμα που συνδέει τα γεγονότα και τις καταστάσεις των τελευταίων σαράντα χρόνων της ελληνικής ιστορίας; Υπάρχει κάποιο αόρατο νήμα που συνδέει τα γεγονότα και τις καταστάσεις των τελευταίων σαράντα χρόνων της ελληνικής ιστορίας;

Νομίζω πως είναι η απουσία της αλήθειας η ιδιοτέλεια και η βαθιά απονιά.

Θεωρείτε ότι γλιτώσαμε τα χειρότερα ή έρχονται ακόμη πιο δύσκολες μέρες;

Δύσκολα θα είναι, αλλά έχω την εντύπωση ότι όσο πλησιάζουμε στο να καταλάβουμε ποια είναι η  πραγματικότητα, όσο θα πλησιάζουμε στο να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας, τα πράγματα θα γίνονται όλο και  καλύτερα και, πάνω απ’ όλα, με ολοένα και περισσότερη συλλογική συνείδηση. 

Τι σας συγκινεί ή προβληματίζει περισσότερο από καθετί αυτή την εποχή;

Με συγκινεί το ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο επιτρέπουν στις ευαισθησίες τους να εγκατασταθούν μέσα τους. Αυτό εκφράζεται με ευσυγκινησία, αλλά και με αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Έτσι, βλέπεις να έρχονται όλο και πιο κοντά ο ένας στον άλλον, ανακαλύπτοντας καινούργιους κώδικες ή έστω ξαναβρίσκοντας τους παλιούς. Την ίδια στιγμή με προβληματίζει και ένα άλλο κομμάτι της κοινωνίας μας, που κυριευμένο από τον  τρόμο και τον πανικό μη και χάσει κάποια προνόμια που θεωρεί κεκτημένα, εκφράζεται με βαθύ συντηρητισμό, ιδιοτέλεια και εμφυλιακές διαθέσεις. Αυτό δυστυχώς καλλιεργείται μέσα από ένα μεγάλο κομμάτι των ΜΜΕ και «σερβίρεται» ως είδηση με σκοπό την «ακινητοποίηση» του κόσμου λόγω φόβου. Αυτά είναι πολύ επικίνδυνα πράγματα, και θέλω να υπενθυμίσω ότι τέτοιου είδους «όπλα» συνήθως γυρίζουν μπούμερανγκ… Να μη ξεχνάμε ότι για την παγκόσμια απληστία και σκοτεινιά όλοι μα όλοι μπορούμε εν δυνάμει να γινόμαστε «εργαλεία»  που μόλις δεν μας χρειάζονται άλλο, μας πετάνε στα σκουπίδια και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο.

Πώς κρίνετε τη στάση των συμπολιτών μας απέναντι σε όλα όσα συμβαίνουν στις ζωές τους;

Δεν ξέρω αν είμαι σε θέση να κρίνω και ιδιαίτερα μια κοινωνία της οποίας είμαι μέρος και εγώ. Μας συμβαίνουν τόσα πολλά που δεν προλαβαίνουμε να τα ορίσουμε μέσα μας και να αντιδράσουμε ανάλογα και πάνω απ’ όλα ψύχραιμα. Νομίζω ότι σοφά ο λαός μας ζητάει να βρεθεί μια συνεννόηση, έστω μια κοινή συνισταμένη μεταξύ των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων του τόπου μας, σε κάποια θέματα εθνικής πλέον σημασίας, ώστε να βρεθεί μια λύση και να σταματήσει αυτή καταστροφή που έχει ρίξει σε δίνη τη χώρα.

Η ελληνική κοινωνία μήπως είναι μια βαθιά εκφασισμένη κοινωνία που εκκόλαψε το αυγό του φιδιού (Χρυσή Αυγή);

Όχι, αυτό δεν το πιστεύω. Η Ελλάδα –και γενικότερα η Μεσόγειος– έχει πολύ φως και συνήθως δεν ευδοκιμούν σε αυτές τις συνθήκες τέτοιες διαδικασίες. Στη χώρα μας πάντα υπήρχε ένας τέτοιος υπόκοσμος, αλλά ήταν στο περιθώριο. Η εκάστοτε εξουσία ή και παραεξουσία, βέβαια, τους χρησιμοποιούσε σαν «νταήδες», για να κάνει τη δουλειά της και μετά τους πέταγε στα σκουπίδια. Είναι αυτό το παρακράτος. Αυτό το βλέπουμε να γίνεται και τώρα. Αυτά συμβαίνουν πάντα σε εποχές μεγάλων κοινωνικών κρίσεων και ιδιαίτερα όταν το άρρωστο και άπληστο σύστημα αισθάνεται ανασφάλεια. Σε όλο αυτό προστίθενται τόσο η έλλειψη παιδείας όσο και το γενικότερο «κάψιμο»…

Πώς βλέπετε την αντιμετώπιση που επιφύλαξαν κάποια κόμματα –μεταξύ των οποίων και της Αριστεράς– σε μερίδα ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής, κάνοντας λόγο για παραπλανημένους πολίτες;

Δεν συμφωνώ καθόλου με αυτή την αντιμετώπιση. Το καλύτερο που έχουν να κάνουν τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου είναι να βρουν τον τρόπο συνεννόησης, ώστε να είναι ένα ενιαίο μέτωπο αντίστασης απέναντι σε αυτά τα μορφώματα και έτσι  να τα καταστήσουν αυτομάτως περιθώριο. Να τα βάλουν στη θέση τους δηλαδή. Στο μικρόκοσμο τους. Επίσης, να πάψουν τα ΜΜΕ να τους προβάλλουν, έστω και αν αναφέρονται αρνητικά σε αυτούς.

Οι παρέες τελικά είναι αυτές που γράφουν την ιστορία σε τούτο τον τόπο; Ποια είναι η δική σας αγαπημένη παρέα; Υπάρχουν άνθρωποι που εμπιστεύεστε με κλειστά μάτια;

Οι παρέες σίγουρα  έγραψαν και εξακολουθούν να γράφουν την ιστορία. Και είναι εδώ  δίπλα μας, αρκεί να θέλεις να τους βρεις και να τους παρακολουθήσεις. Αυτό γινόταν πάντα στην ιστορία μας και συμβαίνει και τώρα. Απλώς καλό θα είναι να τους ακούμε και όχι μόνο να καμαρώνουμε ότι τους έχουμε και να τους ανακαλούμε μόνο όταν είμαστε στα ζόρια, περιμένοντας ότι αυτοί θα μας σώσουν. Έχω παρατηρήσει, δε, ότι πολλοί  θυμώνουν κιόλας, λέγοντας ότι  οι παρέες απουσιάζουν από τα γεγονότα. Ας σοβαρευτούμε. Κανείς δεν θα μας σώσει, αν δεν θέλουμε εμείς οι ίδιοι να σωθούμε!

Υπάρχει κάποια μαγική συνταγή για να κάνουμε «τις ζωές ευχές μας»; 

Δεν πιστεύω στις μαγικές συνταγές…

.Νομίζω ότι για να συμβεί αυτό ….…

Πρέπει τα μάτια αλλιώς να δουν για να μπορούν να βλέπουν.

Τα χείλη πρέπει να γευτούν

όσα δεν επιτρέπουν…

…Πρέπει τα χέρια ν’ αγαπούν

αυτά που αγκαλιάζουν

Τ’ αυτιά να μάθουνε ν’ ακούν

αυτά που δεν φωνάζουν…

…Πρέπει στον κήπο οι διαφορές

ελεύθερες ν’ ανθίζουν

Για να μπορούνε κι οι καρδιές

κι αν χάνουν, να κερδίζουν….

Αλλιώς, ο κόσμος είναι αλλιώς

κι ένας ληστής καιρός

το σχέδιο έχει κλέψει

Αλλιώς, να νιώσει πρέπει αλλιώς

η ζωή το πρώτο φως

για να μπορεί ν’ αντέξει…

(αποσπάσματα από το στίχο του Παρασκευά Καρασούλου για το τραγούδι «Αλλιώς»)

INFO: Οι επόμενοι σταθμοί στην περιοδεία της Δήμητρας Γαλάνη: Τρίτη 15/7 – Δημοτικό Θέατρο Βόλου, Παρασκευή 18/7 – Τρενοτεχνείο, Κυπαρισσία, Κυριακή 20/7 – Θέατρο Τεχνόπολις, Ηράκλειο Κρήτης, Πέμπτη 24/7 – Θέατρο Μεσαιωνικής Τάφρου, Ρόδος, Σάββατο 23/8 – 9ο Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας, Δευτέρα 25/8 – Κάστρο Καλαμάτας

Ακούστε εδώ το «Αλλιώς»:

https://www.youtube.com/watch?v=o4XebU_Nqik

Συνέντευξη στους Παναγιώτη Φρούντζο και Κωνσταντίνο Καϊμάκη