Από τις Άλπεις στις Βρυξέλλες: Το χαλασμένο τηλέφωνο των διαπραγματεύσεων

Του Αδάμ Γιαννίκου

Kαθώς δεν επαναλήφθηκε σκηνικό Καννών την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, η ένταση των διαβουλεύσεων μοιράζεται σε τρεις δόσεις: Σύνοδος κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ομάδας G7 (7-8/6) στη Βαυαρία, «πολιτικό» Brussels Group σήμερα με τη συμμετοχή των Ευκλείδη Τσακαλώτου και Νίκου Παππά, διάσκεψη κορυφής Ευρώπης, Λατινικής Αμερικής και χωρών της Καραϊβικής την Τετάρτη στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της οποίας ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να έχει σειρά επαφών με Ευρωπαίους ηγέτες.

Αν και η Ελλάδα δεν βρίσκεται επισήμως στην ατζέντα των G7, η Ουάσιγκτον έχει διακηρύξει με κάθε τρόπο ότι δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να υπάρξει «αδικαιολόγητη αστάθεια», απεναντίας επιζητεί όπως το έθεσε ο ίδιος ο πρόεδρος Ομπάμα «ταχεία λύση», καθώς μια νέα κρίση στην Ευρωζώνη θα μπορούσε να μεταδοθεί γρήγορα εκτός Ευρώπης, βάζοντας σε κίνδυνο τα μεγάλα πρότζεκτ που τρέχουν αυτή τη στιγμή και περιγράφονται εμμέσως πλην σαφώς στην επίσημη ατζέντα του G7.

Η πανέμορφη πλευρά της Γερμανίας

Με την Ελλάδα ως ενοχλητική λεπτομέρεια, οι ηγέτες των επτά πιο αναπτυγμένων βιομηχανικά κρατών εστιάζουν στα «κυριότερα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας» – δηλαδή την ανάσχεση του ανερχόμενου ρωσοκινεζικού άξονα, ζητήματα «κλιματικής αλλαγής και ενεργειακής ασφάλειας» – δηλαδή την αντιμετώπιση των αναδυόμενων οικονομιών που διεκδικούν αυτονόμηση από τα στρατηγικά δόγματα της Δύσης, καθώς και στην αναζήτηση κοινών πολιτικών «για την υποστήριξη και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης παγκοσμίως» – δηλαδή την προώθηση του σχεδίου της διατλαντικής συνεργασίας εμπορίου και επενδύσεων (TTIP), που έχει χαρακτηριστεί από τη Χίλαρι Κλίντον ως ένα «οικονομικό ΝΑΤΟ» και το οποίο θεωρείται ότι θα αλλάξει εκ βάθρων τη μορφή του παγκόσμιου εμπορίου στον 21ο αιώνα.

 

 

Η συνάντηση πραγματοποιείται στο ξενοδοχείο-ανάκτορο Schloss Elmau στα αυστρογερμανικά σύνορα, όπου οι ηγέτες Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Μεγάλης Βρετανίας, Ιαπωνίας, ΗΠΑ και Καναδά έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν σε κλειστό κύκλο, μακριά από τα πλήθη και χωρίς την παρουσία της κακής Ρωσίας – που από τον περασμένο Ιούνιο έχει εξοβελιστεί από το κλαμπ των ισχυρών, το οποίο επί δεκαέξι χρόνια συνερχόταν ως G8. Αιτιολογώντας την επιλογή του συγκεκριμένου τόπου για τη διεξαγωγή του G7,  η Άγκελα Μέρκελ δήλωσε: «Θέλουμε να δείξουμε στους φιλοξενούμενούς μας μια πανέμορφη πλευρά της Γερμανίας».

Tην πανέμορφη αυτή πλευρά ξεδίπλωσε και σε σημερινές της δηλώσεις αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα. «Δεν απομένει πολύς χρόνος. Όλοι εργάζονται εντατικά. Κάθε μέρα τώρα μετράει», είπε η Γερμανίδα καγκελάριος που, σύμφωνα με όλες τις ανταποκρίσεις, ήλπιζε να υπάρχει συμφωνία πριν από τη Σύνοδο στη Βαυαρία. Επιπλέον, η Άγκελα Μέρκελ ξεκαθάρισε ότι αλληλεγγύη σημαίνει η Ελλάδα να εφαρμόσει μέτρα.

Για διορία έως το τέλος Ιουνίου έκανε λόγο σήμερα ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ενώ ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, υπερθεμάτισε χτες, λέγοντας πως του φαίνεται «αδιανόητο» να πληρώνουν οι Ιταλοί για ένα συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα πιο γενναιόδωρο από το δικό τους.

«Ομόφωνη ήταν η γνώμη στην αίθουσα ότι είναι σημαντικό για την Ελλάδα και τους εταίρους της να χαράξουν έναν δρόμο προς τα εμπρός που να βασίζεται σε κρίσιμης σημασίας διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να οδηγεί σε βιώσιμη, μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Είμαστε ευχαριστημένοι που έχουμε δει παρόμοιες ενδείξεις από την ελληνική κυβέρνηση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, απαντώντας στην ερώτηση τι συζήτησαν Ομπάμα και Ευρωπαίοι για την Ελλάδα. Την Κυριακή, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε 45λεπτη κατ’ ιδίαν συνάντηση με την Άγκελα Μέρκελ στο παραπλήσιο χωριό του Κρουν, όπου αφιέρωσαν τη μισή συζήτηση στο ουκρανικό, όπως αναφέρουν οι New York Times (“Over Beer, Obama and Merkel Mend Ties and Double Down on Russia”, 7/6).

Μετά το πέρας της Συνόδου σήμερα, ο Μπάρακ Ομπάμα προέτρεψε την Ελλάδα «να δει σοβαρά κάποιες σημαντικές μεταρρυθμίσεις». «Οι Έλληνες πρέπει να κάνουν κάποιες σκληρές πολιτικές επιλογές που μακροπρόθεσμα θα είναι καλές», τόνισε ο Αμερικανός Πρόεδρος, ζητώντας παράλληλα από τους πιστωτές της Ελλάδας να αναγνωρίσουν τις εξαιρετικές προκλήσεις» που αντιμετωπίζει η χώρα και να δείξουν ευελιξία. Την ίδια ώρα, από το Βερολίνο όπου συναντήθηκε με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γιάνης Βαρουφάκης δήλωνε: «είναι χρέος των εκλεγμένων πολιτικών να αναλάβουν τις ευθύνες τους σε ανώτερο επίπεδο προκειμένου να επιτύχουν μια συμφωνία που είναι απολύτως απαραίτητη για τη συνοχή της Ευρωζώνης, απολύτως αναγκαία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά είναι και μια ιστορική ευθύνη που δεν μπορούμε να απεμπολήσουμε». Σε κυριακάτικη συνέντευξή του, ο Γιάνης Βαρουφάκης χαρακτήρισε το κείμενο των θεσμών που παραδόθηκε στον Αλέξη Τσίπρα «προβοκατόρικο» και «στα όρια του προσβλητικού», τονίζοντας ότι αρνείται να βάλει την υπογραφή του σε μια τέτοια συμφωνία.

Κριτική από το Die Linke για τα νούμερα της Συνόδου

Ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών πραγματοποιεί σήμερα συναντήσεις στο Βερολίνο και με αντιπροσωπείες βουλευτών του Die Linke, του SDP και των Πρασίνων. Το κόμμα της γερμανικής Αριστεράς πρωτοστατεί στην κριτική κατά της συνόδου των G7, με τον πρόεδρο του κόμματος, Μπερντ Ρίξινγκερ, να κάνει λόγο για «περιττή» και «αλαζονική» συνάντηση. «Είναι παράλογο να προειδοποιεί ο Σόιμπλε για έναν φαύλο κύκλο χρέους που απειλεί την παγκόσμια οικονομία», δήλωνε στις 28 Μαΐου η Σάρα Βάγκενκνεχτ με αφορμή την Σύνοδο Κορυφής των υπουργών Οικονομικών των G7, που πραγματοποιήθηκε στη Δρέσδη (27-29/5) και προετοίμασε τη σύνοδο των αρχηγών κρατών. Η αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Die Linke και επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας του κόμματος υποστήριξε ότι η πολιτική Σόιμπλε-Μέρκελ είναι η «απόλυτη τροχοπέδη» για την ανάπτυξη, καθώς «και οι δύο αρνούνται ένα πρόγραμμα επενδύσεων σε όλη την Ευρώπη και μέσω των περικοπών οδηγούν την Ελλάδα πιο βαθιά στην οικονομική καταστροφή».

Η ειδυλλιακή εκδρομή των G7 θα κοστίσει περί τα 360 εκατ. ευρώ, δηλαδή, διακόσιες φορές παραπάνω από το ποσό με το οποίο η ΕΕ επιχορηγούσε από τη Λαμπεντούζα και για έναν χρόνο τις ιταλικές επιχειρήσεις διάσωσης προσφύγων και μεταναστών από την Αφρική (όπως τονίζει το Die Linke), και εξήντα εκατ. ευρώ παραπάνω από την περιβόητη πρώτη δόση του Ιουνίου που πακετάρισε η Ελλάδα μαζί με τις υπόλοιπες, προκαλώντας τη θυμηδία των Financial Times, που έσπευσαν να παραλληλίσουν τη χώρα με τη Ζάμπια, και τη δυσαρέσκεια της Κριστίν Λαγκάρντ και του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, οι οποίοι παρευρίσκονται στη σύνοδο, εκτός των άλλων και ως οι κυριότεροι εκφραστές των όποιων αντιθέσεων στους κόλπους των θεσμών.

Ο τελευταίος έκανε λόγο για deadline, χωρίς να διευκρινίσει πότε είναι αυτό, και άφησε να εννοηθεί ότι έχει επενδύσει από το περίσσευμα του πολιτικού του κεφαλαίου για να στηρίξει την Αθήνα, χωρίς να κρύψει ότι οι απρόβλεπτοι ελιγμοί της ελληνικής κυβέρνησης τον αφήνουν εκτεθειμένο. Όπως είπε: «δεν έχω πρόβλημα με τον Αλέξη Τσίπρα, ήταν φίλος μου, είναι φίλος μου, αλλά ειλικρινά προκειμένου να παραμείνει κάποιος φίλος θα πρέπει να σέβεται κάποιους ελάχιστους κανόνες», (όπως είναι φερ’ ειπείν η κατάργηση του ΕΚΑΣ).

Σήμερα, η ελληνική κυβέρνηση, δια του εκπροσώπου της, ανταπέδωσε τον χαρακτηρισμό, αποκαλώντας τον πρόεδρο της Κομισιόν «φίλο της Ελλάδας» και διέψευσε τις πληροφορίες που ήθελαν τον Γιούνκερ να μην σηκώνει το τηλέφωνο στον Τσίπρα, υποστηρίζοντας ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός ποτέ δεν πήρε τηλέφωνο, αν και συνεχίζονται οι επαφές ανάμεσα στους συνεργάτες των δύο. Χθες, στην έναρξη της συνόδου στη Βαυαρία, ο πρόεδρος της Κομισιόν εμφανίστηκε θυμωμένος στους δημοσιογράφους, γιατί ο Αλέξης Τσίπρας δεν επανήλθε με δεύτερη πρόταση όπως του είχε υποσεχθεί και γιατί, επίσης, η πρόταση των θεσμών δεν ήταν τελεσίγραφο όπως παρουσιάστηκε στη Βουλή την Παρασκευή. Επανέλαβε δε ότι ο ίδιος δεν επιθυμεί Grexit, αλλά «δεν μπορεί να βγάζει λαγούς από το καπέλο».

Στις Βρυξέλλες για άρση των παρεξηγήσεων

Από τα μαγικά του λαγού των θεσμών, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, που νιώθει προσβεβλημένος επειδή η κυβέρνηση Τσίπρα απέρριψε το email Χαρδούβελη, μέχρι το αντάλλαγμα στήριξης ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Βερολίνο για Ουκρανία και Ελλάδα αντίστοιχα, η Άγκελα Μέρκελ εμφανίζεται ως κομβικός παίκτης.

Rεπορτάζ της Bild, όπου η Μέρκελ φέρεται να απέκλεισε τον Σόιμπλε από την πενταμερή της περασμένης Δευτέρας, ερμηνεύτηκε από την Frankfurter Allgemeine Zeitung την Παρασκευή ως ρήξη ανάμεσα στους δύο. Σύμφωνα με ανθρώπους της Μέρκελ, η διάσταση απόψεων ανάμεσα στους δύο ισχυρότερους Γερμανούς πολιτικούς θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και στην παραίτηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, κάτι που αποδυνάμωνε τη θέση της ανάμεσα στους συντηρητικούς συμμάχους της.

Την είδηση φρόντισε να μεταδώσει με τη δέουσα προσοχή το αμερικανικό Bloomberg, όμως την ίδια μέρα ο εκπρόσωπος της Μέρκελ διέψευσε κατηγορηματικά κάθε ενδεχόμενο ενδογερμανικής ρήξης: «η Καγκελάριος και ο υπουργός Οικονομικών συνεργάζονται μια χαρά, απόρρητα και εμπιστευτικά, ιδιαίτερα στο θέμα της Ελλάδας». Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν τα δημοσιεύματα που εμφανίζουν την Γερμανίδα καγκελάριο να επιμένει σε λύση που δεν θα «σκοτώνει» την κυβέρνηση Τσίπρα και δεν θα βάζει σε κίνδυνο το πρότζεκτ ευρώ σε μια στιγμή που η Ευρωζώνη γίνεται εργαλείο σε ευρύτερους παγκόσμιους μετασχηματισμούς.

Από την πλευρά του ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε λειτουργεί ως ανάχωμα στις κλιμακούμενες αμερικανικές πιέσεις. Αίσθηση είδηση προκάλεσε την Κυριακή η πληροφορία από τον ανταποκριτή του Mega στο Βερολίνο, Παντελή Βαλασόπουλο, για ένα πρόσφατο τηλεφώνημα ανάμεσα στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζακ Λιού. Σύμφωνα με Γερμανό κυβερνητικό αξιωματούχο, οι ο Αμερικανός ζήτησε από τον Γερμανό να στηρίξει την Ελλάδα, με τον τελευταίο να απαντά χαρακτηριστικά: «Δώστε και εσείς 50 δισ. για να σωθεί». Σε εκείνο το σημείο ο Τζακ Λιου δεν απάντησε απολύτως τίποτα, όπως αναμεταδόθηκε σε όλα τα Μέσα, με τις πηγές του Βερολίνου να επαναλαμβάνουν πως «όταν μπαίνει το θέμα των χρημάτων, η Ουάσιγκτον κάνει πάντα πίσω».

Παίζοντας το χαλασμένο τηλέφωνο, οι αντιμαχόμενες πλευρές στρέφουν το ενδιαφέρον τους από τις γραφικές Άλπεις στις τεχνοκρατικές Βρυξέλλες, όπου έχουν μεταβεί ο αναπληρωτής υπουργός Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο υπουργός Επικρατείας, Νίκος Παππάς, και και ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο EuroWorking Group, Γιώργος Χουλιαράκης, ξεκινώντας νέο γύρο επαφών με ανοιχτά τα χαρτιά τους.

Στον απόηχο των δηλώσεων του Αλέξη Τσίπρα την Παρασκευή από το βήμα της Βουλής πως ναι μεν αιφνιδιάστηκε από το σχέδιο Γιούνκερ/θεσμών αλλά δεν επιθυμεί τη ρήξη, η ελληνική αντιπροσωπεία έχει μεταβεί στις Βρυξέλλες «έτσι ώστε να δει τα περιθώρια συγκλίσεων για να υπάρξει μια κοινά αποδεκτή συμφωνία και από τα δύο μέρη», όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ενημερώνοντας σήμερα τους πολιτικούς συντάκτες, ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης είπε ότι μέσα στην ημέρα θα δημοσιοποιηθεί το πρόγραμμα των συναντήσεών, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο» και πως «ο χρόνος είναι εξαιρετικά πυκνός».

Αξίες Ευρώπης και μοντέλα Λατινικής Αμερικής

Το αν οι «απαράδεκτες» προτάσεις των δανειστών μπορούν να οδηγήσουν σε έκτακτο Eurogroup εντός αυτής της εβδομάδας, θα φανεί την Τετάρτη στις Βρυξέλλες, όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός θα έχει επαφές με Μέρκελ, Ολάντ και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις στο περιθώριο της Διάσκεψης Κορυφής EE-CELAC 2015 (10-11/6). Εκεί, αναμένονται 61 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, οι οποίοι, σύμφωνα με την επίσημη παρουσίαση της Συνόδου, θα έχουν την ευκαιρία να τονίσουν «τη σημασία της συνεργασίας ΕΕ-CELAC σε έναν σύνθετο και ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο», να προωθήσουν «την ταυτότητα και τις αξίες που μοιράζονται η Ευρώπη και η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική» και να ενισχύσουν «τον πολιτικό διάλογο σχετικά με πρωτοβουλίες που θα έχουν ως επίκεντρο τους πολίτες όσον αφορά την καινοτομία για βιώσιμη ανάπτυξη, την εκπαίδευση, την ασφάλεια και την αλλαγή του κλίματος».