«Μετεξεταστέα» η Κεραμέως για την αναγραφή διαγωγής – Αντίθετη στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο

«Με σημερινή απόφασή της η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα έκρινε ότι η αναγραφή της διαγωγής των μαθητών στα απολυτήρια παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων» έγραψε πριν από λίγο στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook o δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος, σχετικά με τη διάταξη Κεραμέως περί επαναφοράς της αναγραφής της διαγωγής στο απολυτήριο και παραθέτει τη σημερινή απόφαση της Αρχής.

Ο δικηγόρος, αφού κάνει λόγο για «νίκη έναντι του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων» αναφέρε ται και στις ενστάσεις που υπήρχαν όταν ο νόμος κατατέθηκε στη Βουλή, σημειώνοντας ότι «όταν η Υπουργός Παιδείας έφερε αυτόν τον νόμο στη Βουλή, η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής διαπίστωσε ότι η αναγραφή της διαγωγής στο απολυτήριο θα συνιστούσε παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αντίστοιχα και προς την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (με πρόεδρο Σακελλαροπούλου) με την οποία καταργήθηκε η αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια».

Αναλυτικά η ανάρτησή του:

Είμαι ιδιαίτερα περήφανος για την σημερινή νίκη έναντι του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων που έσπευσε να νομοθετήσει την υποχρεωτική αναγραφή της “διαγωγής” στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Στην διαδικασία εκπροσωπούσα μαθητή, ο οποίος είχε προβάλλει και άλλα ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων (κυρίως σχετικά με την καταγραφή θρησκευτικών πεποιθήσεων) και παρεμπιπτόντως είχαμε θέσει και αυτό το σοβαρό ζήτημα ενώπιον την Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. 

Προσοχή, δεν αρνείται κανείς ότι πρέπει να αξιολογείται η διαγωγή των μαθητών και να καταγράφεται η αξιολόγηση στο σχολικό αρχείο. Όμως, δεν πρέπει να αναγράφεται επί του απολυτηρίου, καθώς αυτό μπορεί να αποτελέσει έναν ισόβιο στιγματισμό του ατόμου και να γίνει εμπόδιο για την επαγγελματική του αποκατάσταση χωρίς να είναι και επίκαιρο.

Η αναγραφή της διαγωγής καταργήθηκε πριν 3 χρόνια, με τον Ν.4485/2017: “Κανένας χαρακτηρισμός που αφορά τη διαγωγή των μαθητών αυτών δεν αναγράφεται στους τίτλους σπουδών, όπως ιδίως στα απολυτήρια, τα αποδεικτικά απόλυσης και τα κάθε είδους αποδεικτικά και πιστοποιητικά σπουδών.”

Όμως, η αναγραφή της διαγωγής επανήλθε φέτος με το άρθρο 5 του Ν.4692/2020: “Ο χαρακτηρισμός της διαγωγής μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναγράφεται στους τίτλους σπουδών, συμπεριλαμβανομένων των απολυτηρίων, των αποδεικτικών απόλυσης και λοιπών αποδεικτικών και πιστοποιητικών σπουδών».

Όταν η Υπουργός Παιδείας έφερε αυτόν τον νόμο στη Βουλή, η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής διαπίστωσε ότι η αναγραφή της διαγωγής στο απολυτήριο θα συνιστούσε παραβίαση προσωπικών δεδομένων, αντίστοιχα και προς την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (με πρόεδρο Σακελλαροπούλου) με την οποία καταργήθηκε η αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια.

Σήμερα, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, με την απόφαση 32/2020, υπέβαλε την διάταξη αυτή σε έλεγχο συμβατότητας προς το Ευρωπαϊκό δίκαιο, δηλαδή προς τον #GDPR και έκρινε ως εξής:

«Ο χαρακτηρισμός της διαγωγής των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πράγματι παιδαγωγικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην αξιολόγηση της συμπεριφοράς των μαθητών, στην επιβράβευση της προσήκουσας συμπεριφοράς ή στον εντοπισμό ενδεχόμενων προβλημάτων και στην καλύτερη παιδαγωγική αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο της σχολικής ζωής. Υπό τα δεδομένα αυτά, ο χαρακτηρισμός της διαγωγής ενός μαθητή και η διατήρησή της στο σχολικό αρχείο εξυπηρετούν θεμιτούς σκοπούς και δεν προσκρούουν στη νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Ωστόσο, οι απολυτήριοι τίτλοι και τα πιστοποιητικά σπουδών, συνιστούν έγγραφα αποδεικτικά της φοίτησης, της επίδοσης και της ολοκλήρωσης ενός σταδίου εκπαίδευσης των μαθητών. Κατά συνέπεια, η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας του άρθρου 5 του ΓΚΠΔ, καθόσον πρόσβαση στα έγγραφα αυτά χορηγείται και σε τρίτα πρόσωπα/αρχές, η δε αναγραφή της διαγωγής δεν είναι αναγκαία και ανάλογη του επιδιωκόμενου και εξυπηρετούμενου σκοπού αυτών των τίτλων, ο οποίος είναι η πιστοποίηση της φοίτησης και επίδοσης των μαθητών και της ολοκλήρωσης της εκπαίδευσής τους.

Περαιτέρω, η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε αρνητικές αξιολογήσεις για την προσωπικότητα των μαθητών/τέως μαθητών εκ μέρους τρίτων προσώπων που θα έχουν νομίμως πρόσβαση στους τίτλους αυτούς. Επειδή δε η διαγωγή αποτυπώνει την αξιολόγηση των αρμόδιων σχολικών οργάνων για τη συμπεριφορά του μαθητή κατά τη διάρκεια του σχολικού του βίου, η αναγραφή της διαγωγής μετά την αποφοίτηση του μαθητή στον τίτλο σπουδών του ενδέχεται να δημιουργήσει εσφαλμένες εντυπώσεις όσον αφορά τη μεταγενέστερη συμπεριφορά και προσωπικότητα του μαθητή που μπορεί να έχει αλλάξει μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο.

Υπό το πρίσμα αυτό, μετά την αποφοίτηση του μαθητή από το σχολείο η αναγραφή της διαγωγής στους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθίσταται πλέον ανεπίκαιρο δεδομένο, η διατήρηση του οποίου δεν δικαιολογείται –κατά τα προεκτεθέντα- με βάση τους επιδιωκόμενους από τους σκοπούς που επιδιώκονται με τους τίτλους σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Οίκοθεν νοείται ότι εάν ο αποφοιτήσας μαθητής-υποκείμενο των δεδομένων επιθυμεί τη χορήγηση βεβαίωσης για τη διαγωγή του, μπορεί να το ζητήσει ειδικώς με αίτησή του προς τη διεύθυνση του σχολείου και η τελευταία υποχρεούται να τη χορηγήσει.»

Αυτό σημαίνει τώρα ότι το Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων θα πρέπει να εισάγει νέα διάταξη στην Βουλή για να καταργήσει το αντίθετο στο ευρωπαϊκό δίκαιο άρθρο 5 του νόμου του 2020. Διαφορετικά, οι θιγόμενοι θα έχουν δικαίωμα αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο για παραβίαση των προσωπικών δεδομένων που τους αφορούν.