Τα διαβατήρια της εγκυρότητας: Ποιος είναι ο οργανισμός που πιστοποίησε τα ellinika hoaxes

Στο πλαίσιο της σταυροφορίας του εναντίον των fake news, το Facebook έχει δώσει… όρκο να αγωνιστεί υπέρ της αντικειμενικότητας της πληροφόρησης. Ωστόσο, όταν έρχεται η στιγμή να επιλέξει τους συνεργάτες οι οποίοι θα επιφορτιστούν με το δύσκολο έργο του ελέγχου των fake news, οι επιλογές του είναι κάπως θολές.

Η συμφωνία του facebook με την ιστοσελίδα ellinika hoaxes, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα σχετικά με την αξιοπιστία της και τις αυξημένες αρμοδιότητες που αποκτά.

Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του RT, το Facebook βασίζεται μόνο σε αναφορές των λεγόμενων ελεγκτών δεδομένων με τους οποίους συνεργάζεται και σε κάποιες αντίστοιχες αναφορές χρηστών για να χαρακτηρίσει μια ανάρτηση ως «ψευδή».

Η πλατφόρμα υποστηρίζει ότι όλοι οι συνεργάτες της είναι πιστοποιημένοι μέσω της IFCN, του λεγόμενου «Διεθνούς Δικτύου Ελέγχου Δεδομένων».

Ποιο είναι όμως αυτό το φαινομενικά ανεξάρτητο Διεθνές Δίκτυο, του οποίου είναι περήφανο μέλος και η ιστοσελίδα ellinika hoaxes;

Σύμφωνα με το RT, το δίκτυο αποτελεί πρότζεκτ που ελέγχεται από το ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα Poynter Institute for Media Studies, με έδρα τη Φλόριντα των ΗΠΑ. Μάλιστα, όπως φαίνεται, η συμμετοχή στο συγκεκριμένο πρότζεκτ, είναι μάλλον η μόνη προϋπόθεση που χρειάζεται κάποιο μέσο ώστε να γίνει συνεταίρος του facebook στον αγώνα του κατά της παραπληροφόρησης.

Το IFCN δημιουργήθηκε το 2015 μετά από μια γενναιόδωρη δωρεά 300.000 δολαρίων, τα οποία ελήφθησαν από το Ινστιτούτο Poynter, από δύο πηγές: Η πρώτη είναι το Εθνικό Κληροδότημα για τη Δημοκρατία (NED), μια οργάνωση που χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο κατευθείαν από το αμερικανικό Κογκρέσο.

Η δεύτερη πηγή της αρχικής χρηματοδότησης του IFCN είναι το δίκτυο Omidyar, μια οργάνωση που διαχειρίζεται ο ιδρυτής του ebay, δισεκατομμυριούχος Pierre Omidyar. 

Ο Omidyar έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ζητήματα που αφορούν τα ΜΜΕ, καθώς έχει υπάρξει και δημιουργός της σελίδας ερευνητικής δημοσιογραφίας The Intercept, ενώ ήταν συμπαραγωγός της ταινίας Spotlight.

Μια άλλη ενδιαφέρουσα πλευρά του Omidyar, όμως είναι και το ότι, σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ όπως το Pando, 
ο Omidyar έχει παίξει καθοριστικό ρόλο χρηματοδοτώντας τις ουκρανικές αντικυβερνητικές δυνάμεις που οδήγησαν στην ανατροπή του Βίκτορ Γιαννούκοβιτς το 2014.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στον ανανεωμένο (Μάρτιος 2019) κατάλογο των χρηματοδοτών του ινστιτούτου Poynter, βρίσκεται και τα Open Society Foundations, του δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος.

Σύμφωνα με αναφορές ΜΜΕ, δύο χρόνια μετά τη δημιουργία του IFCN, το ίδρυμα του Σόρος το ενίσχυσε με το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 1,3 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο κατάλογος των ελεγκτών του IFCN είναι σίγουρα εντυπωσιακός, καθώς συμπεριλαμβάνονται μεγάλα διεθνή πρακτορεία όπως το Associated Press και το AFP (Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων). Συνολικά, το IFCN, έχει εγκρίνει, σύμφωνα με τα δικά του κριτήρια, ως έγκυρα, 66 μέσα σε όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και τα ellinika hoaxes.

Μάλιστα, ένα αντίστοιχο μέσο, το αμερικανικό PolitiFact, στη δική του ιστοσελίδα δηλώνει ότι «αν και είναι οικονομικά ανεξάρτητο, δέχεται διοικητική υποστήριξη από το Poynter Institute».

Στη γειτονική μας Τουρκία, υπάρχει το teyit.org, το οποίο στη δική του ιστοσελίδα δηλώνει ότι χρηματοδοτείται από διάφορες πρεσβείες και την ΕΕ. Συγκεκριμένα δηλώνει δημόσια ότι τον Δεκέμβριο του 2016 έλαβε συνολικά 48.052 λίρες από τη Βρετανική πρεσβεία στην Άγκυρα, ενώ από το Ευρωπαϊκό Κληροδότημα για τη Δημοκρατία, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους έλαβε 111.300 ευρώ.

Τα παραπάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά. Το ζήτημα της αξιοπιστίας στο διαδίκτυο παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο, καθώς η διασπορά ψευδών ειδήσεων είναι μεγάλη. Ωστόσο, η δημιουργία αυτόκλητων «κυβερνοσερίφηδων» με, σχεδόν θεσμική, ισχύ, μάλλον δημιουργεί περισσότερα προβλήματα και απειλές από αυτά που υποτίθεται ότι λύνει.

Με χρήση πληροφοριών από το RT