Στο ψαράδικο της Γιάννας

Ο άερας του Αργοσαρωνικού, το χρώμα της θάλασσας και το μοναδικό φως της (δεν είναι τυχαίο που χρόνια τώρα προσελκύει και εμπνέει ζωγράφους) είναι τα πρώτα πράγματα που γοητεύουν τον επισκέπτη της Αίγινας. Οι ιστορίες που συνθέτουν την καθημερινότητα των ανθρώπων της περνούν όλες μέσα από την ψαραγορά. Εκεί θα βρεθούν οι ντόπιοι για να πιουν καφέ και να μάθουν τα νέα της μέρας, οι τουρίστες για να χαζέψουν τα ψάρια στους πάγκους και οι επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικές θαλασσινές γεύσεις. Η Ιωάννα Σώρρου συνεχίζει την παράδοση που ξεκίνησε κάποτε ο παππούς της και έπειτα συνέχισε ο πατέρας της. «Μπορεί να υπάρχουμε και εκατό χρόνια. Ούτε θυμάμαι από πότε είμαστε εδώ. Αλλά από καθημερινότητα άλλο τίποτα… », λέει στο Documento.

Η Ιωάννα μπήκε στην ψαραγορά το 1986 που έφυγε από τη ζωή ο πατέρας της. «Δούλευε σκληρά σε όλη του τη ζωή. Συνήθιζε να λέει ότι η μόνη περίοδος που ξεκουράστηκε ήταν όταν πήγε φαντάρος. Εγώ τον βοηθούσα τα Σαββατοκύριακα από εννιά χρόνων γιατί τον αγαπούσα και ήθελα να βρίσκομαι μαζί του. Ηξερα τη δουλειά και αποφάσισα να κρατήσω εγώ την επιχείρηση».

Η ψαραγορά λειτουργεί ως ιχθυόσκαλα με τους δικούς της σκληρούς κανόνες. «Μπορεί να προκύψει δουλειά από τα ξημερώματα μέχρι τα μεσάνυχτα. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε την παραγωγή γιατί δεν γνωρίζουμε τι ώρα θα βγει το ψάρι. Ανοίγουμε από τις έξι το πρωί σε καθημερινή βάση. Βγάζουμε τους πάγους, έρχονται τα καΐκια, ζυγίζουμε και πληρώνουμε πάντα στην ώρα μας. Ευτυχώς δεν χρωστάμε σε κανέναν. Αυτό είναι θαύμα σε τέτοιους καιρούς. Ο κόσμος έχει βγάλει το ψάρι από τη ζωή του. Πιο παλιά αποτελούσε τη βασική τροφή στο τραπέζι. Σήμερα οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο στις ταβέρνες, τους ενοχλεί η μυρωδιά της αγοράς, τα παιδιά δεν έχουν συνηθίσει τη γεύση του και προτιμούν τις έτοιμες λύσεις. Ευτυχώς η Αίγινα είναι τουριστική περιοχή. Ερχονται καράβια, μπαίνουν στο λιμάνι μικρά σκάφη, δουλεύουν και τα παραλιακά ταβερνάκια. Ο κόσμος τρώει κυρίως τσιπούρες, λαβράκια, σαρδέλα, γαύρο, άντε και κανένα μπαρμπούνι ή μπακαλιάρο. Οι μεγάλοι που αναζητούσαν ποικιλία στο ψάρι έχουν φύγει από τη ζωή. Εμένα μου αρέσουν περισσότερο τα αληθινά ψάρια, αυτά της πέτρας. Τα μπαρμπούνια, οι χάνοι, η πέρκα, ο λούτσος».

Με ένα καρότσι και ένα ποδήλατο

Οι παλιές εποχές είχαν περισσότερο καλαμπούρι και πλάκα, αν και οι συνθήκες εργασίες δεν ήταν καθόλου ιδανικές. «Η αγορά ήταν πάντα γεμάτη, όλοι οι συνάδελφοι ήταν αγαπημένοι μεταξύ τους, μιλούσαν, γελούσαν και έκαναν αστεία. Τρώγαμε τα βράδια όλοι μαζί. Περνούσαν από εδώ όλοι οι παραδοσιακοί τύποι του νησιού. Ο ταχυδρόμος, ο πότης, ο πλακατζής που πείραζε τον πότη. Ο Οκτώβριος και ο Μάιος είχαν συνήθως τη μεγαλύτερη παραγωγή. Η αγορά ήταν σαν πανηγύρι εκείνο τον καιρό. Ο κόσμος ερχόταν και κοιτούσε τις τράτες, χάζευε τα ψάρια, έβγαιναν συνέχεια αστακοί και μπαρμπούνια».

Οι ιστορίες που θυμάται είναι τόσο πολλές που δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει κάποιες. «Η αστεία πλευρά υπάρχει και στις πιο μεγάλες στενοχώριες. Ερχεται σαν ξέσπασμα και σαν βοήθεια. Κάποτε είχε φτάσει εδώ μια κυρία από την Αθήνα που έμενε στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και έψαχνε δύο καλά ψάρια για τους καλεσμένους της. Ηθελε όμως να τα μετρήσει για να δει αν χωράνε στην πιατέλα και είχε μπει μέσα στην αγορά με μια μεζούρα. Τη θυμάμαι ακόμη με τα άσπρα μαλλάκια της  και το μεγάλο αυτοκίνητο. Ηταν σαν να είχε βγει από ταινία».

Η δουλειά ωστόσο είχε μεγάλες δυσκολίες. «Θυμάμαι ότι βγάζαμε το νερό από το πηγάδι, κουβαλούσαμε στα χέρια τα χταπόδια, αγοράζαμε και τρίβαμε τον πάγο μόνοι μας. Είχαμε ένα καρότσι και ένα ποδήλατο και μαζεύαμε τα ψάρια από τα καΐκια. Η δουλειά πλέον έχει εκσυγχρονιστεί και δεν κουραζόμαστε τόσο πολύ. Με τα καΐκια όμως πρέπει να είσαι σωστός για να σε εμπιστεύονται. Εχουμε μαζί τους νταραβέρι και φιλίες, ακούμε τα παράπονα και τις ιστορίες τους, μας λένε για τα δώρα που σκέφτονται να πάρουν στις γυναίκες τους, για τα προβλήματα με τα παιδιά τους…».

Η Ιωάννα ήταν η πρώτη γυναίκα που μπήκε στην ψαραγορά. «Οταν ξεκίνησα, οι γυναίκες δεν έρχονταν εδώ ούτε για να ψωνίσουν. Κάποιοι μου έλεγαν ότι δεν θα τα καταφέρω, ότι το μαγαζί μου θα κλείσει γρήγορα. Εχω ακούσει καλές κουβέντες, αλλά κάποιες φορές έχω αισθανθεί και ανταγωνισμό. Χοντρά πράγματα όμως δεν έχουν συμβεί. Είμαι συγκεντρωμένη στη δουλειά και ξέρω πού πατάω. Πάντα όμως έρχομαι στην αγορά με αθλητική φόρμα. Ούτε τζιν παντελόνι δεν έχω φορέσει τόσα χρόνια».

Το στέκι της καθημερινότητας

Οι εικόνες και οι συζητήσεις έχουν το χρώμα της καθημερινότητας. «Είναι στέκι εδώ. Η αγορά είναι ζωντανή, με πολλές εναλλαγές. Οι άνθρωποι έρχονται για να πάρουν μυρωδιά από το τι συμβαίνει. Είναι και τα τρία καφενεία παραδίπλα που σερβίρουν παραδοσιακό καφέ και μεζέδες. Ο κόσμος συζητάει αυτόν τον καιρό για τις εκλογές. Ερχονται οι τοπικοί παράγοντες, που πάντοτε θέλουν τη στήριξη της αγοράς. Κάποια μέλη της κυβέρνησης έχουν σπίτι στην Αίγινα και ρωτάνε πώς βλέπει ο κόσμος τα πράγματα. Εμείς όμως μετράμε κυρίως την κίνηση και την παραγωγή».

Η Ιωάννα περιμένει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το νησί στο μέλλον. «Είναι κοντινός προορισμός, έρχεται πολύς κόσμος και το σημαντικό είναι να φεύγει ευχαριστημένος. Χρειαζόμαστε καλύτερες συγκοινωνίες, καθαρές παραλίες, κέντρο υγείας, ένα βραδινό καράβι. Αυτοί που επισκέπτονται την Αίγινα δεν έχουν να δώσουν παραπάνω χρήματα για να κυκλοφορούν με ταξί. Δεν είμαστε το νησί των πλουσίων όπως άλλοι προορισμοί. Εδώ έρχεται ο άλλος για ένα μπάνιο, ένα ούζο, ένα ψαράκι. Αυτά τα μικροπαράπονα έχουμε. Σε γενικές γραμμές όμως έχουμε ζήσει ειρηνικά και ήσυχα, μεγαλώσαμε όμορφα και εμείς και τα παιδιά μας. Γι’ αυτό αντέχουμε να κάνουμε αυτήν τη δουλειά».