Πώς γλίτωσε από τον Χίτλερ η αυτοπροσωπογραφία του Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Μια μεγάλη ιστορία γεμάτη μυστήριο και παράξενες δοξασίες κρύβει πίσω της η διάσημη αυτοπροσωπογραφία του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που εκτίθεται κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας και για περιορισμένο αριθμό επισκέψεων στη βιβλιοθήκη του Τορίνο.

Το 500 ετών σκίτσο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που παρουσιάζει τον ίδιο τον καλλιτέχνη, έχει σύμφωνα με το μύθο «μαγικές δυνάμεις» που εμποτίζουν με δύναμη όποιον το κοιτάξει. Μάλιστα το μικρό σχέδιο του απαράμιλλου δασκάλου της Αναγέννησης, με διαστάσεις 33,5Χ21,6 εκατοστά φυγαδεύτηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από το Τορίνο στη Ρώμη για να μην πέσει στα χέρια του ίδιου του Χίτλερ που παραμόνευε να πάρει τη «δύναμή» του.

Η «δύναμη»
«Το βλέμμα του Ντα Βίντσι είναι τόσο έντονο ώστε όποιος τον κοιτάξει γεμίζει με μεγάλη δύναμη» λέει ο μύθος, ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν η παράξενη αυτή δοξασία και όχι η τεράστια οικονομική του αξία που έκανε τους ναζί να τον κυνηγούν με μανία αναγκάζοντας τους Ιταλούς να απομακρύνουν τον πίνακα από τη Βασιλική Βιβλιοθήκη κάτω από άκρα μυστικότητα.

Το παράξενο είναι πως η αυτοπροσωπογραφία του Ντα Βίντσι, μιας από τις μεγαλύτερες διάνοιες της Ιστορίας τα έργα του οποίου καλύπτονται συχνά από ένα πέπλο μυστηρίου, ήταν το μοναδικό από τα 2.000 έργα και χειρόγραφα της βιβλιοθήκης που μετακινήθηκε εκείνη την εποχή.

Ο σημερινός διευθυντής της βιβλιοθήκης Giovanni Saccani υποστηρίζει πως κανείς ποτέ δεν έμαθε πού κρυβόταν ο πίνακας στη Ρώμη: «Για να μην πέσει στα χέρια των ναζί, ο πίνακας μεταφέρθηκε με μια μυστική επιχείρηση στη Ρώμη. Εκεί κρατήθηκε η ανωνυμία του κατόχου του».

Η περιπέτεια της διάσημης αυτοπροσωπογραφίας είχε ξεκινήσει όμως αιώνες πριν καθώς υπάρχει ακόμη μια παράξενη ιστορία που συνοδεύει τη φήμη του.

Το έργο, ήταν μέρος μιας μεγάλης συλλογής έργων Τέχνης που ήρθε στα χέρια του βασιλιά Καρόλου Αλβέρτου του Σαβόι το 1839.

Ο πίνακας του Ντα Βίντσι, μαζί με άλλα σπάνια έργα τέχνης, πουλήθηκε στον βασιλιά από έναν διάσημο έμπορο τέχνης και επιμελητή, τον Τζιοβάνι Βολπάρτο, ο οποίος ζήτησε για όλη τη συλλογή 70.000 λίρες της εποχής.

Ομως ο βασιλιάς έκανε παζάρια στον Βολπάρτο που τελικά του άφησε τη συλλογή για 50.000 λίρες.

Μάλιστα, το ποσό αυτό άργησε να φτάσει στα χέρια του, καθώς ήταν αστρονομικό για την εποχή και ο βασιλιάς χρειάστηκε οκτώ ολόκληρα χρόνια για να του το πληρώσει.

Κανείς δεν ξέρει πώς ο Ντα Βίντσι έφτασε στα χέρια του φιλότεχνου Βολπάρτο, που για να κάνει έκπτωση στον βασιλιά ζήτησε να γίνει επιμελητής των έργων της βασιλικής βιβλιοθήκης αμισθί.

Οι περιπέτειες του έργου που μετρά μισή χιλιετηρίδα ζωής δυσκόλεψαν ωστόσο τη συντήρησή του και έτσι η διάσημη αυτοπροσωπογραφία που απεικονίζει τον Λεονάρντο με στοχαστικό βλέμμα, με σακκούλες κάτω από τα μάτια, φουντωτά φρύδια και πλούσια ακατάστατα γένια έχει υποστεί πολλές ζημιές.

Κηλίδες
Η αυτοπροσωπογραφία, που έχει φιλοτεχνηθεί με κόκκινη κιμωλία πάνω σε χαρτί, πάσχει από αυτό που στην ορολογία των συντηρητών ονομάζεται «foxing», ένας γενικός όρος που περιγράφει τις καφεκόκκινες κηλίδες που αναπτύσσονται ένεκα της εμφάνισης ενός μύκητα ή μίας χημικής αντίδρασης.

Γι’ αυτόν τον λόγο για τη φύλαξή του στη Βιβλιοθήκη του Τορίνο έχουν επιστρατευτεί όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.

«Θωρακισμένο» σε γυάλινο κουτί

Φωτισμένο μόνο με οπτικές ίνες, κλεισμένο σε ένα «αδιαπέραστο» γυάλινο κουτί, το ξεθωριασμένο και εύθραυστο σκίτσο βρίσκεται μέσα σε ένα δωμάτιο όπου δεν εισχωρεί ποτέ το φως της μέρας. Η θερμοκρασία είναι σταθερά στους 20 βαθμούς Κελσίου, ενώ μόνο 50 άτομα τη μέρα θα μπορούν να επισκέπτονται το σπάνιο έργο.

ΝΑΤΑΣΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

Aναδημοσίευση από ethnos.gr