Οι ταινίες της εβδομάδας: H διαλογική μελαγχολία του Τσεϊλάν στα «Ξερά χόρτα»

Ξερά χόρτα (About dry grasses) (****)

Δραματική διεθνούς συμπαραγωγής 2023 (197)
Σκηνοθεσία: Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν Πρωταγωνιστούν: Ντενίζ Τσελίλογλου, Μερβέ Ντιζντάρ, Μουσάμπ Εκιτσί

Ο Σαμέτ, ένας δάσκαλος καλλιτεχνικών που διανύει τον τέταρτο χρόνο της υποχρεωτικής θητείας του σε απομακρυσμένο χωριό της Ανατολίας, αναπτύσσει αμφιλεγόμενη σχέση με μία μαθήτριά του. Την ίδια εποχή, στο χωριό φτάνει μια νέα δασκάλα, που θα προκαλέσει το ερωτικό ενδιαφέρον του Σαμέτ καθώς και του φίλου του Κενάν.

Πολύ κοντά στην κατάκτηση ενός δεύτερου Χρυσό Φοίνικα στην καριέρα του μετά από την «Χειμερία νάρκη» του 2014 έφτασε φέτος ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, με το έντονο κοινωνικοπολιτικό δράμα του «Ξερά χόρτα». Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός πεσιμιστή δασκάλου που έχει χάσει εδώ και καιρό την όρεξη για ζωή και το μόνο που προσδοκά πλέον είναι η πολυπόθητη μετάθεση στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Τσεϊλάν χρησιμοποιεί την ιστορία του ήρωα του για να θίξει καίρια ζητήματα μιας στρατοκρατούμενης Τουρκίας παραδομένης στη θρησκοληψία, την πατριαρχεία και τον άκρατο συντηρητισμό. Ταυτόχρονα αναπτύσσει ένα παράλληλο προβληματισμό γύρω από τα υπαρξιακά θέματα (η ιδιοτέλεια καθώς και η πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό, είναι οι βάσεις που χτίζεται η δομή του έργου) που ταλαντεύουν τον κεντρικό ήρωα, ο οποίος δείχνει ανίκανος να οδηγηθεί στην αγάπη. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό θα πρέπει να αναζητηθούν όχι μόνο στις ριζωμένες προκαταλήψεις του αλλά και στην απόφαση του να παραιτηθεί από τους αγώνες της ζωής.

Όλα αυτά δίνονται με μια αξεπέραστη αφηγηματική δεινότητα από τον Τσεϊλάν ο οποίος σκιτσάρει την πιο εμβληματική σκηνή του φιλμ (ο φορτισμένος πολιτικά διάλογος στο σπίτι της ακτιβίστριας δασκάλας με τον αποστασιοποιημένο Σαμέτ) με μια ευφυή και άκρως καινοτόμα ανατροπή που τοποθετεί στο ίδιο πλάνο τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα. Ένα υπέροχο, διαλογικό και βαθιά φιλοσοφημένο δράμα, θεατρικής δομής που μεγαλουργεί κινηματογραφικά χάρη σε μερικά ανυπέρβλητα λυρικά στιγμιότυπα.

Περασμένες ζωές (Past lives) (***)

Αισθηματική αμερικανικής παραγωγής 2023 (105)
Σκηνοθεσία: Σελίν Σονγκ Πρωταγωνιστούν: Γκρέτα Λι, Τέο Γιό, Τζον Μαγκάρο

Οι 12χρονοι Νόρα και Χε-Σαν, στενοί παιδικοί φίλοι που ζουν στην Σεούλ, μοιάζουν να είναι πλασμένοι ο ένας για τον άλλο. Όταν όμως η οικογένεια του κοριτσιού μετακομίσει στον Καναδά, οι δρόμοι τους χάνονται. Αρκετά χρόνια μετά κι ενώ η Νόρα είναι παντρεμένη, ο Χε- Σαν θα επιχειρήσει να ξαναβρεθούν.

Τρυφερή, κομψή, λιτή και με ένα στυλ γραφής που θυμίζει τα ντελικάτα δράματα του Γουόνγκ Καρ Γουάι, η πρώτη ταινία της Σελίν Σονγκ, αποκαλύπτει το ταλέντο μιας ικανότατης αφηγήτριας. Η δραματουργία του έργου χτίζεται μεθοδικά και με συνέπεια, δίνοντας τη βαρύτητα που αρμόζει στην ασιατική κοσμοθεωρία για την καρμική δύναμη αλλά και την αληθινή φύση του έρωτα. Εξαιρετικές ρεαλιστικές ερμηνείες και από τους τρεις πρωταγωνιστές.

Dogman (**)

Περιπέτεια γαλλικής παραγωγής 2023 (114)
Σκηνοθεσία: Λικ Μπεσόν Πρωταγωνιστούν: Κέιλεμπ Λάντρι Τζόουνς, Τζόζο Τ. Γκιμπσ, Κρίστοφερ Ντέναμ

Ένα αγόρι που λατρεύει τα σκυλιά, τιμωρείται βίαια από τον αυταρχικό πατέρα του. Μετά από χρόνια ο περιθωριοποιημένος άντρας που λατρεύει τις μεταμφιέσεις, έχει αφιερώσει τη ζωή του στα αγαπημένα του τετράποδα, όμως οι κίνδυνοι εξακολουθούν να τον κυνηγούν.

Προσχηματικό και πιασάρικο φιλμ αμείωτης δράσης από τον άνισο πλην καταφερτζή Λικ Μπεσόν. Η ιστορία ξεκινά από τη βάση του οικογενειακού μελοδράματος, πριν μεταπηδήσει στο χώρο του αστυνομικού θρίλερ (η δυνατή αρχική σεκάνς είναι φτιαγμένη με έντονο σασπένς) για να καταλήξει σε ένα αφόρητο σπλάτερ όπου καταργείται κάθε έννοια αληθοφάνειας. Ο ανερχόμενος και ταλαντούχος Κέιλεμπ Λάντρι Τζόουνς (βραβείο ερμηνείας πριν από 3 χρόνια στις Κάνες με το «Νίτραμ») έχει πάντως τον τρόπο για να ξεχωρίζει σε ότι κι αν κάνει.

Shayda (***)

Δραματική αυστραλιανής παραγωγής 2023 (117)
Σκηνοθεσία: Nούρα Νιασάρι Πρωταγωνιστούν: Ζαρ Αμίρ Εμπραχίμι, Οσαμάχ Σάμι, Μοζεάν Αρια

Μια νεαρή παντρεμένη Ιρανή μετανάστρια, η Σάιντα, φτάνει με την 6χρονη κόρη της στην Αυστραλία και βρίσκει καταφύγιο σε μια δομή φιλοξενίας γυναικών, προκειμένου να ξεφύγει από τον φανατικό θρησκόληπτο σύζυγο της. Ο τελευταίος όμως εξακολουθεί να την απειλεί.

Η καθηλωτική ερμηνεία της Ζαρ Αμίρ Εμπραχίμι («Η ιερή αράχνη») γεμίζει με πρωτοφανή ένταση τα κάδρα της πρωτοεμφανιζόμενης αυστραλής Nούρα Νιασάρι. Συγκινητικό πέρα ως πέρα το φιλμ που κατέκτησε το βραβείο κοινού στο φεστιβάλ τους Σάντανς, παρά τις προβλέψιμες τροπές που παίρνει το σενάριο. Έχει πάντως ως επιπλέον ατού την απόλυτα ταιριαστή σύζευξη μιας σοφά χτισμένης ιστορίας γυναικείας ενδυνάμωσης με το καυτό και καίριο μεταναστευτικό ζήτημα.

Ο Εξορκιστής: Πιστός (The Exorcist: Believer) (**)

Τρόμου αμερικανικής παραγωγής 2023 (121)
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν Πρωταγωνιστούν: Λέσλι Οντομ Τζούνιορ, Αν Ντάουντ, Τζένιφερ Νετλς, Νόρμπερτ Λίο Μπατζ, Λίντια Τζουέτ, Ολίβια Μάρκαμ, Ελεν Μπέρστιν

Ένας αμερικανός φωτογράφος που είχε χάσει την αγαπημένη του γυναίκα σε φονικό σεισμό στην Αϊτή πριν από 13 χρόνια, μεγαλώνει μόνος την κόρη του. Κάποια στιγμή η τελευταία εξαφανίζεται μαζί με την κολλητή της κι όταν εντοπίζονται σε μια απομονωμένη φάρμα, διαπιστώνεται ότι έχουν πάθει αμνησία.

Μετά από την τριλογία του «Halloween» που γνώρισε εμπορική αλλά και καλλιτεχνική επιτυχία, ο Γκριν αναλαμβάνει την συνέχεια του «Εξορκιστή». Δεν είναι η πρώτη φορά πάντως που επιχειρείται, ένα σίκουελ της θρυλικής ταινίας του Φρίντκιν. Ο σκηνοθέτης όμως ποντάρει στην γοητεία της αρχετυπικής ιστορίας της Ρέγκαν και της μητέρας της, για να διανθίσει το δικό του φιλμ με μια ατμόσφαιρα πυκνού τρόμου από την οποία όμως δεν λείπουν τα κλισέ γύρω από τους κινηματογραφικούς δαιμονισμούς και εξορκισμούς.