Οι πρόσφυγες του κλίματος είναι άνθρωποι αδικημένοι

Αυτό δήλωσε σε συνέντευξή του στη σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter» ο Αμιτάβ Γκος, καθηγητής Πολιτιστικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο Γκος γεννήθηκε στην Καλκούτα, στη Δυτική Βεγγάλη, το 1956. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια του Δελχί, της Αλεξάνδρειας και της Οξφόρδης. Εκτός από αγγλικά, μιλάει μπενγκάλι, χίντι, ουρντού και αραβικά. Σε αυτές τις γλώσσες μίλησε σε πάνω από 100 πρόσφυγες τους οποίους συνάντησε στην Ιταλία. Το υλικό των συνεντεύξεων αποτέλεσε τη βάση για δεκάδες βιβλία και άρθρα που έχει γράψει για το θέμα.

Κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων εξ αυτών είναι η επιμονή του Γκος για το μέσο επαφής των προσφύγων με τους ανθρώπους των αρχών από τις οποίες ζητάνε άσυλο: η γλώσσα. Ακόμη κι αν οι πρόσφυγες μιλάνε καλά αγγλικά, το βάρος των λέξεων και των νοημάτων δεν είναι αυτό που γίνεται κατανοητό από το προσωπικό της ακτοφυλακής οποιασδήποτε χώρας. «Οταν οι πρόσφυγες από το Μπανγκλαντές και γενικά τη Δυτική Βεγγάλη λένε ότι το χωριό τους “πλημμύρισε”, κανένας υπάλληλος ευρωπαϊκής χώρας δεν μπορεί να καταλάβει ότι από τα 250 εκατομμύρια ανθρώπων που υπάρχουν εκεί, τα 100 ζουν μόλις ένα μέτρο πάνω από το ύψος της θάλασσας. Οτι υπάρχουν αρκετοί μήνες κάθε χρόνο που δεν μπορούν να πατήσουν στη γη, να μαγειρέψουν, να φορέσουν στεγνά ρούχα. Η άνοδος της στάθμης των υδάτων σε συνδυασμό με τους μουσώνες έχει πνίξει τα χωριά τους» είπε ο Γκος στη συνέντευξή του και συνέχισε:

«Στο ιστορικό των προσφύγων της νοτιοανατολικής Ασίας παρατηρείται συχνά μια πολύπλοκη οικολογική κρίση. Το Μπανγκλαντές εξαφανίζεται, βυθίζεται αργά αλλά σταθερά. Επίσης, υπάρχουν προβλήματα με το αρσενικό που έχει εμφανιστεί στα υπόγεια ύδατα καθώς το υπέδαφος μετά την υπερεκμετάλλευση τόσων χρόνων έχει αρχίσει τώρα να δείχνει τις πραγματικές πληγές του. Αυτό που γίνεται είναι ότι οι άνθρωποι μετακινούνται αρχικά στο εσωτερικό της χώρας. Γίνονται πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Οι περισσότεροι πηγαίνουν από αγροτικές περιοχές σε μεγάλες πόλεις, όπου όμως δεν μπορούν να επιζήσουν καθώς δεν υπάρχουν αγροτικές δουλειές, τις μόνες που ξέρουν να κάνουν. Συνήθως προσπαθούν να επιβιώσουν με όποιον τρόπο μπορούν, κάνουν οτιδήποτε και αμείβονται με λιγότερα χρήματα απ’ όσα έβγαζαν όταν ήταν φτωχοί αγρότες. Αυτή την κατάσταση την αντέχουν κατά μέσο όρο τρία με τέσσερα χρόνια. Εχει παρατηρηθεί ότι ύστερα από αυτό το διάστημα, πουλάνε την περιουσία που είχαν στα χωριά τους και χρησιμοποιούν τα χρήματα για να αγοράσουν το ταξίδι για έναν τόπο που θα τους επιτρέπει να ζήσουν».

«Στην Αίγυπτο σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα, κυρίως με το επισιτιστικό ζήτημα και όλα όσα αυτό προκαλεί. Τα προβλήματα αρχίζουν από το γεγονός ότι το θαλασσινό νερό έχει περάσει στον υδροφόρο ορίζοντα και βγαίνει στο έδαφος, το οποίο είναι ήδη εξαντλημένο από μακροχρόνια χρήση χημικών λιπασμάτων».

«Στην εικόνα του ευρωπαϊκού και του δυτικού γενικότερα φιλελεύθερου κόσμου, άξιοι συμπάθειας, άρα και παροχής βοήθειας όπως είναι το άσυλο, είναι μόνο οι άνθρωποι που θεωρούν τον εαυτό τους θύμα. Αλλά πρέπει να θυμάστε ότι η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων είναι νέοι άντρες στα καλύτερά τους χρόνια, τα πιο παραγωγικά. Ξεκινούν ένα πολύ δύσκολο ταξίδι που απαιτεί θάρρος και δύναμη. Αν θεωρούσαν τον εαυτό τους θύμα, δεν θα τα παρατούσαν ποτέ για να ξεκινήσουν το ταξίδι τους. Αδικημένους θεωρούν τους εαυτούς και αυτό είναι που τους δίνει δύναμη. Αυτό το συναίσθημά τους θα πρέπει να το αναλύσουν με τρόπο που δεν ξέρουν, σε γλώσσα που δεν κατέχουν καλά, σε ανθρώπους που ούτε έτοιμοι είναι ούτε ενδιαφέρονται να καταλάβουν».

* Περιοδικό HOT DOC #167, Ζητείται πατρίς, 2/12/2018