Ο Αμπντεραχμάν Σισακό, σκηνοθέτης της ταινίας-έκπληξη "Τιμπουκτού" μιλά για το ποδόσφαιρο

Η ταινία «Τιμπουκτού» κέρδισε την Παρασκευή εφτά γαλλικά κινηματογραφικά βραβεία César, μεταξύ των οποίων αυτό της καλύτερης ταινίας, και είναι υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Στις Κάννες, όπου προβλήθηκε, δεν κέρδισε κανένα βραβείο, αν και πολλοί την έβλεπαν φαβορί ακόμη και για τον Χρυσό Φοίνικα. Πάντως τα δακρυα του Σισακό τη στιγμή της πρες κόνφερανς ήταν από τις πιο δυνατές στιγμές του Φεστιβάλ.

Ακολουθεί η συνέντευξη του σπουδαίου Μαυριτανού σκηνοθέτη Αμπντεραχμάν Σισακό στον Μπριέ Φερό για τη γαλλική ιστοσελίδα sofoot.com.

Αμπντεραχμάν Σισακό: «Το κοντρόλ με το στήθος παραμένει η πιο ωραία κίνηση στο ποδόσφαιρο»

Μια καταπληκτική σκηνή, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας χωρίς μπάλα ως απάντηση σε μια υποτιθέμενη ισλαμική αστυνομία στη Μαυριτανία, και ένας θρίαμβος στα Σεζάρ την Παρασκευή για την ταινία «Τιμπουκτού»: ο Αμπντεραχμάν Σισακό είναι ένας σκηνοθέτης που ξέρει πολλά. Κυρίως ξέρει από μπάλα.

Τι παρακολουθείτε από ποδόσφαιρο;

Το Κύπελλο Αφρικής (CAN) και το Μουντιάλ με ενδιαφέρουν πραγματικά όταν αρχίζει να διακυβεύεται κάτι, δηλαδή από τα προ-προημτελικά. Συνεπώς, δεν παρακολουθώ ιδιαίτερα τη Μαυριτανία. Για έναν Αφρικανό είναι πολύ φυσικό να ενδιαφέρεται για το ποδόσφαιρο, είναι ένα σπορ το οποίο εύκολα παίζεται κάτω από διαφορετικές κλιματικές συνθήκες. Μέσα σε τέσσερις δρόμους μπρούμε να φτιάξουμε δυο ομάδες, δεν χρειάζεται να διασχίσουμε καν το ποτάμι. Μπορώ να θυμηθώ καταστάσεις όπου οι τσακωμοί για την μπάλα ήταν τόσο σοβαροί ώστε αποφεύγαμε να περάσουμε από κάποια γειτονιά για έναν ολόκληρο χρόνο.

Στην Αφρική οι άνθρωποι παρακολουθούν τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα; 

Ζω αρκετούς μήνες το χρόνο στην Αιθιοπία και το ενδιαφέρον για τις αγγλικές ομάδες είναι τέτοιο ώστε, όταν έχει Μάντσεστερ-Τσέλσι, η πόλη σχεδόν χωρίζεται στα δυο. Είναι εντυπωσιακό. Πώς μπορείς να ταυτίζεσαι με μια ομάδα που παίζει τόσο μακριά, με εντελώς διαφορετική κουλτούρα, την οποία ενδεχομένως δεν θα  μπορέσεις ποτέ να δεις από κοντά γιατί δεν θα πάρεις βίζα; Αυτό με εντυπωσίαζε πάντα. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνει κανείς πως το ποδόσφαιρο είναι πραγματικά λαϊκό σπορ. Είναι παράξενο γιατί η Αιθιοπία δεν ήταν ποτέ βρετανική αποικία και οι Αιθίοπες δεν παρακολουθούν το ιταλικό πρωτάθλημα. Αυτό που έχει σημασία είναι η σχέση με τις συγκεκριμένες ομάδες. Σε πολλές χώρες της αφρικής η Μαρσέιγ και η Παρί Σεν Ζερμέν είναι δημοφιλείς, αλλά όταν μιλάμε για αγγλικές ομάδες, το πάθος είναι πιο αξιοσημείωτο.

Πώς μπορεί να κινηματογραφηθεί αυτό το πάθος; Δείχνουμε το παιχνίδι ή όσα γίνονται γύρω από αυτό;

Δείχνουμε το ίδιο το παιχνίδι. Είναι ένα μπαλέτο, υπάρχει πολλή χορογραφία. Το κοντρόλ με το στήθος παραμένει για  εμένα η πιο ωραία ενέργεια στο ποδόσφαιρο. Και όταν κοιτάμε προσεκτικά τα πλάνα που τραβιούνται στο ύψος του εδάφους, βλέπουμε μια ιστορία που γράφεται, που παίζεται με ακρίβεια χιλιοστού. Μου αρέσει η κυκλοφορία της μπάλας γιατί υπάρχουν πολλοί τρόποι να μεταβιβάζεις την μπάλα, αλλά κάθε θέση ποδοσφαιριστή είναι εξαιρετικά σημαντική. Γενικά, οι ομάδες έχουν συνήθως παρόμοιο επίπεδο στην τεχνική, την το ίδιο σύστημα, και, στη διάρκεια του ματς,  μερικές φορές την ίδια στρατηγική. Η ομάδα που είναι σε θέση να κερδίσει είναι αυτή που έχει την καλύτερη κυκλοφορία της μπάλας.

Παρόλα αυτά, νομίζω πως η ομορφιά του ποδοσφαίρου βρίσκεται στην κάθετη ανάπτυξη.  Ένα γκολ που μπαίνει μετά από μια σειρά πάσες, όπως στο παιχνίδι της Μπαρσελόνα, είναι τεχνικά όμορφο. Αλλά ένα γκολ που μπαίνει μετά από μια μακρινή μπαλιά είναι εξαιρετικό από αισθητική άποψη.  Ένα κοντρόλ με το στήθος έπειτα από μια μακρινή πάσα, όταν στο μυαλό του ποδοσφαιριστή το τέρμα είναι σαν οθόνη και πρέπει να γυρίσει με ακρίβεια χιλιοστού… Ως ακραίο θέαμα, είναι απίστευτο, δεν το νιώθουμε πουθενά αλλού, στο τένις για παράδειγμα. Αυτό ονομάζεται πλήρης έλεγχος του σώματος.

Αυτά που λέω ιχύουν για το ντοκιμαντέρ, δεν ξέρω όμως αν θα ήταν δυνατή η μεταφορά τους στο σινεμά. Η ταινία για τον Ζιντάν ήταν ενδιαφέρουσα γιατί και μόνο η σύλληψη και η πραγματοποίηση μιας τέτοιας ιδέας, να κινηματογραφήσεις το ποδόσφαιρο με τέτοιον, αισθητηριακό, τρόπο είναι πολύ ωραία. Όμως, αυτός που δεν έχει ποτέ όχι απλώς παρακολουθήσει, αλλά παίξει ποδόσφαιρο, δεν μπορεί να καταλάβει τι γίνεται στο γήπεδο. Αναγνωρίζουμε αυτήν τη σχέση με την εμπειρία μιας μακροχρόνιας και σχολαστικής μάθησης, όταν ακούμε τον σχολιασμό: γενικά φαίνεται γρήγορα ποιοι δεν έχουν παίξει ποτέ μπάλα.

Πώς θα κινηματογραφούσατε ένα ματς; 

Παρακολουθούμε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα όπως παρακολουθούμε μια ταινία: υπάρχουν τα γενικά πλάνα, κάποια στιγμή θέλουμε να στενέψουμε το πλάνο, μετά, φυσικά να το ξανανοίξουμε για να δούμε πού είναι ο κίνδυνος. Ίσως ακουστεί τρομερό αυτό που θα πω, αλλά με γοητεύει η ιδέα να κάνω προμοντάζ στα πλάνα ενός ματς. Να μελετήσω τις καταστάσεις, τις τροχιές, ώστε να προγραμματίσω το κατάλληλο πλάνο της κάμερας. Έτσι, το μοντάζ θα γινόταν σχεδόν μόνο του. Θα ήταν δυνατόν να τα προγραμματίσουμε όλα σε συνάρτηση με την μπάλα, στη οποία θα υπήρχε ένας μικρός αισθητήρας. Θα ήταν εκπληκτικό.

Ποιον σκηνοθέτη θα ονειρευόσαστε ως τον καλύτερο για να συλλάβει την ουσία ενός αγώνα; 

Τον Λαρς Φον Τρίαρ επειδή μπορεί να εκπλήσσει και επειδή θα πρόσφερε ένα είδος ριζοσπαστικής συνέπειας. Αυτός, πράγματι, θα μπορούσε να επινοήσει μια αφήγηση γύρω από τη μπάλα, να της βάλει τσιπάκι και να της δώσει μια φιλοσοφική διάσταση. Προσωπικά, θα ήθελα να σκηνοθετήσω την παρουσία των αποδυτηρίων στη διάρκεια του ματς, κάποιες στιγμές, όταν μπαίνει το φορείο για να πάρει έναν παίκτη.  Θα ήθελα να δημιουργήσω μία σχέση  με τον εξωτερικό κόσμο, να επινοήσω κάτι διαφορετικό, να συνδέσω τα αποδυτήρια με μια συγκεκριμένη στιγμή ή, πιο γενικά, να δείξω ανθρώπους που βλέπουν ένα ματς αλλού, στο σαλόνι τους ή σε ένα μπαρ.

Πηγή: http://www.sofoot.com/abderrahmane-sissako-un-amorti-poitrine-reste-le-p…

Μετάφραση-Πρόλογος: Λένα Δελβερούδη

Αναδημοσίευση από toperiodiko.gr