Ντέιβιντ Γκρόσμαν: Οι διαδηλώσεις αναζωογονούν την ισραηλινή κοινωνία

Ο Ντέιβιντ Γκρόσμαν, ένας από τους γνωστότερους Ισραηλινούς συγγραφείς, γνωστός και στη χώρα μας (πρόσφατα μεταφράστηκαν δύο βιβλία του στα ελληνικά, “Γράφοντας μες στο σκοτάδι” και “Στο τέλος της γης”, αποκρυπτογραφεί μιλώντας στην “Κ.Α.” το νόημα των εντυπωσιακών διαδηλώσεων κατά της ακρίβειας και της οικονομικής πολιτικής Νετανιάχου εκατοντάδων χιλιάδων Ισραηλινών.

* Πόσο σας εξέπληξε το γεγονός ότι στις διαδηλώσεις αυτές δεν υπήρχε κανένα σύνθημα για την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση;

Με εξέπληξαν οι διαδηλώσεις – όχι για αυτό που λέτε αλλά από το γεγονός ότι η μεσαία τάξη, κυρίως οι νέοι άρχισαν επιτέλους να εκφράζουν τη γνώμη τους. Για δεκαετίες λέγαμε ότι είναι παθητικοί, ότι είναι φιλήδονοι, ότι δεν ενδιαφέρονται για το τι γίνεται γύρω τους, ότι αποτελούν το κατάλληλο υλικό για την αυθαιρεσία της εξουσίας. Ακόμη και οι ίδιοι, νομίζω, δεν είχαν προβλέψει ότι κάτι τέτοιο θα έβγαινε από μέσα τους… Μια τέτοιου είδους διαμαρτυρία και οργή…

* Ορισμένοι αναλυτές γράφουν πως ό,τι συμβαίνει σήμερα στο Ισραήλ είναι η προέκταση της “αραβικής άνοιξης”. Συμφωνείτε;

Ναι. Πιστεύω ότι ξαφνικά αυτή η στάση κυρίως των νέων που ενώνονται από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης του Διαδικτύου, που ξαφνικά αναγνωρίζουν τη δύναμή τους, την οποία μέχρι τώρα δεν γνώριζαν, που βρίσκουν τρόπο να εκφράσουν αυτά που σκέφτονται και πιστεύουν ότι κάνουν κάτι σωστό μέσα στην ομίχλη στην οποία ζούσαν μέχρι τώρα, την ομίχλη της πολιτικής και κοινωνικής συνείδησης, όλα αυτά είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Ξαφνικά οι νέοι μας αισθάνονται κάτι το σαφές και συγκεκριμένο, για το οποίο αξίζει τον κόπο να αγωνιστούν. Και μάλιστα με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο, οι δικοί μας νέοι δανείστηκαν στοιχεία από τους συνομηλίκους τους στην Τυνησία και την Αίγυπτο.

* Όμως όπως και στην Τυνησία και την Αίγυπτο, δεν υπάρχει κάποιο κόμμα που να μπορεί να εκφράσει αυτό τον αγώνα. Και στο Ισραήλ υπάρχει κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υφίσταται κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης γιατί οι πολιτικοί, οι περισσότεροι τουλάχιστον από αυτούς, απέτυχαν να εκφράσουν τα αιτήματα των διαδηλωτών αυτών – λέω “διαδηλωτών” αλλά ήμουν κι εγώ μεταξύ τους! Διαδήλωνα καθημερινά γιατί θεωρώ ότι έτσι έπρεπε να κάνω, ότι αυτό είναι το σωστό. Και πιστεύω ότι προς το παρόν είναι σωστό να μην υπάρχει μια πολιτική “ομπρέλα”, γιατί αυτό επιτρέπει σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να στηρίζουν την κινητοποίηση. Και ξέρετε, οι κινητοποιήσεις αυτές δεν ανήκουν σε κάποιο κόμμα αλλά έχουν δημιουργήσει πολιτική δύναμη. Αν ο κόσμος φερθεί έξυπνα και συνεχίσει το πράγμα όπως άρχισε, θα δημιουργηθεί μια νέα ατζέντα για το Ισραήλ και θα έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε, έστω και λίγο, και μετά να μεταρρυθμίσουμε τον δεσμό μεταξύ πολίτη και κράτους. Και αν γίνει αυτό, τότε θα αλλάξει και η πολιτική κατάσταση. Και αυτό θα επηρεάσει και τον τρόπο που ο κόσμος εδώ αντιμετωπίζει και την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

* Ακριβώς με ποιον τρόπο θεωρείτε ότι το ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα έχει “μολύνει” την εσωτερική κατάσταση στο Ισραήλ, με αποτελέσμα σήμερα να κάνετε λόγο για ύπαρξη αυτής της “ομίχλης”;

Ναι, πιστεύω ότι αυτός είναι ο βασικός λόγος για την παράλυση σήμερα στην κοινωνία μας. Γιατί στην ισραηλινή κοινωνία υφίσταται σήμερα βαθιά ρήξη: κανένα αποφασιστικό βήμα δεν μπορεί να γίνει κι έτσι ο κόσμος πέφτει σε μια απάθεια. Αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι φοβερή αλλά δεν έχει τη δύναμη να την αλλάξει και βρίσκει διαρκώς δικαιολογίες για να μην την αλλάξει. Και αρχίζει να πιστεύει ότι υπάρχει ένα είδος θεϊκής εντολής που μας διατάζει να σκοτώνουμε και να σκοτωνόμαστε, σαν να μην υπήρχε για εμάς κανένα άλλο είδος μέλλοντος. Κατά κάποιον τρόπο, μπορεί να πει κανείς ότι ο τρόπος που το Ισραήλ μεταχειρίζεται τους Παλαιστινίους τα τελευταία 44 χρόνια, καθόρισε την κυβερνητική συμπεριφορά και έναντι των ίδιων των Ισραηλινών πολιτών. Δηλαδή δεν μπορεί να έχουμε αυτό το αμοραλιστικό ή διπλής ηθικής σύστημα έναντι των υπό κατοχή Παλαιστινίων και ένα εντελώς διαφορετικό έναντι των Ισραηλινών πολιτών! Στο τέλος το πρώτο διεισδύει στα δικά σου όργανα. Αυτό συνέβη και με εμάς. Η κυβέρνηση αγνόησε την πίεση, τις ανάγκες, τις απογοητεύσεις, την οργή των Ισραηλινών πολιτών και τους αντιμετώπισε αυταρχικά και ταπεινωτικά. Και στο τέλος είχαμε την κοινωνική αυτή έκρηξη!

* Είσαστε αισιόδοξος; Ότι δηλαδή ακόμη κι αν ο Νετανιάχου δεν τα βγάλει πέρα, τα πράγματα θα έχουν βελτιωθεί σε σχέση με την κατάσταση πριν από τις διαδηλώσεις;

Ας πούμε ότι προσπαθώ να είμαι ρεαλιστής. Υπάρχει αυτή τη στιγμή ένα είδος ευφορίας στη χώρα και εγώ προσπαθώ να παραμείνω κάπως ψύχραιμος… Οι διαδηλωτές δεν θα αποσπάσουν όλα όσα θέλουν, γιατί έχουμε κι εμείς τους δημοσιονομικούς περιορισμούς, δεν μπορούμε να ξοδεύουμε, να δίνουμε σε όλους όσα ζητάνε. Αλλά είμαι αισιόδοξος γιατί αισθάνομαι τόσο συγκινημένος από αυτό το νέο πνεύμα των ανθρώπων εδώ, από το γεγονός ότι αυτή η απόφαση να διαδηλώσουμε, να πάρουμε τη μοίρα στα χέρια μας, συνιστά μια πραγματική επιλογή μετά από πολλά χρόνια μοιρολατρίας και απελπισίας. Είναι επίσης σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι οι Ισραλινοί ενώνονται γύρω από μια ιδέα. Επί 44 χρόνια, από τον πόλεμο του 1967, από την κατοχή, δεν υπάρχει μια πραγματική αίσθηση του “μαζί” στην ισραηλινή κοινωνία. Άλλες χώρες μπορούν να ζουν χωρίς αυτή την αίσθηση της αλληλεγγύης, της αμοιβαίας ευθύνης, αλλά το Ισραήλ, στη δύσκολη κατάσταση της Μέσης Ανατολής, δεν μπορεί να έχει την πολυτέλεια να ζει χωρίς την αίσθηση της αλληλεγγύης και του “μαζί”. Ακόμη και το γεγονός ότι σήμερα δοκιμάζουμε τη γεύση της συσπείρωσης γύρω από μια ιδέα για αλλαγή, είναι πολύ σημαντικό γιατί μπορεί να μας οδηγήσει σε σημαντικά πράγματα αναφορικά με την κατοχή, με τις σχέσεις με τους Παλαιστίνιους…

* Αναζωογονητικά πράγματα…

Ναι, αναζωογονητικά, ακριβώς έτσι.
Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΗ ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ
http://www.avgi.gr