"Ήρωες είναι αυτοί που δίνουν φόρα στον κύκλο της ζωής"

Μία δουλειά από τη νεοσύστατη ομάδα Lab.oratorium που ξεχώρισε και επιχειρεί να διερευνήσει αρκετά ερωτήματα. Ποια η σχέση του ήρωα με τον καιρό του και ποιος διαμορφώνει ποιον; Τι σημαίνει το ρίσκο να μην αποδεχτεί κάποιος αυτό που ήδη υπάρχει; Τα μέλη της ομάδας μας μιλάνε για το μήνυμα της παράστασης, για τους σημερινούς ήρωες και αντιήρωεες, και για τους ανθρώπους που σπάνε τους κοινωνικούς κανόνες και διαμορφώνουν τους δικούς τους κώδικες.

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

Γιατί διαλέξατε το μυθιστόρημα του Μιχαήλ Λέρμοντοφ; Τι σας γοήτευσε περισσότερο;

Περσεφόνη Παντοπούλου: Αυτό που με συγκινεί σε αυτό το κείμενο είναι η αφοπλιστική ειλικρίνεια του Λέρμοντοφ.

Ένα κείμενο τόσο υποκειμενικό και ταυτόχρονα τόσο αντικειμενικό που καλύπτει τις “φωνές” όλων μας, ”μικρών” και ”μεγάλων”. Το ερώτημα που θέτει “τι είναι ευτυχία” δεν μπορεί παρά να σου προκαλέσει βαθιές σκέψεις, να σε ταρακουνήσει, να σε θυμώσει , να σε φέρει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου ώστε να αναρωτηθείς ”είμαι ευτυχισμένος/η. Και τι κάνω γι αυτό; ”

Πρόκειται ίσως για το πρώτο ψυχολογικό πεζογράφημα της Ρωσίας. Ποια είναι τα υλικά, οι πρώτες ύλες που κάνουν ξεχωριστούς τους χαρακτήρες;

Ασημίνα Αναστασοπούλου: Πρόκειται για ένα απόλυτα διαχρονικό έργο. Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος δεν απέχουν καθόλου από το σήμερα. Πρόκειται για ανθρώπους εγκλωβισμένους. Η κοινωνία και η εποχή διαμόρφωσαν κανόνες μέσα στους οποίους αυτοί ζουν. Παρ’ο λα αυτά οι ίδιοι δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν αυτό που είθισται να συμβαίνει. Υιοθετούν ρόλους για να επιβιώσουν. Ο Λέρμοντοφ καταφέρνει και διεισδύει βαθιά στη ψυχοσύνθεση των ανθρώπων αυτών. Όλοι είναι πιόνια ενός καλά οικοδομημένου συστήματος με θύματα τους εαυτούς τους. Από μόνοι τους δεν θα έλεγα ότι αποτελούν κάτι ξεχωριστό..Γίνονται όμως ξεχωριστοί όταν τοποθετηθούν στο σήμερα. Ο καθένας μας θα δει τον εαυτό του, θα ταυτιστεί, θα αναρωτηθεί πολλά.. Υλικά λοιπόν και πρώτες ύλες είναι τα θέματα εκείνα που απασχολούν τους χαρακτήρες. Απλά και καθημερινά.. αλλά ζωτικής σημασίας.Όλοι τους είναι μια ξεχωριστή ευκαιρία για να παρατηρήσουμε τον άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα.

Υπάρχουν ήρωες στους καιρούς μας; Ποιοι είναι αυτοί με δεδομένο ότι ζούμε σε “αντιηρωϊκές εποχές”;

Βασίλης Καλφάκης: H ιστορία έχει αποδείξει περίτρανα ότι η ανθρώπινη παρουσία εδώ και αιώνες έχει δώσει θαυμάσια δείγματα μιας συνεχούς επαναληπτικής κίνησης.Οι λεγόμενες ”αντιηρωικές εποχές” δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Όσο ο άνθρωπος απομακρύνεται από το όποιο κλίμα αλληλεγγύης δίνοντας βάση σε καθαρά προσωπικά συμφέροντα και βόλεψη πώς να βρεθεί καιρός για ” ήρωες ” , ανθρώπους αντισυμβατικούς και πραγματικά ελεύθερους. Ανθρώπους (ας σκεφτούμε μόνο τους ποιητές) που πάλι ιστορικά αποδεδειγμένα δίναν φόρα στον κύκλο της ζωής και στιγμάτιζαν εποχές. Εν ολίγοις έγραφαν ιστορία. Άρα αν θέλουμε να συνεχίσει να γράφεται ιστορία, μοναδικό τεκμήριο για να αποδείξουμε την παρουσία μας σ’αυτόν τον όμορφο ”μάταιο” κόσμο είναι να φέρουμε σε επαφή μέσω της παιδείας τους ανθρώπους κάθε ηλικίας με αυτούς τους συνταρακτικούς κόσμους της ποίησης. Ναι αυτό. Και ίσως οι αγγελιαφόροι αυτής της κίνησης είναι και οι ήρωες του καιρού μας.

Πώς προσεγγίζετε την έννοια του ηρωισμού; Ποια η σύνδεση με την εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα;

Δάφνη Νικητάκη: Η λέξη “ηρωισμός” ακούγεται αρκετά βαρύγδουπη. Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ήρωες αυτούς που ξεχωρίζουν στην εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα είτε ενισχύοντάς την είτε πολεμώντας την ανάλογα με τα πιστεύω τους.

Ερχόμενοι σε επαφή με το έργο του Λέρμοντοφ ανακαλύπτουμε ότι η λέξη “ηρωισμός” δεν είναι καθόλου βαρύγδουπη. Ισα ίσα ο ήρωας του Λέρμοντοφ είναι ένας αρκετά ήσυχος άνθρωπος. Παίρνει όμως το ρίσκο να παραδεχτεί στον εαυτό του ότι η κοινωνική πραγματικότητα – όπως και και κάθε κοινωνική πραγματικότητα- είναι ένας μηχανισμός που επιβάλλει μια λογική που είναι παράλογη. Αρνείται συνειδητά να ενταχθεί σε αυτόν και μένει εκτεθειμένος στο τέρας που λέμε ζωή. Ελκυστικό τέρας όμως… Διαολεμένα ελκυστικό. Το μόνο, λοιπόν, που του απομένει είναι απλά να ζήσει.

Ποιο είναι το κεντρικό μήνυμα/ συναίσθημα που προσπαθεί να εμφυσήσει η παράσταση στον θεατή;

Κωνσταντίνος Γεωργαλής: Αν ο Πετσόριν, ο κεντρικός ήρωας του έργου μας, ζούσε στο σήμερα, θα έγραφε με χοντρά γράμματα πάνω σε κάποιον τοίχο τη φράση “ΒΑΡΙΕΜΑΙΙΙΙ….” και έπειτα θα έτρεχε μανιακά να βρει έναν τρόπο να διασκεδάσει αυτή του τη πλήξη.Πού μπορεί να φτάσει ένας νέος 23 χρονών στη προσπάθεια του να βρει ένα σκοπό, ένα νόημα στη ζωή του;

Το κεντρικό ερώτημα της παραστασης μας είναι αν μπορούμε να καταλάβουμε σήμερα, τόσο έμεις όσο και ο θεάτης έναν νέο σαν τον Πέτσόριν, και αν μπορούμε να αποδεχθούμε την αλήθεια του, όσο “σκοτεινή” και “άβολη” αν είναι.

Πόση δύναμη μπορεί να χωρέσει το θέατρο σήμερα; Ποια είναι για εσάς τα στοιχεία που “ζεσταίνουν” τους θεατές σε μία καθημερινότητα γεμάτη δυσκολίες;

Απόστολος Καμιτσάκης: Το θέατρο δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συνάντηση ανθρώπων. Θεατές και ηθοποιοί κλείνουν μια συμφωνία να ζήσουν μαζί μία ιστορία. Αφήνουν τη ζωή τους στην άκρη και καταλήγουν πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτό από μόνο του μπορεί να έχει τεράστια δύναμη. Αυτό βέβαια εξαρτάται από το πόσο διαθέσιμοι είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί να εκτεθούν κι εν δυνάμει να λάβωθουν. Μια ανθρώπινη σχέση είναι κι αυτό!Και αυτή είναι η ”ζεστασιά”. Όσο πιο δύσκολη είναι η καθημερινότητα τόσο πιο εύκολα σπάνε τα όρια και δημιουργούνται πραγματικές σχέσεις ξεπερνώντας τους κοινωνικούς κανόνες.

Τα σχέδια σας μετά από αυτή την παράσταση;

Βασίλης Καλφάκης: Η βαθιά επιθυμία του Lab.oratorium είναι να συνεχίσει ο ” Ήρωας ” την πορεία του και την επόμενη θεατρική περίοδο στην Αθήνα καθώς και να ταξιδέψει εκτός Αττικής. Στις συζητήσεις δημιουργείται βέβαια ένα ενδιαφέρον να ερευνήσουμε την νεοελληνική πραγματικότητα. Μακάρι.

Info

Θέατρο 104: Ευμολπιδών 41, Γκάζι (σταθμός Μετρό: Κεραμεικός).

Πέμπτη στις 21.00. Τιμές εισιτηρίων: Γενική Είσοδος: 12€,Φοιτητικό, ανέργων: 8€, Ατέλειες ηθοποιών: 5€.

Συντελεστές: 

Μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Διασκευή: Lab.oratorium. Σκηνοθεσία: Βασίλης Καλφάκης. Μουσική: Φώτης Σιώτας. Κίνηση: Βρισηίδα Σολωμού. Σκηνικά: Μιχαήλ Ταμπακάκης. Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα. Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου. Βοηθός σκηνοθέτη: Στέλλα Ψαρουδάκη. Φωτογραφίες-video: Πάτροκλος Σκαφίδας. Κατασκευή σκηνικού: Φώτης Νικητάκης. Παραγωγή: Lab.oratorium

Ερμηνεύουν: Ασημίνα Αναστασοπούλου,Κωνσταντίνος Γεωργαλής,Βασίλης Καλφάκης, Απόστολος Καμιτσάκης, Δάφνη Νικητάκη,Περσεφόνη Παντοπούλου. Μουσικός Επί Σκηνής: Φώτης Σιώτας