Η κατάρα είναι γαϊδάρα

Ο φονικός σεισμός της Πάρνηθας έγινε το μεσημέρι της Τρίτης 7 Σεπτεμβρίου 1999. Τις προηγούμενες τρεις εβδομάδες, ωστόσο, τα δελτία ειδήσεων έδειχναν ματωμένα ερείπια και δακρύβρεχτες ιστορίες διάσωσης, από χέρια συχνά ελληνικά. Τα λόγια παρηγοριάς και απελπισίας ακούγονταν σε μία γλώσσα ξένη και χρειάζονταν υποτιτλισμό. Τα τηλεοπτικά πλάνα δεν ήταν φυσικά από την Αττική, που ακόμη κοιμόταν ήσυχη, αλλά από την περιοχή ανατολικά της Κωνσταντινούπολης, στο Κοτζαελί, στη Γιάλοβα, την αρχαία Νικομήδεια (Ιζμίτ).

Ο Εγκέλαδος χτύπησε άγρια τη σεισμογενή Τουρκία στις 17 Αυγούστου 1999, ακριβώς εικοσιμία μέρες πριν επισκεφτεί τα μέρη μας. Ο δικός μας σεισμός μετρήθηκε στα 5,9 της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ αυτός της Γιάλοβα στα 7,6 και μάλιστα σε ρηχό εστιακό βάθος. Δεν χωράει σύγκριση ούτε στην ένταση του φαινομένου ούτε στις επιπτώσεις του. Οι Τούρκοι θρήνησαν 17-18 χιλιάδες νεκρούς, αλλά οι ανεπίσημες εκτιμήσεις μιλούν για διπλάσιο ή και τριπλάσιο αριθμό θυμάτων.

Όσοι έχουν επισκεφτεί την ευρύτερη περιοχή της απίστευτα πυκνοκατοικημένης Κωνσταντινούπολης ξέρουν ότι μιλάμε για μία πόλη τέρας 15 εκατομμυρίων ψυχών, με μαχαλάδες πρόχειρα χτισμένους σε σαθρό έδαφος και κτίρια που ακροβατούν στα όρια της παρανομίας, ιδίως τα παλαιότερα. Περισσότεροι από 250.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι, ενώ οι ζημιές υπολογίστηκαν σε 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Ελλάδα ήταν μία από τις πρώτες χώρες που έσπευσαν να συνδράμουν τον φτωχό γείτονα, με πολυμελή συνεργεία της ΕΜΑΚ, ομάδες επιστημόνων και ανθρωπιστικό υλικό. Ήταν μάλιστα εποχή τεταμένων σχέσεων, αφού είχε προηγηθεί λίγους μήνες νωρίτερα η θλιβερή υπόθεση Οτσαλάν, ενώ και η αναταραχή των Ιμίων (Ιανουάριος 1996), με την χειροπιαστή απειλή ελληνοτουρκικής σύρραξης, ήταν ακόμη νωπή στις μνήμες όλων.

Ο σπόρος της ζωής

Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου –που αργότερα δαιμονοποιήθηκε- αγνόησε τις εθνικιστικές κραυγές των έξαλλων, που πάντοτε υπάρχουν, και άπλωσε χείρα βοηθείας. «Δεν θέλουμε ελληνικό αίμα», θρυλείται ότι αναφώνησε αρχικά ο Τούρκος υπουργός Υγείας, πριν έρθει στα σύγκαλά του. Η γαλανόλευκη σημαία κυμάτισε στην Πόλη, αλλά όχι με τον τρόπο που οραματίζονται οι αλυτρωτιστές. Έσπειρε ζωή και όχι θάνατο.

Η Ελλάδα ήταν η πρώτη ξένη χώρα που έστειλε βοήθεια και υποστήριξη στην Τουρκία: μια ομάδα διάσωσης 24 ατόμων και δύο εκπαιδευμένους σκύλους, καθώς και  πυροσβεστικά αεροπλάνα για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στο διυλιστήριο Tupras. Στη Γιάλοβα έσπευσαν τέσσερις γιατροί και  επτά νοσηλευτές, ενώ τρία αεροσκάφη C-130 φορτώθηκαν με καθώς και χιλιάδες σκηνές, κινητές μονάδες νοσοκομείων, ασθενοφόρα, φάρμακα, νερό, ρούχα, τρόφιμα και κουβέρτες. Το υπουργείο Υγείας δημιούργησε τρεις μονάδες αιμοδοσίας, ενώ παρόμοιες κινήσεις έγιναν από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα νοσοκομεία της Κομοτηνής και της Ξάνθης .

Δύο μέρες  μετά τον σεισμό, οι πέντε μεγαλύτεροι δήμοι της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Πάτρα, Ηράκλειο ) απέστειλαν από κοινού βοήθεια. Η Εθνική Ένωση Τοπικών Αρχών (ΚΕΔΚΕ) προσέφερε 50.000.000 δραχμές για τα θύματα του σεισμού και η Ένωση Τοπικών Αρχών Αττικής προσέφερε 30.000.000 δραχμές στον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα.

Ο δήμος Αθηναίων δημιούργησε έναν οικισμό για 1.000 άτομα με παιδικό σταθμό. Βοήθεια και εξοπλισμένες ομάδες εστάλησαν επίσης από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, τον Ιατρικό Σύλλογο Αθήνας και τα ελληνικά τμήματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και των Γιατρών του Κόσμου. Η Εκκλησία της Ελλάδας ξεκίνησε συγκέντρωση χρημάτων.

Η ελληνική ανταπόκριση στον σεισμό έλαβε ευρεία κάλυψη στην Τουρκία με επικεφαλίδες εφημερίδων όπως “Ώρα Φιλίας”, “Φιλικά χέρια σε μαύρες μέρες”, “Ένας μεγάλος οργανισμός υποστήριξης – Πέντε ελληνικοί δήμοι λένε ότι δεν υπάρχει σημαία ή ιδεολογία στην ανθρωπιστική βοήθεια”, ” Βοήθεια ρέει από τους γείτονες – η Ελλάδα την περισσότερη”.

Σείστηκε η άσειστη

Πριν ακόμη στεγνώσει το αίμα στη Γιάλοβα, ελληνικό και μη, ακολούθησε η εκατόμβη της Αθήνας: 143 νεκροί, αμέτρητα κατεστραμμένα κτίρια, ορδές ξεσπιτωμένων, ζημιές 3 δις, θρήνος στα ερείπια της «άσειστης» Αττικής. «Δεν θέλουμε τουρκικό αίμα», θα είπαν κάποιοι, και εδώ. Οι δύο κυβερνήσεις αγνόησαν επιδεικτικά τους εθνικιστές και συνέχισαν τη συνεργασία του τρόμου. Στα ερείπια γκρεμισμένων κτιρίων όπως η Ρικομέξ, έβλεπε συχνά κανείς περιβραχιόνια με την ερυθρά ημισέληνο. Από τη Wikipedia:

«Στην Τουρκία συγκροτήθηκε ειδική ομάδα, η οποία αποτελούταν από την υφυπουργική Γραμματεία του Πρωθυπουργού, τις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, το Υπουργείο Εξωτερικών και το Υπουργείο Εσωτερικών και τον Έλληνα Πρέσβη στην Άγκυρα, ήρθαν σε επαφή για να δεσμεύσουν βοήθεια. Η τουρκική βοήθεια ήταν η πρώτη που έφτασε, με την πρώτη ομάδα διάσωσης 20 ατόμων να φτάνει στην τοποθεσία με στρατιωτικό αεροπλάνο εντός 13 ωρών μετά τον σεισμό.

Ακολούθησε περισσότερη βοήθεια μέσα σε λίγες ώρες. Οι τηλεφωνικές γραμμές στα ελληνικά προξενεία και την πρεσβεία στην Τουρκία είχαν μπλοκάρει από τους Τούρκους που καλούσαν για να μάθουν αν θα μπορούσαν να δωρίσουν αίμα και ένας εθελοντής επικοινώνησε με τον Πρέσβη Κοράντη, προσφέροντας να δωρίσει τα νεφρά του “για έναν Έλληνα που έχει ανάγκη”».

Το κύμα συμπαράστασης, που πήγασε από τον απλό λαό, έκανε δρομολόγια χωρίς σταματημό στο καλοκαιρινό Αιγαίο του 1999. Οι εκατέρωθεν εθελοντές αιμοδότες κατέκλυσαν τα τηλέφωνα των πρεσβειών και των προξενείων.   Η «διπλωματία των σεισμών», όπως την ονόμασαν οι πρωτεργάτες της Γιώργος Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζεμ, πρόσφερε έργο που οι πολιτικάντηδες και οι στραταίοι δεν μπορούσαν ούτε να διανοηθούν. Ίσως και να μην ήθελαν.

Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες πέρασαν σε ένα άτυπο αλλά διαρκές μορατόριουμ, που δεν κινδύνευσε τα επόμενα χρόνια ούτε από τις πατροπαράδοτες προκλήσεις. Έστω, με την πατροπαράδοτη δόση υποκρισίας. Οι απλοί πολίτες κατάλαβαν ότι δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε με τον γείτονά τους και έσπευσαν να διαχωρίσουν τη θέση τους από τον ψυχρό πόλεμο που τόσο αρέσει στις «πατριωτικές» κυβερνήσεις, όπως οι ένθεν και ένθεν σημερινές.

Δυόμισυ δεκαετίες αργότερα, η Τουρκία θρηνεί ξανά, ενδεχομένως και πενταψήφιο αριθμό νεκρών, αλλά το τοπίο έχει αλλάξει. Πλέον, την Ελλάδα τη σέρνουν από τη μύτη οι μισάνθρωποι. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για την απέναντι μεριά των συνόρων, αλλά εμένα με ενδιαφέρουν οι συμπατριώτες μου, αυτοί που θεωρούν εθνικό καθήκον όχι την ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά το μίσος και την εχθρότητα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Ελλάδα θα στέρξει αμέριστα στο πλευρό της Τουρκίας, αλλά ψηφοφόροι του ων ουκ έστιν αριθμός τον θεωρούν …προδότη και τον απειλούν με μαύρισμα εκ δεξιών. Το ίδιο κάνουν άλλωστε και όποτε βλέπουν βάρκες με «λάθρο» πρόσφυγες να επιπλέουν στο Αιγαίο, αντί να βυθίζονται αύτανδρες…

Μνημείο απανθρωπιάς

Ο αρχηγός του πέμπτου σε δύναμη κόμματος του Ελληνικού Κοινοβουλίου θεώρησε πρέπον να οργανώσει αποκρουστικό διαδικτυακό γκάλοπ, με το εξής τρυφερό ερώτημα:  «Το να στείλουμε βοήθεια στην Τουρκία είναι πολιτισμένη ανθρώπινη πράξη, όπως και οι σφαγές και οι βιασμοί που κάνουν οι βάρβαροι Τούρκοι (κάθε εισβολέας) όταν εισβάλουν σε άλλη χώρα (βλέπε Κύπρος). ΕΡΩΤΗΜΑ: ΝΑ ΣΤΕΙΛΟΥΜΕ ΒΟΗΘΕΙΑ; Να στείλουμε/Όχι».

Ο ανεκδιήγητος Κυριακός Βελόπουλος, στον οποίο ανήκει το παραπάνω ανοσιούργημα, διέγραψε το άθλιο τιτίβισμα όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τη -σχεδόν- γενική κατακραυγή. Ωστόσο, τα τζίνια του διαδικτύου το διέσωσαν, για να το διαβάζουμε και να ξερνάμε. Η επίσημη ανακοίνωση της Ελληνικής Λύσης εκπέμπει το ίδιο ακριβώς μήνυμα, αλλά ελαφρώς καμουφλαρισμένο, μπας και ξεγελάσει τους γραμματιζούμενους:

«Παρά την εχθρική στάση της Τουρκίας προς την Ελλάδα, την ασέβεια των Τούρκων στρατιωτικών και πολιτικών στην πρόσφατη τραγωδία των δύο ηρώων πιλότων μας, παρά τους πυροβολισμούς και τον τραυματισμό Έλληνα στην Κύπρο μόλις χθες, η Ελλάδα οφείλει (αφού της ζητηθεί) να στείλει ανθρωπιστική βοήθεια στην Τουρκία. Δεν είμαστε ίδιοι, δεν είμαστε βάρβαροι.

Ως Έλληνες, οφείλουμε να εκφράσουμε τα χριστιανικά μας συναισθήματα αλληλεγγύης. Άμεση πρέπει να είναι και η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην πολύπαθη Συρία αλλά και στο Λίβανο. Η Ελλάδα πρέπει να σταθεί αρωγός στις δυο φίλες χώρες που επίσης επλήγησαν από τον σεισμό».

Το διαδίκτυο κατακλύστηκε από χιλιάδες ανορθόγραφα εθνικιστικά εμέσματα, ένα χριστιανορθόδοξο τσουνάμι απανθρωπιάς και παλιανθρωπιάς: «Ο Θεός τυμωρεί πάντα εκεί που δεν περιμένεις! Η Ελλάδα μας είναι το λύκνο του πολιτισμού! Ας πρόσεχαν!» «Μα γιατί να μην κάνει ο θεός ένα θαύμα με 20 ρίχτερ, να μη μείνει ούτε μηρμυγκάκι, δεν λείπαμε καθόλου είμαι ευτυχισμένη και εύχομαι η Τουρκία σύντομα να ισοπεδώσει. Να πονάνε και να δούνε πώς είναι να χάνεις ανθρώπους καταραμένοι, ο Θεός θα σας κάψει» . «Δεν αισθάνομαι καμια συμπάθεια τια το συχαμερό, γενοκτονικό, δαιμονικό έθνος. Αρκετά πια. Οι λαοί δεν είναι άμοιροι των πολιτικών». «Τελικά ο Θεός ήταν Έλληνας! Φυσικά και δεν λυπόμαστε».

Και άλλα, τρισχειρότερα. Τα αυγά του φιδιού επωάζονται διαρκώς και το δηλητήριο κυκλοφορεί ανάμεσά μας, ιδίως τώρα που ο Μητσοτάκης απενοχοποίησε το ακροδεξιό συναίσθημα. Όπως λέει και ο φίλτατος Άρης Χατζηστεφάνου: «Είναι ηθικά απαράδεκτο να λέμε ότι οι δεξιοί χάρηκαν για το σεισμό στην Τουρκία. Είναι πολιτικά λάθος να μην λέμε ότι όσοι χάρηκαν είναι δεξιοί».

Προσοχή αδέλφια με τις τυμβωρυχίες και με τις βέβηλες προσευχές, διότι η σεισμικότητα των δύο χωρών είναι αλληλένδετη και ο δάσκαλος μπορεί να σηκώσει και την αφεντιά μας στον πίνακα πολύ πιο σύντομα από ότι θα θέλαμε. Ο λαός μας έχει μία παροιμία που ακούγεται παγανιστική, αλλά το 1999 αποδείχθηκε σοφή, απ’ τη ζωή βγαλμένη: «Η κατάρα είναι γαϊδάρα και γυρίζει στον αφέντη».