"Η παράδοση δεν είναι μουσείο" – Mια βραδιά με τον Δημήτρη Μυστακίδη

Γράφει ο Αντρέας Βάγιας

Βράδυ Σαββάτου, λίγο μετά τις 23.00 ο Δημήτρης Μυστακίδης, η Ιφιγένεια Ιωάννου ο Δημήτρης Παππάς και ο Γιώργος Τσαλαμπούνης ανεβαίνουν για πρώτη φορά στη σκηνή του Ίλιον Plus.

Σε μια βραδιά που ξεκίνησε με επιλογές κυρίως απ’ το «Εσπεράντο», τον πολυσυλλεκτικό δίσκο με συμμετοχές 16 καταξιωμένων ερμηνευτών και ο οποίος απαντά θετικά στο ερώτημα αν το ρεμπέτικο μπορεί να αρθρώσει μία οικουμενική μουσική γλώσσα, χωρίς να χάσει την ταυτότητά του.

Από τα πλέον ενδιαφέροντα μέρη της παράστασης το πρωτότυπο οπτικοακουστικό υλικό και η εναλλαγή αφήγησης – μουσικής που δίνει το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτούργησαν οι δημιουργοί της εποχής προπολεμικά. Μην αποκαλύψω και τη θεματική, από κοντά περισσότερα!

Μεγάλο μέρος φυσιολογικά δίνεται στον τελευταίο δίσκο, το «Αμέρικα», την εξαιρετική δουλειά που έκανε ο Μυστακίδης και η οποία αφηγείται τα τραγούδια που έφτιαξαν στην Αμερική οι Έλληνες που κατάφεραν να φτάσουν στις αρχές του 20ου αιώνα, συνδυάζοντας τις μουσικές που είχαν στις «αποσκευές» τους με ό,τι συνάντησαν εκεί.

Αυτά τα «παλιά» τραγούδια και η έρευνα που έχει γίνει στο «Αμέρικα» αναδεικνύει τις αναλογίες των εποχών που έχουν οι κρίσεις αλλά και την διαχρονική τάση των ανθρώπων να μετακινούνται. Αυτή που δεν μπορούν να ανακόψουν σύνορα, φράχτες και ωκεανοί. 

Το «Αμέρικα» αναδεικνύει την διαχρονικότητα της μετανάστευσης, το ρατσισμό και τα στερεότυπα που κάνουν σπείρες μέσα στις εποχές.

Ο Δημήτρης Μυστακίδης είναι μια περίπτωση όπου όπου εκτός από την αξία του καλλιτεχνικού και εκπαιδευτικού έργου του γύρω από το ρεμπέτικο και τη λαϊκή κιθάρα – από το 2000 διδάσκει στο ΤΕΙ Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής- , πρέπει να μιλήσουμε και για το χώρο που δημιουργεί όλα αυτά τα χρόνια για τους νεότερους.

Από τη μία τον χώρο αυτό τον αντιλαμβάνεσαι στην πράξη κοιτώντας τους εξαιρετικούς νέους μουσικούς και παλιούς μαθητές του οι οποίοι των πλαισιώνουν.

Ιφιγένεια Ιωάννου στο τραγούδι, Δημήτρης Παππάς & Γιώργος Τσαλαμπούνης στην κιθάρα και το τραγούδι

Από την άλλη, θεωρώ ότι ο Δημήτρης Μυστακίδης ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία καλλιτεχνών οι οποίοι δικαιώνουν τον ίδιο το «μουσικό».

Και λέω δικαίωση γιατί ακόμα νομίζω ότι στην Ελλάδα η κυρίαρχη αντίληψη, σε μεγάλο βαθμό, είναι πως ο μουσικός δεν φέρει ονοματεπώνυμο, τεχνική και ύφος αλλά είναι απλώς «ένας» ο οποίος προσδιορίζεται μόνο από αυτόν με τον οποίο συνεργάζεται.

Ο Δημήτρης Μυστακίδης φέρει σημαντικό μερίδιο στο ότι πλέον βρίσκεις πολλές 15χρονες και 20χρονους να θέλουν ν΄ ασχοληθούν με το όργανο, να μελετήσουν και να δώσουν τη δική τους ανάγνωση στην λαϊκή μουσική. 

Όπως κι ο ίδιος λέει έξαλλου, «η παράδοση δεν είναι μουσείο».

Και τελικά 

ο ίδιος  αποτυπώνει στην πράξη την αντίληψη που λέει ότι η μουσική παράδοση δεν είναι ένα βαρίδι που πρέπει να κουβαλάς και να σέβεσαι φοβικά, αλλά ίσα – ίσα είναι ένα περιεχόμενο που αξίζει να τολμάς να ξαναδιαβάσεις.

Αυτή νομίζω εξάλλου η ανα-γέννηση -και όχι απλώς αναβίωση- που έχει προσφέρει από την πρώτη φορά που ακούσαμε τα «16 ρεμπέτικα» και πιτσιρικάδες αγάπησαν και έμαθαν την «Υπόγα» γεμίζει τελικά με τόσους νέους ανθρώπους έναν χώρο.

Ως μουσικός και μέσα απ’ τις εμφανίσεις του φτιάχνει έναν πήχυ αισθητικής. Και σήμερα νέοι άνθρωποι, επιλέγουν συνειδητά ν’ ακούσουν τα παλιά λαϊκά τραγούδια των αστικών κέντρων και τις ιστορίες των ανθρώπων τους, να ψάχτούν σχετικά με τα όργανα που αποδίδουν καλύτερα τον ήχο, να μάθουν καλύτερα το ρεπερτόριο και όχι να πάνε απλώς, σ’ αυτό που λέγεται κατ’ ευφημισμό «ρεμπετάδικο» και μόνο ρεμπέτικα δεν ακούς. 

Από τις ιδιαίτερες στιγμές της βραδιάς όταν η Κατερίνα Πολέμη ανέβηκε στη σκηνή. Κι έτσι βρεθήκαμε ν’ ακούμε Tears in Heaven μαζί με το Σκαλοπάτι σου.

Λίγο πριν το τέλος μια ευχή. Να μη χρειαστεί να ξαναπαίξει «Το παιδί του δρόμου» του Βαγγέλη Παπάζογλου.

Το κλείσιμο θα ‘ρθει με το Δημήτρη Μυστακίδη ν’ αυτοσχεδιάζει και να παίζει για πρώτη φορά live, όπως παραδέχτηκε, «Κάγκελα παντού» του Τζίμη Πανούση και να μας καληνυχτεί τραγουδώντας….«Θέε μου μεγαλοδύναμε…».

Nα πάτε! Για δύο ακόμα Σάββατα, 27/1 και 3/2 στο Ίλιον Plus.