Γιατί να μην έχει ο κατηγορούμενος πρόσβαση σε όλη τη δικογραφία, κε. Αθανασίου;

Ερωτηματικά προκαλεί η προσθήκη που έγινε το Φεβρουάριο του 2014 στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας σύμφωνα με την οποία σε ειδικές περιπτώσεις ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο σύνολο της δικογραφίας. Η προσθήκη έγινε με το νόμο 4236/2014, όταν υπουργός Δικαιοσύνης ήταν ο Χαράλαμπος Αθανασίου.

Είναι κοινός τόπος πως τα δύο εμπλεκόμενα μέρη σε μία δικαστική διαδικασία έχουν πρόσβαση στο σύνολο της δικογραφίας ώστε να χρησιμοποιήσουν στοιχεία αυτής για να χτίσουν την επιχειρηματολογία τους. Ειδικά στην περίπτωση του κατηγορούμενου, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) με την οποία οφείλει να συμβαδίζει η ελληνική νομοθεσία, επιβάλλει την εξασφάλιση δίκαης δίκης. Κι όμως, η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση με το Χαράλαμπο Αθανασίου επικεφαλής του υπουργείου Δικαιοσύνης, φρόντισε να βάλει ένα παραθυράκι. 

Πρόκειται για την παράγραφο 3 του άρθρου 101 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ) η οποία αναφέρει:

Κατά παρέκκλιση από τις παραγράφους 1 και 2, εφόσον δεν θίγεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, οι αρμόδιες αρχές, κατά την ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση, δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε τμήμα του υλικού, αν αυτή ενδέχεται να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή αν τέτοια άρνηση είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, όπως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η πρόσβαση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια.

Είναι σαφές πως η εξαίρεση αφήνει με τρόπο σχετικά ακαθόριστο στη διακριτική ευχέρεια των εκάστoτε δικαστικών αρχών να κρίνουν αν ο κατηγορούμενος θα έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία της δικογραφίας. Διότι ποιός ορίζει πότε τίθενται σε κίνδυνο η ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου ανθρώπου ή πότε τίθεται σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον; Στην πρώτη περίπτωση, η προστασία μαρτύρων δε δίνει τη λύση; Στη δεύτερη πάλι, αυτή της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, δε θα έπρεπε να δίδονται περαιτέρω διευκρινήσεις από το νομοθέτη; Και τελικά, στις περιπτώσεις που οι αρμόδιες αρχές θα κρίνουν πως πρέπει να γίνει χρήση της εξαίρεσης, πώς διασφαλίζεται η δίκαιη δίκη για τον κατηγορούμενο;

Η συγκεκριμένη εξαίρεση στον ΚΠΔ προστέθηκε με το άρθρο 12 του νόμου 4236/2014 (ΦΕΚ Α33, 11 Φεβρουαρίου 2014) τον οποίο υπογράφουν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας κι οι υπουργοί Γιάννης Στουρνάρας (Οικονομικών), Κυριάκος Μητσοτάκης (Διοικητικής Μεταρρύθμισης), Χαράλαμπος Αθανασίου (Δικαιοσύνης) και Νίκος Δένδιας (Προστασίας του Πολίτη). 

Ως ο πλέον αρμόδιος τότε υπουργός, ο Χαράλαμπος Αθανασίου οφείλει να δώσει απαντήσεις στα παραπάνω εύλογα ερωτήματα. Τί λόγους είχε να περάσει μια τέτοια εξαίρεση;

ΦΩΤΟ: ΜΠΟΛΑΡΗ ΤΑΤΙΑΝΑ, eurokinissi