Γιατί έχει αξία σήμερα ένα διήμερο για την ιστορική μνήμη;

Το διήμερο των εκδηλώσεων περιλαμβάνει προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, ομιλίες και συζητήσεις ενώ θα πλαισιώνεται από θεματικό βιβλιοπωλείο και μπαρ. Οι διοργανωτές μίλησαν στο koutipandoras.gr για την ιστορική μνήμη και για το νόημα που έχει να διατηρηθεί ζωντανή.

«Το διήμερο για την ιστορική μνήμη πραγματοποιείται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά με βασικό σκοπό να βάλει ακόμα ένα μικρό λιθαράκι στη διαρκή προσπάθεια για να μην ξεχαστούν οι αγώνες που αναπτύχθηκαν σ’ αυτόν εδώ τον τόπο, να μην πνιγούν στη λήθη τα οράματα για τη δημιουργία μια νέας ζωής χωρίς εκμετάλλευση. Δύσκολη μάχη αν σκεφτεί κανείς πως περιβαλλόμαστε από μια χωματερή υλικών και πνευματικών σκουπιδιών, αλλά μια μάχη αναγκαία. Η φετινή διοργάνωση περιλαμβάνει ομιλίες και βιβλιοπαρουσιάσεις για το αντιστασιακό κίνημα στη Λέσβο, την αντιστασιακή δράση των αναπήρων του Αλβανικού Μετώπου και την εξόντωσή τους από τα ελληνικά σώματα ασφαλείας κατά τη διάρκεια της κατοχής, για το βίωμα των παιδιών στο Ολοκαύτωμα και τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά και τους γερμανούς αντιφασίστες στρατιώτες που αυτομόλησαν στη Μαγνησία.

Ομιλητές θα είναι οι συγγραφείς Ανδρέας Μπάλλας, Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Ποθητή Χαντζαρούλα και Χαράλαμπος Αλεξάνδρου, ενώ ξεχωρίζει η παρουσία της 85χρονης σήμερα Λόλα Άντζελ, που βίωσε ως παιδί τη φρίκη του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπέργκεν – Μπέλσεν. Ταυτόχρονα, θα πραγματοποιηθούν και δυο προβολές ντοκιμαντέρ: Η «ανάλυση ενός πολέμου», του Κ. Βάκκα και το «Πεντάγραμμα Αντίστασης» των Γιάννη Τσιαχρήστα και Νικόλα Παπαδημητρίου».

Μιλήσαμε για τον τρόπο που συγκροτείται το εθνικό αφήγημα και τη δυνατότητα να δημιουργηθούν ρωγμές στην κυρίαρχη ερμηνεία της Ιστορίας. «Η ιστορία και η επαναστατική μνήμη δεν είναι ουδέτερα, αλλά συμμετέχουν ενεργά στους αγώνες του σήμερα. Η επίσημη ιστοριογραφία και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του αστικού κράτους επιμένουν να συσκοτίζουν τις πραγματικές συνθήκες και τις αιτίες που δημιούργησαν τον φασισμό και προκάλεσαν τον θάνατο, τον ξεριζωμό και τη δυστυχία για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η περίφημη θεωρία των «δυο άκρων» και της εξίσωσης ναζισμού – κομμουνισμού, που λαμβάνει γενναία χρηματοδότηση από την ΕΕ, είναι τμήμα αυτής της γενικευμένης απόπειρας συσκότισης. Βασική τους πρόθεση είναι να ακυρώσουν κάθε απόπειρα ξεπεράσματος της καπιταλιστικής βαρβαρότητας που γεννάει φτώχεια, πολέμους και εν τέλει τον ίδιο τον φασισμό. Όταν μας λένε πως οι αγώνες του χθες είναι ηττημένοι ταυτόχρονα μας λένε πως οι σημερινές μάχες είναι μάταιες. Μας λένε πως ο σημερινός κόσμος είναι ο καλύτερος δυνατός, πως ο καπιταλισμός αποτελεί το «ακροτελεύτιο σημείο ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας», οριστική και ανώτερη μορφή διακυβέρνησης, όπως έλεγε κάποτε ο Φουκουγιάμα», αναφέρουν οι διοργανωτές και η κουβέντα συνεχίζεται σε σχέση με τα ιστορικά γεγονότα, την ερμηνεία του κόσμου που ζούμε σήμερα και τον αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον.

«Η δική μας ανάγνωση της ιστορίας πρέπει να ξεφεύγει από την απλή ακαδημαϊκή ενασχόληση και την ιδεολογική απονεύρωση, να σπάει την κυρίαρχη αφήγηση και να φωτίζει την πάλη μας στο σήμερα. Όπως έχει τεθεί πριν λίγα χρόνια, με αφορμή ένα διήμερο ιστορικής μνήμης για τον ΔΣΕ: «Η μάχη για μια ζώσα επαναστατική ιστορία είναι ταυτόχρονα και μάχη για να γκρεμίσουμε την καπιταλιστική βαρβαρότητα του ανταγωνισμού και της αλληλοφαγίας, και να την αντικαταστήσουμε με μια αταξική κοινωνία που θα οικοδομηθεί με τα υλικά της ισότητας και της αλληλεγγύης. Σε αυτή τη μάχη παίρνουμε τη σκυτάλη από τις αγωνίστριες και τους αγωνιστές του χθες, επικαιροποιούμε το περιεχόμενο της πάλης τους και συνεχίζουμε πάνω στα βήματά τους να ανοίγουμε τους δικούς μας δρόμους για την κοινωνική απελευθέρωση. Τους θυμόμαστε όχι νοσταλγικά για ένα χαμένο ένδοξο χθες, αλλά με τη ματιά στραμμένη στο παρόν και το μέλλον. Βυθιζόμαστε στις ρίζες του παρελθόντος για να στήσουμε τον κορμό μας ακόμα πιο στέρεα στο παρόν και να υψώσουμε τα κλαδιά μας ακόμα ψηλότερα στο μέλλον».

Τι βιβλία θα μπορούν οι συμμετέχοντες/ουσες να αναζητήσουν στο θεματικό βιβλιοπωλείο που θα πλαισιώνει τις εκδηλώσεις; «Υπάρχει μια επικέντρωση τόσο σε μαρτυρίες για τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης όσο και στην περίοδο της κατοχής και του εμφυλίου πολέμου. Επίσης, θα υπάρχει και μια νέα έκδοσή μας: «Το μπλε δελτίο. Οι “πολεμικώς ανάξιοι της Βέρμαχτ”. Αντιστασιακοί αντιφασίστες στις τάξεις του κατακτητή 1942-1945». Το βιβλίο μιλάει για τους αντιφασίστες γερμανούς στρατιώτες που ενώθηκαν με αντιστασιακά κινήματα απέναντι στη ναζιστική βαρβαρότητα: «Για εμάς τους κομμουνιστές ήταν εξαρχής ξεκάθαρος ο στόχος μας, να κάνουμε πολιτική δουλειά με τους στρατιώτες, έτσι ώστε να αυτομολήσουν προς τον αντιχιτλερικό συνασπισμό. Γι’ αυτό και επιδιώκαμε να αποκτήσουμε πολύ καλή πολεμική τεχνική γνώση και ικανότητα. Στον δικό μου λόχο ήμασταν περίπου 18 σύντροφοι» (Έμιλ Πάφρατ).

Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων:

Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2022

17:00 «Το αντιστασιακό κίνημα στη Λέσβο (1941-1945)»

Ομιλητής: Ανδρέας Μπάλλας (Εκπαιδευτικός και συγγραφέας του βιβλίου «Σαν ξυπνήσαν τα μουλάρια και πετάξαν τα σαμάρια: Το αντιστασιακό κίνημα στη Λέσβο (1941-1945)», εκδόσεις ΚΨΜ)

19:00 «”Θάνατος και μόνον θάνατος εις τους διαφθορείς των Εθνικών και Ιστορικών μας ιδεωδών”. Η αντιστασιακή δράση των αναπήρων του Αλβανικού Μετώπου και η εξόντωσή τους από τα ελληνικά σώματα ασφαλείας κατά τη διάρκεια της κατοχής».

Ομιλητής: Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Διδάκτορας Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών

21:00 Προβολή ντοκιμαντέρ: «Ανάλυση ενός πολέμου» του Κώστα Βάκκα

Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022

18:00 «Τα παιδιά θυμούνται το Ολοκαύτωμα: Μαρτυρία, ιστορία και μνήμη»

Ομιλήτριες: Λόλα Άντζελ, επιζήσασα στρατοπέδου συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν και Ποθητή Χαντζαρούλα, Ιστορικός, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

20:00 «Η περίπτωση των γερμανών αυτόμολων στη Μαγνησία» Ομιλητής: Χαράλαμπος Κ. Αλεξάνδρου (Συγγραφέας του βιβλίου «Αυτόμολοι της Βέρμαχτ στο 54ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ: Το ΧΧΙ./999 Ποινικό Τάγμα στη Μαγνησία», Αυτοεκδόσεις)

21:30 Προβολή ντοκιμαντέρ: «Πεντάγραμμα Αντίστασης» των Γιάννη Τσιαχρήστα και Νικόλα Παπαδημητρίου.

INFO:

Το διήμερο θα διεξαχθεί το Σάββατο 29 και την Κυριακή 30 Οκτώβρη 2022 στο Impact Hub Athens (Καραϊσκάκη 28, Ψυρρή).