Είκοσι χρόνια Ανδρέας Παπανδρέου – Η ιστορία του

Υπήρξε πρόεδρος και ιδρυτής του ΠΑΚ και αργότερα του ΠΑ.ΣΟ.Κ., του οποίου η ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση». Διετέλεσε πρωθυπουργός τις περιόδους 1981-1989 και 1993-1996. Ήταν γιος του επίσης πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, ο οποίος ήταν γνωστός και ως «Γέρος της Δημοκρατίας». Μητέρα του ήταν η Σοφία Μινέικο κόρη του Πολωνού Ζίγκμουντ Μινέικο. O γιος του Γεώργιος Α. Παπανδρέου ήταν από το 2004 έως το 2012 πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 2009 ως τις 11 Νοεμβρίου 2011.

Υπήρξε ηγέτης με ευρύτατη λαϊκή αποδοχή: Σε έρευνα της εφημερίδας Καθημερινή το 2007, η πρώτη κυβέρνησή του αναδείχθηκε η καλύτερη της Μεταπολίτευσης και ο ίδιος ο σημαντικότερος πρωθυπουργός της περιόδου. Ομοίως, σε δημοσκόπηση για την εφημερίδα Real News το 2010 και σε έρευνα της εταιρείας ALCO το 2013, ψηφίσθηκε ως ο καλύτερος πρωθυπουργός μετά το 1974. Από την άλλη δημιούργησε πολλούς φανατικούς εχθρούς στο εσωτερικό, και προκάλεσε συχνά την αγανάκτηση της δυτικής κοινής γνώμης και σωρεία επικριτικών κειμένων στα δυτικά ΜΜΕ.

Ήταν ίσως ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη συμβολή στη διαμόρφωση του πολιτικού και κομματικού συστήματος στη σύγχρονη Ελλάδα. Ανέτρεψε τον κυρίαρχο πολιτικό διαχωρισμό «Εθνικόφρονες-Κομμουνιστές» και στη θέση του επέβαλλε το δίπολο «Δεξιά-Αντιδεξιά». Το ΠΑΣΟΚ που δημιούργησε ήταν το πρώτο κόμμα εξουσίας στην ελληνική ιστορία με μαζική οργάνωση (στα πρότυπα του ΚΚΕ), αντί του παραδοσιακού κόμματος στελεχών, ένα πρότυπο οργάνωσης που θα υιοθετούσε από τον Παπανδρέου και η Νέα Δημοκρατία. Από το κυβερνητικό του έργο ξεχωριστή θέση στη νεοελληνική πολιτική ιστορία έχουν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, ο εκδημοκρατισμός του συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του ΑΣΕΠ και η συνταγματική αναθεώρηση του 1985-1986, η οποία παγίωσε το σύστημα κοινοβουλευτικής εξουσίας που ισχύει έως και σήμερα, περιορίζοντας δραστικά τις «βασιλικές» εξουσίες του Προέδρου.

Άλλες σημαντικές τομές των κυβερνήσεών του ήταν η νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, η ψήφος στα 18, η εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος γραφής (1982), οι αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο όπως η καθιέρωση της ισότητας των δύο φύλων και η απαγόρευση του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας, η κατάργηση πλείστων μεταξικών και μετεμφυλιακών νόμων, όπως αυτοί του τεντιμποϊσμού και της κατασκοπείας, η άσκηση ακηδεμόνευτης και πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής και η μεγάλη ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και η παραχώρηση άδειας επιστροφής στην Ελλάδα στους πολιτικούς πρόσφυγες του Δημοκρατικού Στρατού.

Οι αντίπαλοι του Ανδρέα Παπανδρέου από τον συντηρητικό και τον φιλελεύθερο χώρο αναγνώρισαν τις προσπάθειές του να αποκαταστήσει μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που είχαν υποστεί διώξεις και ταπεινώσεις από το αυταρχικό μετεμφυλιακό κατεστημένο και να χτίσει κράτος πρόνοιας, αλλά επέκριναν την μεγάλη αύξηση των δημοσίων δαπανών και του δημοσίου χρέους στην οικονομική του διαχείριση, την προσπάθεια επιβολής στη δημόσια διοίκηση που του καταλόγισαν και την εξωτερική του πολιτική, την οποία θεωρούσαν μαξιμαλιστική και επικίνδυνη στις μεθόδους και τους στόχους της, ενώ από τον χώρο της Αριστεράς υπήρξαν επικρίσεις για την αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων καθώς και για το καθεστώς προσωπολατρίας με το οποίο τον περιέβαλλαν τα πλήθη των πολιτικών οπαδών του.

Εκτός από πολιτικός, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν και «σταρ» και συχνά απασχολούσε τα ΜΜΕ με την κοινωνική του ζωή, ενώ πτυχές από το προσωπικό «στυλ ζωής» του έγιναν αντικείμενο μίμησης από πολλούς Έλληνες.

Πέθανε στις 23 Ιουνίου του 1996

Έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής για τον Ανδρέα Παπανδρέου

Την έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, με θέμα “Ανδρέας Γ. Παπανδρέου 1919-1996: Προσωπική και Πολιτική Διαδρομή”, με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων από τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη του ΠΑΣΟΚ, εγκαινίασε, στο Περιστύλιο της Βουλής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, παρουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, του προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση, πρώην πρωθυπουργών, πολιτικών αρχηγών, συγγενών, προσωπικών και πολιτικών φίλων και στελεχών των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.

Στα εγκαίνια παρέστησαν, μεταξύ άλλων, οι πρώην πρωθυπουργοί Γιώργος Παπανδρέου και Κώστας Σημίτης, η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φώφη Γεννηματά, ο πρώην πρόεδρος του Κινήματος Ευάγγελος Βενιζέλος, ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, οι πρώην πρόεδροι της Βουλής Φίλιππος Πετσάλνικος και Βαγγέλης Μεϊμαράκης, η χήρα του Ανδρέα Παπανδρέου Δήμητρα Λιάνη, ιστορικά στελέχη των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, βουλευτές άλλων κομμάτων, πρώην βουλευτές κ.ά.

Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και οι παρευρισκόμενοι ξεναγήθηκαν στα εκθέματα της έκθεσης, η οποία περιλαμβάνει αντικείμενα και ντοκουμέντα που συνδέονται με την προσωπική και πολιτική δράση του πρώην πρωθυπουργού και ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέα Παπανδρέου.

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2016.