Clare Hollingworth: Με μια γραφομηχανή και ένα ρεβόλβερ

Η Κλερ Χόλινγκγουορθ  ήταν από κείνες τις περιπτώσεις ανθρώπων που μένουν αειθαλείς μέχρι τα βαθιά τους γεράματα αποδεικνύοντας πως η ημερομηνία γέννησης είναι απλά ένας αριθμός. 

Ενεργή στη δημοσιογραφία μέχρι τα 90 της χρόνιας κοιμόταν στο πάτωμα ώστε το κορμί της να μη συνηθίσει την βολή του κρεβατιού. Όλα τα προηγούμενα χρόνια είχε μάθει να το ξεκουράζει σχεδόν δίπλα σε πεδία μαχών, να λαγοκοιμάται κάτω άμμο για να μένει ζεστή στην έρημο ή μέσα στις λάσπες για να προστατευτεί από πλιατσικολόγους στρατιώτες.

Γεννημένη στη Μεγάλη Βρετανία στις 10 Οκτωβρίου του 1911 στο Λέστερ Σίτι σε οικογένεια μεσοαστών βιοτεχνών παπουτσιών μετακόμισε σε μικρή ηλικία, κατά τη διάρκεια του ΑΠΠ, κοντά στη φύση, στη μικρή φάρμα των γονιών της. Η μητέρα της ήθελε να την αναθρέψει με βάση τα χρηστά ήθη της εποχής. Να μεγαλώσει και να γίνει μια καθωσπρέπει δεσποινίς, η οποία θα παντρευόταν κάποιον γειτονικό κτηματία και μαζί θα έκαναν μια ευτυχισμένη οικογένεια, όπως στους πίνακες που απεικόνιζαν την ειδυλλιακή ζωή της αγγλικής  υπαίθρου.

Ο πατέρας της, την πήγαινε με τη λήξη του πολέμου, σε διάφορα πεδία μαχών και ήταν εκείνη η στιγμή που στο παιδικό της μυαλό άρχισε να πλάθει τις πρώτες ιστορίες γύρω από τον πόλεμο, τη φρίκη του αλλά και τη σημασία του μέσα στην ανθρώπινη ιστορία. Άρχισε να γράφει ιστορίες και δήλωσε στους γονείς της πως θα γινόταν συγγραφέας πολεμικών βιβλίων.

Φυσικά, οι γονείς της δεν πίστευαν πως ένα μικρό κορίτσι θα τα κατάφερνε ποτέ. Όχι, σε ένα κόσμο ανδρών όπου ο πόλεμος ήταν καθαρά δική τους υπόθεση. Οι γονείς της αποφασίζουν να αρχίσει  μαθήματα ‘’Οικιακής οικονομίας’’ στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ Σίτι.

‘’ Μάθαινα να φτιάχνω ομελέτες ενώ ονειρευόμουν να ταξιδέψω τον κόσμο. Ήταν τέτοια η αποστροφή μου για τα μαθήματα αυτά που μέχρι σήμερα οτιδήποτε έχει σχέση με το νοικοκυριό μου προκαλεί φρίκη’’.
 Σύντομα της χτύπησε την πόρτα ένας επίδοξος μνηστήρας και προς πλήρη απογοήτευση της μητέρας της, τον άφησε στα κρύα του λουτρού για να γίνει ‘’δημοσιογράφος’’. Η μητέρα της πίστευε πως δημοσιογράφος είναι το ίδιο ευτελές επάγγελμα όσο και ο πωλητής.

Εργάζεται σαν γραμματέας και σπουδάζει στο Λονδίνο στο τμήμα Σλάβικων Σπουδών και Νοτιανατολικής Ευρώπης ενώ βρίσκεται και με υποτροφία στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας ολοκληρώνοντας εκεί τις σπουδές της.

Το 1938, μετά τη συμφωνία του Μονάχου όπου η Σουδητία, περιοχή που άνηκε ως τότε στην Τσεχοσλοβακία περνά κάτω από την γερμανική κατοχή βοηθά αρκετούς Εβραίους να περάσουν με πλαστά έγγραφα μέσω Πολωνίας και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, προστατεύοντας τους από τις διακρίσεις, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και την τελική τους εξόντωσης.

‘’Ήταν πάντα εκεί την κατάλληλη στιγμή’’ θυμόταν ένας από κείνους που βοήθησε. Φημολογείται πως πάνω από 2.000 άτομα κατάφεραν να περάσουν μέχρι τις αρχές Αυγούστου του 1939 κάτω από την μύτη των Γερμανών ναζιστών. 

Στα τέλη του Αυγούστου του 1939 η Telegraph την προσλαμβάνει σαν ανταποκρίτρια του στην Πολώνια με σκοπό να καλύψει τις εκεί επιχειρήσεις του πολέμου και είναι η πρώτη που στις 29 Αυγούστου γράφει για την έλευση των Γερμανών κοντά στα σύνορα με την Πολωνία και η πρώτη, 3 μέρες μετά, που μεταφέρει την είδηση για την έναρξη του πολέμου επίσημα.

Η μεγάλη αυτή επιτυχία της προκάλεσε αίσθηση σε ολόκληρο το δημοσιογραφικό χώρο καθότι ήταν η πρώτη φορά που μια γυναίκα κατάφερνε να βγάλει μια παγκόσμια σημαντική είδηση σε ό,τι αφορά έναν πόλεμο.

Παραλίγο δε, να μην τη βγάλει. Όταν επικοινώνησε με τον αρχισυντάκτη της, το πρωί της 1ης Σεπτεμβρίου εκείνος την ρώτησε στο τηλέφωνο :

– Είσαι σίγουρη πως ξεκινά πόλεμος;  

Όλοι περίμεναν πως αυτό θα συνέβαινε εβδομάδες μετά..

Ευτυχώς εκείνη το κατάλαβε και το έγραψε ανοίγοντας έτσι ένα τεράστιο δρόμο για την καριέρα της τα επόμενα χρόνια. Έγινε μια από τις πιο ατρόμητες και καλύτερες πολεμικές ανταποκρίτριες του 20ου αιώνα.

Ο κίνδυνος δεν τη σταμάτησε πουθενά. Δεν την ένοιαζε η πείνα, η σωματική καταπόνηση, ο ύπνος, η προσωπική της υγιεινή  μόνο το ρεπορτάζ και το να γράψει μια καλή ιστορία γύρω από αυτό.

Λίγο μετά τον πόλεμο εργάστηκε για το  Economist και τον Observer καλύπτοντας τις εξελίξεις στην Μέση Ανατολή και την δημιουργία του Ισραηλινού κράτους. Τον Ιούλιο του 1946 βρισκόταν στο ξενοδοχείο ‘’King David’’  στην Ιερουσαλήμ όταν γίνεται η τρομοκρατική επίθεση από την σιωνιστική ακροδεξιά τρομοκρατική οργάνωση Irgun σκορπώντας το θάνατο σε 91 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 46.

Εκείνη παρότι βρίσκεται κοντά στον τόπο της έκρηξης δεν τραυματίζεται καθόλου. Μεταφέρει την είδηση με ψυχραιμία και όταν μετά από χρόνια συναντά τον αρχηγό της τρομοκρατικής οργάνωσης Μεναχέμ Μπεγκίν, πλέον ως Πρωθυπουργό του Ισραήλ, εκείνη αρνείται επιδεικτικά να του δώσει το χέρι της προκαλώντας σχόλια και αντιδράσεις τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Μεγάλη Βρετανία.

Μπροστά στην αγάπη της για τη δημοσιογραφία και για τη φιλοδοξία της δεν μπορούσε να σταθεί ούτε η προσωπική της ευτυχία εμπόδιο. Παντρεμένη από το 1936, όταν βρέθηκε να ονομάζεται μια από τις καλύτερες δημοσιογράφους της Μεγάλης Βρετανίας, δε δίσταζει να βάζει σε δεύτερη μοίρα τον σύζυγο της, ο οποίος ύστερα από 15 χρόνια γάμου πήρε διαζύγιο με την αιτιολογία ‘’εγκατάλειψη συζυγικής στέγης’’.

’Όταν κυνηγώ μια  είδηση να πάνε στο διάολο τα πάντα, σύζυγος, οικογένεια, τα πάντα’’ έλεγε η ίδια. 

Κάπως έτσι κυνήγησε και την είδηση για τον Κιμ Φίλμπυ, τον λεγόμενο ‘’3ο άνθρωπο’’ και έναν από τους καλύτερους κατασκόπους της Σοβιετικής Ένωσης στην Αγγλία. Διπλωμάτης, γιός αριστοκρατικής οικογενείας, υπεράνω πάσης υποψίας. Εργάζεται σαν ανταποκριτής για το Observer και Guardian στην Βηρυτό και εκείνη γράφει πάλι πρώτη την είδηση πως αυτομόλησε στην Σοβιετική Ένωση φεύγοντας με ένα Σοβιετικό υποβρύχιο. Η ιστορία της μένει στο συρτάρι τουλάχιστον 3 μήνες μέχρι η ίδια η Guardian  να το επιβεβαιώσει και δημοσιεύσει.

Παντρεύτηκε άλλη μια φορά, για δεκαπέντε χρόνια, χάνοντας τον σύζυγο της το 1965. Δεν απέκτησε ποτέ παιδιά.

Ταξίδεψε σε κάθε σημαντική πολεμική σύρραξη για πάνω από 40 χρόνια. Κοιμόταν καλυμμένη με άμμο στην Αφρική για να μην κρυώνει τα βράδια, απέφυγε πολλές φορές τον θάνατο από ελεύθερους σκοπευτές και μη. Έγραψε πολλά βιβλία γύρω από τις εμπειρίες της.  Διατηρούσε καλές σχέσεις με τους με πρεσβευτές, ανώτατους αξιωματικούς και τον οποιοσδήποτε μπορεί να της φαινόταν χρήσιμος για το ρεπορτάζ της ανά πάσα στιγμή.

Υπήρξε η μοναδική πολεμική συντάκτης στο Πόλεμο του Βιετνάμ που σχολίαζε από τα πρώτα κείμενα της πως ο πόλεμος θα τερματιστεί με αμερικανική ήττα.

Παρότι αρκετοί νεότεροι δημοσιογράφοι μιλούσαν για τον σνομπισμό με τους οποίους τους αντιμετώπιζε παρέμενε μια σεβαστή προσωπικότητα περιλουσμένη με την αίγλη των περασμένων κατορθωμάτων της.

Βραβεύτηκε αρκετές φορές ωστόσο τα βραβεία δεν την ένοιαζαν.

‘’ Με ενδιαφέρει η είδηση. Η ιστορία. Το μόνο που χρειάζομαι στα ταξίδια μου είναι μια οδοντόβουρτσα, μια γραφομηχανή και ένα ρεβόλβερ. Τίποτα άλλο. Μπορώ να μείνω άπλυτη για μέρες, νηστική, άγρυπνη για μια ιστορία’’.

Από το 1949, ταξιδεύει συνεχώς στην Κίνα και βλέπει από κοντά το χτίσιμο της Λαϊκής Δημοκρατίας. Σαράντα χρόνια μετά βλέπει τα γεγονότα της Τιεν Αν Μεν από το παράθυρο του ξενοδοχείου της.

Αφήνει την τελευταία της πνοή στις 10 Ιανουαρίου του 2017, πλήρης ημερών στα 105 της χρόνια στον Χονγκ Κονγκ που έμενε μόνιμα από την δεκαετία του ΄80.

Η βαλίτσα της πάντα έτοιμη δίπλα από τις παντόφλες της ώστε αν κάποιος την καλούσε να καλύψει ρεπορτάζ, έστω και στα βαθιά της γεράματα να μην έχανε ούτε λεπτό.

‘’Να είναι πάντα εκεί την κατάλληλη στιγμή’’