Αστυνομική Βία: Ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία

«Κάθε μέρα κλαίμε. Δεν βγαίνουμε έξω, δεν βλέπουμε κοινωνία, είμαστε κλεισμένοι μέσα στο σπίτι όλη η οικογένεια. Από τότε που έφυγε ο πιτσιρικάς δεν έχω σταματήσει μέρα για μέρα. Βλέπω φωτογραφίες, βίντεο και κάπως γελιέμαι. Οταν όμως πάω και ανοίγω το δωμάτιό του και δεν τον βλέπω μέσα, εκεί χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου» αφηγήθηκε συγκινημένος ο πατέρας του Κώστα Φραγκούλη. «Το παιδί μου έφαγε 38 κάλυκες. Και ο κυνηγός που πάει να κυνηγήσει δεν ρίχνει 38, ρίχνει δυο τρεις» είπε ο πατέρας του Νίκου Σαμπάνη. Αυτές οι συγκλονιστικές εξομολογήσεις ακούγονται στο ντοκιμαντέρ «Αστυνομική βία και ψυχικό τραύμα» (παραγωγή της Radcast) στο οποίο την έρευνα και τις συνεντεύξεις έχει κάνει η δημοσιογράφος Χρύσα Λύκου και τη σκηνοθεσία ο Βαγγέλης Παναγιωτακόπουλος. Παρακολούθησα την πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ στον κινηματογράφο Μικρόκοσμος. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Ακριβώς μπροστά μου καθόταν η οικογένεια του Νίκου Σαμπάνη, ανάμεσά τους και ένα από τα παιδιά του 18άχρονου ο οποίος έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικών στο Πέραμα. Κατά τη διάρκεια της προβολής οι συγγενείς του μιλούν, δακρύζουν, αναγνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις.

Το ντοκιμαντέρ «Αστυνομική βία και ψυχικό τραύμα» φέρνει στην επιφάνεια πολύτιμες μαρτυρίες θυμάτων και συγγενών τους. Οι οικογένειες Ρομά των δολοφονημένων Κώστα Φραγκούλη και Νίκου Σαμπάνη, ο πατέρας του Βασίλη Μάγγου, οι φωτορεπόρτερ Μάριος Λώλος και Τατιάνα Μπόλαρη, ο Αρης Παπαζαχαρουδάκης που βασανίστηκε στη ΓΑΔΑ, ο νεαρός που ξυλοκοπήθηκε αναίτια στην πλατεία Νέας Σμύρνης, ο Μάριος Γούλας που τον ξεγύμνωσαν σε ένα στενό των Εξαρχείων. Η Χρύσα Λύκου απευθύνθηκε και σε επιστήμονες, όπως ο διευθυντής του Σημείου για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς Κωστής Παπαϊωάννου, η δικηγόρος Αννυ Παπαρρούσου (μια εκ των συνηγόρων πολιτικής αγωγής στη δίκη των δολοφόνων του Ζακ Κωστόπουλου), η ομότιμη καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Université Paris-Saclay Αναστασία Τσουκαλά και η επιστημονική υπεύθυνη του Orlando LGBT+ Ελενα-Ολγα Χρηστίδη.

«Νόμος και τάξη» με πολιτική ευθύνη

Η κυβέρνηση εξακολουθεί την πρακτική της ατιμωρησίας των αστυνομικών, αγνοώντας τις δεκάδες καταγγελίες στον Συνήγορο του Πολίτη και τις δικαστικές αποφάσεις. Παρόλο που η αστυνομική βία είναι διαχρονικό φαινόμενο, από το 2019 μέχρι και σήμερα έχουν καταγραφεί ακραία περιστατικά. Ξυλοδαρμοί ανθρώπων πάνω στην ταράτσα του σπιτιού τους, αναίτιος ξυλοδαρμός μέρα μεσημέρι στην κατά τα άλλα οικογενειακή περιοχή της πλατείας της Νέας Σμύρνης, εισβολές σε μπαρ και καφενεία στα Εξάρχεια, βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ, ακόμη και εν ψυχρώ δολοφονίες ανηλίκων για 20 ευρώ βενζίνη ή για ένα κλεμμένο αμάξι. Από το 2019 και έπειτα το δόγμα «νόμος και τάξη» που επέβαλε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εφαρμόστηκε με βασικό εργαλείο την αστυνομική βία και την καταστολή. Σε αυτή την κατεύθυνση ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης πέρασε με νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή τον Ιούλιο του 2019 την περιστολή των διαδηλώσεων.

Η λειτουργία της αστυνομίας είναι άρρηκτα δεμένη με κεντρικές πολιτικές αποφάσεις και επιλογές. «Η συμπεριφορά των αστυνομικών τα τελευταία χρόνια είναι σαν να βρίσκονται σε πόλεμο. Από το 2019 και μετά παρατηρούμε ότι κυριαρχεί ασυδοσία. Δεν εφαρμόζεται κανένα νομικό πλαίσιο, δεν υπάρχει καμία προστασία» λέει η δικηγόρος Αννυ Παπαρρούσου στο ντοκιμαντέρ. Ο επιστήμονας Κωστής Παπαϊωάννου προσθέτει κάτι πολύ ουσιαστικό: «Η πολιτική ηγεσία δίνει τον τόνο. Είτε κλείνει το μάτι στους αστυνομικούς υπονοώντας “εσείς είστε το κράτος” είτε αποφασίζει να μη δείχνει ανοχή σε τέτοια περιστατικά. Αυτήν τη στιγμή το σινιάλο οδηγεί στην αποχαλίνωση. Ρώτησα κάποτε έναν υψηλόβαθμο αστυνομικό “Γιατί δεν τους επιβάλλετε να φοράνε διακριτικά;”. “Δεν μπορούμε” μου απάντησε. Αυτό τα λέει όλα».

Συγκλονιστικές αφηγήσεις

Η φωτορεπόρτερ Τατιάνα Μπόλαρη μιλάει στο ντοκιμαντέρ για την άγρια επίθεση που δέχτηκε στο Σύνταγμα από αστυνομικό των ΜΑΤ το φθινόπωρο του 2011. «Φοβήθηκα ότι θα με αφήσει παράλυτη. Ολη η δεξιά πλευρά του προσώπου μου ήταν μελανιασμένη» αναφέρει. Η μαρτυρία του Λάμπρου Γούλα είναι χαρακτηριστική για την ανεξέλεγκτη δράση της αστυνομίας. «“Μην τον πάτε στο υπουργείο Πολιτισμού, έχει κάμερες” άκουσα να λένε. Αρχίζουν να με γδύνουν, με πετάγανε ο ένας στον άλλο, προσπαθούσαν να μου βγάλουν τις μπλούζες και το παντελόνι. Με κολλάνε στον τοίχο και ξεκινάνε να μου χτυπάνε το κεφάλι στον τοίχο. Οπως είμαι εκεί ξανάρχεται ένας και μου κατεβάζει το εσώρουχο. Ερχεται από πίσω και μου λέει: “Στα Εξάρχεια έχουμε χούντα. Οποιος δεν τρώει φάπα και πούτσα δεν θα μπαίνει. Εμείς κάνουμε κουμάντο. Τελείωσε”» διηγείται.

Ο πατέρας του Βασίλη Μάγγου μιλάει για τον απερίγραπτο πόνο της απώλειας του παιδιού του: «Τι δημοκρατία είναι αυτή όταν βασανίζεις και χτυπάς κατ’ αυτό τον τρόπο έναν άνθρωπο; Ξέρεις τι σημαίνει να χάσεις ένα παιδί; Ποιος είναι ο ορισμός του ανθρώπου, του γονιού ο οποίος χάνει το παιδί του; Δεν μπόρεσε η ανθρωπότητα να το βρει ακόμη. Γιατί είναι τόσο σκληρό».

Δείτε το ντοκιμαντέρ: