Από τους δρόμους της οργής στους δρόμους της αλληλεγγύης

Πριν την πανδημία, το λαϊκό κίνημα στην Κεντρική και τη Λατινική Αμερική με πρωτοπόρους τους νέους και τις νέες (κυρίως των πανεπιστημίων), είχε φθάσει σε μια πρωτοφανή κορύφωση. Ό,τι δεν πέτυχε η βία των δυνάμεων καταστολής των αυταρχικών καθεστώτων της περιοχής, το πέτυχε η υγειονομική κρίση. Όμως, το κίνημα μπορεί να ανεστάλει, αλλά δεν χάθηκε. Τώρα ο δρόμος του αγώνα, έγινε δρόμος της αλληλεγγύης. Αυτό αποδεικνύει χθεσινό ρεπορτάζ της El Pais, το οποίο καταλήγει πως το κίνημα θα βγει πιο δυνατό μέσα από τη σημερινή κρίση. 

 

Κολομβία

Οι φοιτητές στο Universidad del Cauca, στη νοτιοδυτική Κολομβία… μέχρι πριν από λίγους μήνες, συμμετείχαν στο φοιτητικό κίνημα σε αυτήν την περιοχή και προσπαθούσαν να αποφύγουν τα δακρυγόνα της αστυνομίας στη διάρκεια των διαδηλώσεων. Η πανδημία ανέστειλε τις διεκδικήσεις του κινήματος, αλλά οι νέοι δεν έχουν σταματήσει. Έχουν καλύψει ξανά τα πρόσωπά τους – αυτή τη φορά με ιατρικές μάσκες- για να βρεθούν στην πρώτη γραμμή ενός άλλου αγώνα, αυτού της αλληλεγγύης, της βοήθειας στην κρίση. Οι φοιτητές έχουν οργανώσει συλλογικότητες στις γειτονιές στις οποίες δεν έχει φτάσει το κράτος και μοιράζουν προστατευτικό και διαγνωστικό υλικό που φτιάχνουν στα πανεπιστήμια.

«Τώρα αισθανόμαστε όλοι ευάλωτοι καθώς ζούμε σε κράτη που δεν προσφέρουν εγγυήσεις στην υγειονομική περίθαλψη», λέει ο José Daniel Gallego, φοιτητής της Φιλοσοφίας στο Universidad del Cauca και μέλος της Ένωσης Φοιτητών Ανώτατης Εκπαίδευσης. Δεδομένης της απελπισμένης κραυγής που ακούστηκε σε όλη την Κολομβία με τα κόκκινα κουρέλια ως ένδειξη πείνας, οι φοιτητές όπως ο José Daniel ενεργοποιούνται. «Έχουμε αρχίσει να παρέχουμε τρόφιμα και οικονομική βοήθεια, με κίνητρο το αίσθημα αλληλεγγύης που σηματοδοτεί το φοιτητικό κίνημα. Θέλουμε να μειώσουμε αυτές τις κόκκινες σημαίες”, λέει.

Χιλή

Στο Σαντιάγο της Χιλής, η Ayelén Salgado μιλά για τις 18 Οκτωβρίου ως την ημέρα που οι φοιτητές έδειξαν ότι μπορούσαν να κάνουν οτιδήποτε. Ήταν η εκπρόσωπος του 2019 της Συντονιστικής Συνέλευσης των Φοιτητών (ACES), μιας από τις δυνάμεις που έκαναν εκείνη τη μέρα την έναρξη της μεγάλης κοινωνικής εξέγερσης στη Χιλή. “Η πανδημία δεν μας κάνει να ξεχάσουμε τι πετύχαμε”, λέει.

Οι φοιτητές του ACES έχουν χωριστεί σε ομάδες και επιτροπές για να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους να ψωνίσουν. Είναι επίσης διαθέσιμοι για να συνοδεύσουν ή να βοηθήσουν για όσους δεν μπορούν, ενώ συνεχίζουν τα μαθήματά τους από απόσταση. “Υπάρχει οργή και θα βγούμε με περισσότερη δύναμη”, λέει η Ayelén, η οποία αναφέρει ότι η πανδημία αύξησε την έμφυλη βία.

Τα πανεπιστήμια ανταποκρίθηκαν επίσης στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Το Πανεπιστήμιο της Χιλής, το πιο σημαντικό στη χώρα, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον έλεγχο της πανδημίας …οι ειδικοί του έχουν πραγματοποιήσει τεστ covid-19 σε φυλακές, με επικεφαλής τον πρύτανη, Ennio Vivaldi, γιατρό από το επάγγελμα. Έχουν επίσης παρουσιάσει μια Εθνική Στρατηγική Ψυχικής Υγείας και είχαν πρωτοποριακές πρωτοβουλίες, όπως τρισδιάστατη εκτύπωση ασπίδων προσώπου…

Μεξικό

Οι διαμαρτυρίες αναστέλλονται, αλλά τα αιτήματα παραμένουν

«Το κίνημα δεν έχει παραλύσει», προειδοποιεί η Μπρέδα Μεδίνα, επίκουρη καθηγήτρια Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού (UNAM). Η πανδημία ανέστειλε τις διαμαρτυρίες, αλλά οι απαιτήσεις παραμένουν άθικτες. Οι Οργανωμένες Γυναίκες της Σχολής Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών, υπό πίεση από την κρίση υγείας, παρέδωσαν τις εγκαταστάσεις που είχαν καταλάβει από τις 4 Νοεμβρίου, αλλά δεν εγκατέλειψαν τα αιτήματά τους. Η Μεδίνα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μεταρρύθμιση ενός άρθρου του πανεπιστημιακού νόμου για την επιβολή κυρώσεων για τη βία λόγω φύλου. “…το κίνημα περιμένει να βελτιωθούν οι συνθήκες για να συνεχίσει τον αγώνα…” λέει η καθηγήτρια.

Αργεντινή

Κάτι παρόμοιο συνέβη στην Αργεντινή, όπου η Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες (UBA)… Με την έναρξη της πανδημίας και την αναστολή των μαθημάτων, τέθηκαν και οι διαμαρτυρίες σε αναστολή, εκτός από μερικές εικονικές συνελεύσεις μέσω διαδικτύου, ενώ πολλοί φοιτητές στράφηκαν σε μια άλλη κινητοποίηση: συνεργαζόμενοι στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία.

Το UBA, το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, ηγείται της εκστρατείας αλληλεγγύης με περίπου 7.000 εθελοντές που συνδυάζουν «εικονικές τάξεις» με καθήκοντα πρόληψης, διάγνωσης και φροντίδας σε διάφορα μέρη της πρωτεύουσας. Φοιτητές Ιατρικής συμμετέχουν στην εκστρατεία εμβολιασμού για τη γρίπη. “Μας κάλεσαν από το UBA και είμαστε απλωμένοι σε περίπου 80 μέρη. Δεν εμβολιάζουμε σε νοσοκομεία, ώστε να μην μεταφέρουμε ανθρώπους εκεί, αλλά σε σχολεία και ενορίες», λένε. 

 Περού

Στο Περού, φοιτητές από το Εθνικό Πανεπιστήμιο του Trujillo συνεργάστηκαν με καθηγητές για να προσφέρουν δωρεάν νομικές συμβουλές. Σε άλλα ιδρύματα, οι φοιτητές κάνουν ασπίδες προσώπου και τις δωρίζουν σε προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης. Ο φοιτητής της ανθρωπολογίας και πρόεδρος της Πανεπιστημιακής Ομοσπονδίας του Κούσκο, Guillermo Ramos Anahue, λέει ότι κατάφεραν να κάνουν το πανεπιστήμιο να απαλλάξει τους φοιτητές από τα δίδακτρα και να τους χορηγήσει επιδότηση 17 δολαρίων για πληρωμή μέσω Διαδικτύου.

 

Εκουαδόρ

Στο Εκουαδόρ, οι φοιτητές Ιατρικής του δημόσιου Πανεπιστημίου του Γκουαγιακίλ διαμαρτυρήθηκαν πριν από ένα χρόνο για τις δυσκολίες να εκπληρώσουν την πρακτική τους άσκηση σε νοσοκομεία του εθνικού δικτύου υγείας… Η Ομοσπονδία Φοιτητών Πανεπιστημίου. του Ισημερινού (FEUE) πήρε αρκετές πρωτοβουλίες. “Όχι μόνο με φοιτητές ιατρικής, αλλά και με άλλους”, λέει ο εκπρόσωπος του πανεπιστημίου. Υποστηρίζουν την εργασία τηλεϊατρικής, συμβουλεύουν ασθενείς και άλλους φοιτητές με προβλήματα, και, συγχρόνως, κάνουν ακαδημαϊκά σεμινάρια και εκστρατείες πρόληψης και ευαισθητοποίησης για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης στα κοινωνικά δίκτυα.

Ο Carlos Charry, κοινωνιολόγος και διευθυντής μεταπτυχιακών στις Κοινωνικές Σπουδές στο Universidad del Rosario της Μπογκοτά, λέει ότι οι φοιτητές γνωρίζουν πώς να προσαρμόσουν τα οργανωτικά μοντέλα πάνω στα οποία έχουν εργαστεί για να βγουν στους δρόμους και να τα εφαρμόσουν στις τρέχουσες συνθήκες. Αυτό που κάνουν τώρα, παρά τις δυσκολίες που προκαλούνται από την πανδημία, θα τους δώσει ακόμη μεγαλύτερη νομιμότητα για να διεκδικήσουν τα αιτήματά τους, λέει ο καθηγητής. Θα επιστρέψουν και, όπως λένε ορισμένοι, θα το κάνουν με περισσότερη δύναμη.

Με πληροφορίες από τη Sally Palomino από το Μεξικό, τη Jacqueline Fowks από τη Λίμα, τη Sara Ισπανία από το Guayaquil, τη Mar Centenera από το Μπουένος Άιρες και το Rocío Montes από το Σαντιάγο της Χιλής.

(Πληροφορίες από El Pais)