Ανοιχτή επιστολή προς τη νέα περιφερειάρχη Αττικής κατά της οπτικής ρύπανσης

Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Αγαπητή κυρία Δούρου,

Σας εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στο έργο που αναλαμβάνετε  από την 1η Σεπτεμβρίου. Το έργο αυτό είναι πολλαπλά κρίσιμο, καθώς θα διαχειριστείτε 25 δισ. ευρώ τα επόμενα πέντε χρόνια, ένα κολοσσιαίο κεφάλαιο από την επένδυση του οποίου θα εξαρτηθεί  σε σημαντικό βαθμό  η προοπτική της Αττικής. Ο τρόπος που θα διαχειριστείτε αυτά τα χρήματα θα δώσουν και το στίγμα της νέας ευρωπαϊκής αριστεράς.

Θα σας απασχολήσω εδώ με ένα ζήτημα που μοιάζει ελάσσων, αλλά έχει κρίσιμες διαστάσεις: την οπτική ρύπανση! Για το αφόρητο αυτό πρόβλημα είχα γράψει τον Δεκέμβριο του 2010, δηλαδή μόλις είχε αναλάβει η προηγούμενη σειρά δημοτικών αρχόντων, μία πρόταση με τίτλο  Μανιφέστο κατά της οπτικής ρύπανσης που διαβάστηκε πολύ, αλλά, δυστυχώς, δεν έφερε αποτέλεσμα. Πριν σας δώσω μερικές διαστάσεις του προβλήματος της οπτικής ρύπανσης, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι οι προτάσεις που ακολουθούν μπορούν να έχουν θετικές επιπτώσεις στην οικονομία της Αττικής, στην ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, στην ψυχολογία των κατοίκων της και στην αισθητική τους ανέλιξη.

Ο μισός πληθυσμός της χώρας που κατοικεί στην Αττική βιώνει αδιανόητες καταστάσεις. Η μιζέρια και η ασχήμια δεν υποφέρονται ταυτόχρονα και μάλιστα στην τεράστια ποσότητα που τις αντιμετωπίζουν οι πολίτες της Αθήνας. Ο δραστικός περιορισμός της οπτικής ρύπανσης, δεν αποβλέπει στο να λουστράρουμε το δήθεν success story των Σαμαράδων, ούτε να επιβεβαιώσουν το ρηθέν υπό των προφητών σύμφωνα με το οποίο «εν τέλει η αριστερά είναι πλέον μια αισθητική», αλλά να δημιουργήσουμε όρους αξιοπρέπειας για τους πολίτες. Σε πολλές περιπτώσεις οπτικής ρύπανσης/βίας έχουν χαθεί και ζωές. 

Επαναλαμβάνω λοιπόν εδώ τις βασικές προτάσεις του Μανιφέστου συμπληρωμένες με νεώτερες. Σημειώνω ότι αγνοώ το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί η Περιφέρεια, αλλά θεωρώ πως διαθέτει τους τρόπους να παρέμβει στα παρακάτω:

Ένθεν και εκείθεν της Αττικής Οδού -ερχόμενοι ή πηγαίνοντας στο αεροδρόμιο- κείνται τα κουφάρια της περιόδου της αλαζονείας. Τεράστιες διαφημιστικές κατασκευές μέσα σε ελαιώνες ή πάνω σε εγκαταλελειμμένες βιοτεχνικές ή άλλες εγκαταστάσεις, μαρτυρούν το τέλος μιας εποχής. Αυτές οι κατασκευές πρέπει να φύγουν από την κεντρική είσοδο της χώρας, όχι γιατί υπογραμμίζουν την τρέχουσα μιζέρια, αλλά γιατί αποκαλύπτουν την αμετροέπεια μιας εποχής που οδήγησε τη χώρα στον τοίχο. Όλα αυτά πρέπει να ξηλωθούν και να απαγορευτούν δια παντός. Η περιοχή γύρω από την Αττική Οδό, πρέπει όπου χρειάζεται, να σενιαριστεί. Σε ότι αφορά το κόστος του ξηλώματος, πρέπει να δούμε τα συμβόλαια των διαφημιστικών με τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων, ακινήτων κλπ. Πρέπει να επωμισθούν ένα μέρος του κόστους, όπως άλλωστε και οι Δήμοι που προκειμένου να εισπράξουν κάποιο τέλος έχουν διαπράξει αισθητικά εγκλήματα. Για το πώς και την κάλυψη του κόστους, διατυπώνονται στο τέλος συνολικά σχετικές προτάσεις.
Ένα άλλο χυδαίο κιτσαριό είναι οι αφίσες των τραγουδιστών και των θεαμάτων στις κολώνες της ΔΕΗ. Η λύση είναι απλή: πρόστιμα απ΄ ευθείας στους διαφημιζόμενους, στα κέντρα και στους τραγουδιστές κλπ. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄90 μετά από επίμονη αρθρογραφία, πέτυχα την αποκαθήλωση των αφισετών από το ΥΠΕΧΩΔΕ και τη ΔΕΗ, αλλά στις εκλογές που ακολούθησαν καταλύθηκε η απαγόρευση από τα κόμματα.
Δεν μπορεί σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, στο Σύνταγμα, στην Ομόνοια και πέρα από το κέντρο, να υπάρχουν περίπτερα που να κρεμάνε στο δρόμο περιοδικά τσόντας με σοδομισμούς, κτηνοβασίες και άλλα τέτοια στο εξώφυλλο. Δεν είναι θέμα σεμνοτυφίας, αλλά αισθητικής. Είναι ντροπή για όλους τους υπουργούς Τουρισμού και Δημάρχους Αθηναίων που πέρασαν και δεν έκαναν τίποτε. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται άμεσα με μια διάταξη, μια καμπάνια και σκληρά πρόστιμα.
Παράκληση να γίνεται μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα η «αποκαθήλωση» των γιορτινών διακοσμητικών, κεράκια, αγγελάκια, πουλάκια κλπ, δηλαδή, του απίστευτου κιτσαριού που πρέπει να ανεχόμαστε για απάντα από τη στιγμή που ένας δήμαρχος αποφασίζει να τα βάλει. Δηλαδή, το να βλέπεις κατακαλόκαιρο μια σβηστή μεν, αλλά φάτνη σε κάποια πλατεία, είναι φρίκη, αλλά δείχνει και την τεμπελιά των Δήμων.  Θεωρώ ότι μερικά διακοσμητικά με γεωμετρικά σχήματα με άσπρα ή κίτρινα λαμπάκια αρκούν στους κεντρικούς δρόμους, μόνο για τα Χριστούγεννα, το Πάσχα δεν χρειάζονται, είναι μια κιτς υπερβολή και δεν συνάδουν με το ύφος του Πάσχα.
Απαγόρευση των «σταντ» των πάλαι ποτέ κραταιών «free press» στους σταθμούς του μετρό. Έχουν μετατραπεί σε «κακοήθη» οπτικά πάτσγουορκ ιδιωτικών ανακοινώσεων και αυτοκόλλητων.
Οι δήμοι να τοποθετήσουν σε πολυσύχναστα μέρη καλαίσθητα πανό για μικροαφίσες, αγγελίες και ανακοινώσεις πολιτών (ενοικιαστήρια, μαθήματα κ.λπ) με έξυπνο τρόπο, ώστε να μην προσβάλουν την όποια αισθητική του χώρου.
Οτιδήποτε επικολλάται έξω από αυτά τα πανό, ιδιαίτερα σε στύλους των στάσεων των λεωφορείων, σε κουτιά του ΟΤΕ κλπ,  θα είναι παράνομο και ο διαφημιζόμενος ή ότι άλλο είναι θα βαρύνεται με το κόστος αποκατάστασης -συν υψηλό πρόστιμο.
Οι δήμοι πρέπει να φτιάξουν στις ιστοσελίδες τους, χώρους για ανακοινώσεις, για ενοικιαστήρια και μικροδιαφημίσεις επαγγελματιών έναντι συμβολικού ποσού.

Αυτά πρέπει να γίνουν με μια νομοθετική ρύθμιση που μπορεί να εισηγηθεί η Περιφέρεια με ή χωρίς την ΚΕΔΚΕ και η οποία να προβλέπει:

(α) Οι πάσης φύσεως διαφημίσεις είναι παράνομες, εάν δεν είναι τοποθετημένες  σε ορισμένα από το κράτος και τους δήμους πλαίσια.

β) απαγορεύεται οι δήμοι να εγκρίνουν διαφημιστικά πανό μπροστά σε δέντρα και πράσινο (π.χ. στην Κατεχάκη-Αλίμου στην Καισαριανή, Βύρωνα κ.ά.).

(γ) απαγορεύεται η τοποθέτηση γιγαντοαφισών και πάσης φύσεως διαφημιστικών σε βουνά (εθνικές οδοί) και σε ιδιωτικούς ελαιώνες ή χορτολιβαδικές εκτάσεις (π.χ. προς αεροδρόμιο «Βενιζέλος»).

(δ) απαγορεύεται η τοποθέτηση διαφημίσεων στις ταράτσες ιδιωτικών κτιρίων, εκτός από σήματα εγκατεστημένης στο κτίριο εταιρείας.

(ε) Μέσα σε 4 μήνες από τη δημοσίευση της διάταξης πρέπει να βγουν τα διαφημιστικά σταντ από τα κτίρια, τα βουνά, τους ελαιώνες και όπου αλλού και να κατέβουν οι αφίσες από τις κολώνες και τους στύλους κ.ο.κ. -Να γίνει και σχετική καμπάνια στην τηλεόραση.

(στ) Μετά την προθεσμία αυτή αναλαμβάνουν οι δήμοι την «αποκαθήλωση των εικόνων». Μέσα σε 4 μήνες θα πρέπει να έχουν κάνει τη δουλειά για λογαριασμό των ιδιωτών (ιδιοκτητών του χώρου και διαφημιζόμενων) που θα επιβαρύνονται με τα έξοδα ξηλώματος συν ένα πολύ μεγάλο πρόστιμο. Το πρόστιμο, συν τα έξοδα, αν πληρώνονται εντός 45 ημερών, θα έχουν 50% έκπτωση. Μετά την πάροδο των 45 ημερών το ποσό θα ενσωματώνεται στο φόρο εισοδήματος. Το έσοδο πάει μισό στο δήμο και μισό στην περιφέρεια.

(ζ) Για τις παράνομες φωτεινές διαφημίσεις, πανό, αφίσες, σταντ, υδατογραφίες και πάσης φύσεως και τρόπου τοποθέτησης διαφημίσεις που έχουν τοποθετηθεί σε δημόσιους χώρους ή σε ιδιωτικούς που ο ιδιοκτήτης δεν είναι εύκολο να βρεθεί, η υποχρέωση των παραπάνω μεταφέρεται αυτόματα στους διαφημιζόμενους (ιδιώτες, εταιρείες, κόμματα).

(η) Μετά το πέρας του α’ τετραμήνου της ισχύος της εν λόγω νομοθετικής ρύθμισης οι διαφημιζόμενοι πρέπει να ελέγχουν τη νομιμότητα της τοποθέτησης των διαφημίσεών τους διότι πλέον θα είναι οι αποκλειστικά υπεύθυνοι. Έτσι, θα τερματιστεί η παράνομη αφισοκόλληση, η οποία αφορά και τα κόμματα, φοιτητικές παρατάξεις και άλλους συνδικαλιστικούς και πολιτικούς φορείς. Έξοδο και πρόστιμο στο ΑΦΜ των κομμάτων και παρακράτηση από την επιχορήγηση. Το ίδιο και για τους ιδιώτες, είτε είναι ένα απλό ενοικιαστήριο είτε συναυλία ή οτιδήποτε άλλο.

(θ) Οι δήμοι θα ελέγχονται από το κράτος και αν δεν συμμορφώνονται και δεν εφαρμόζουν τα παραπάνω, τότε θα επιβαρύνονται με υψηλά πρόστιμα που θα παρακρατούνται από την κρατική επιχορήγηση.

Εάν όλα αυτά γίνουν, τότε η κόπρος του Αυγείου θα καθαρίσει μέσα σε οκτώ μήνες και θα απομένουν μόνο τα συνθήματα στους τοίχους και τα γκράφιτι. Γι’ αυτά πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη εθνική καμπάνια διαρκείας στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, στα σωματεία των ποδοσφαιρικών ομάδων, αλλά και το μεγάλο κοινό στην τηλεόραση. Τα ποδοσφαιρικά και τα πολιτικά συνθήματα που φέρουν υπογραφή θα χρεώνονται στις ομάδες και στα κόμματα, που πρέπει να γαλουχήσουν τα μέλη και τους οπαδούς τους σε άλλου τύπου δράσεις, λιγότερο βίαιες οπτικά. Υποθέτω ότι κι άλλοι συμπολίτες που υφίστανται τη βία της οπτικής ρύπανσης που προφανώς δεν περιορίζεται μόνο στα παραπάνω, έχουν και άλλες επισημάνσεις και προτάσεις, οι οποίες θα είναι σημαντικές.

Για όλες αυτές τις εργασίες, υπό την οργάνωση, έλεγχο και χρηματοδότηση της Περιφέρειας Αττικής, είτε η ίδια απ΄ ευθείας ή από κοινού με τους δήμους, μπορούν να συγκροτήσουν  συνεργεία ανέργων, τεχνικών και ανειδίκευτων  και να αναπτύξουν μορφές κοινωνικής οικονομίας, αποκομίζοντας κέρδη από την συγκέντρωση και την πώληση ή άλλη εκμετάλλευση των υλικών (μέταλλα, μπετά, πλαστικά κ.ά.).  Μόνο να κατέβουν τα κουφάρια των διαφημιστικών μεταλλικών κατασκευών από τις πολυκατοικίες είναι ένα μεγάλο πρότζεκτ.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν οι προϋποθέσεις να δημιουργηθεί  ένα κοινωνικό κίνημα δραστικού περιορισμού της ασχήμιας που μας πολιορκεί και μάλιστα με αριστερό πρόσημο. Στο Λονδίνο πριν μερικά χρόνια, όταν οι πιτσιρικάδες τα έσπασαν και έκαψαν ένα-δυο κτίρια, οι Λονδρέζοι είχαν βγει με τις σκούπες και καθάριζαν τους δρόμους. Εδώ κανείς δεν καθαρίζει έξω από την πόρτα του. Αυτό είναι έλλειμμα παιδείας, συλλογικής συνείδησης και έχθρας προς ένα κράτος που το αρμέγουν οι επιτήδειοι… Κάντε τα και θα βγείτε, κυρία Δούρου, πολλαπλά κερδισμένη κι εσείς και η Αττική και η Ελλάδα. Διότι, όπου και να κοιτάξεις η Ελλάδα σε πληγώνει.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr