Τόμας Έλιοτ – Όχι με έναν πάταγο, αλλά με έναν λυγμό

O Τόμας Στερνς Έλιοτ (Thomas Stearns Eliot, 26 Σεπτεμβρίου 1888 – 4 Ιανουαρίου 1965), Μέλος του Τάγματος της Αξίας ήταν Αμερικανός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα και ηγετική φυσιογνωμία του μοντερνιστικού κινήματος στην ποίηση. Το 1948 βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του ανήκουν το Ερωτικό τραγούδι του Τζ. Προύφροκ (1910), η Έρημη Χώρα (1922), τα Τέσσερα κουαρτέτα(1943) καθώς και το θεατρικό έργο Φονικό στην Εκκλησιά (1935). Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του, παραθέτουμε ένα από τα πιο δυνατά έργα του με τίτλο “Οι Κούφιοι Άνθρωποι”. 

“Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι/ είμαστε οι βαλσαμωμένοι άνθρωποι

σκύβοντας μαζί/ κεφαλοκαύκι άχυρο. Αλίμονο!

Οι στεγνές φωνές μας, όταν/ ψιθυρίζουμε μαζί

είναι ήσυχες και ανόητες/ σαν άνεμος σε ξερό χορτάρι

ή πόδια ποντικών σε σπασμένο γυαλί/

στο ξερό μας κελάρι.

Σχήμα χωρίς μορφή, σκιά χωρίς χρώμα

παραλυμένη δύναμη, χειρονομία χωρίς κίνηση.

Αυτοί που πέρασαν/ με ολόισια μάτια, στου θανάτου το άλλο  Βασίλειο

μας θυμούνται-αν καθόλου-όχι ως χαμένες

 βίαιες ψυχές, μα μονάχα/ ως κούφιους ανθρώπους

τους βαλσαμωμένους ανθρώπους….

(Τ. Σ. Έλιοτ, «Οι κούφιοι άνθρωποι», σ. 117, «Άπαντα ποιήματα», μτφ. Αριστοτέλης Νικολαϊδης, εκδόσεις Κέδρος).

                         III

 «…αυτή είναι η νεκρή χώρα/ αυτή είναι του κάκτου η χώρα

 εδώ τα πέτρινα είδωλα/ σηκώνονται, εδώ λαμβάνουν

την ικεσία ενός χεριού νεκρού ανθρώπου
κάτω από το σπίθισμα σβησμένου άστρου…

                          V

…Mεταξύ ιδέας/ και πραγματικότητας
μεταξύ κίνησης/ και δράσης/ πέφτει η Σκιά

Γιατί δικό σου είναι το βασίλειο

Μεταξύ αντίληψης/ και δημιουργίας

 μεταξύ κίνησης/ και απάντησης/ πέφτει η Σκιά

 Η ζωή είναι πολύ μακριά

 Μεταξύ πόθου/ και σπασμού

μεταξύ δύναμης/και ύπαρξης/
μεταξύ ουσίας/ και πτώσης

πέφτει η Σκιά

Γιατί δικό σου είναι το βασίλειο
γιατί δική σου είναι η ζωή/ γιατί η ζωή είναι δική σου

δική σου/ αυτός είναι ο τρόπος
που ο κόσμος τελειώνει

 όχι με ένα πάταγο αλλά με ένα λυγμό».

(Τ. Σ. Έλιοτ, «Οι κούφιοι άνθρωποι», σ. 117, «Άπαντα ποιήματα», μτφ. Αριστοτέλης Νικολαϊδης, εκδόσεις Κέδρος).