Ζοζέ Σαραμάγκου: Ο αυτοδίδακτος συγγραφέας που εξύψωσε τον άνθρωπο

Επισκεπτόταν μια δημόσια βιβλιοθήκη στη Λισσαβόνα και με αυτόν τον τρόπο αγάπησε τη Λογοτεχνία και το βιβλίο. Το 1947 εξέδωσε το πρώτο του έργο με τίτλο Γη της αμαρτίας. 

Ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας από το 1969 και τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ το 1998.

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του είναι: Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο, Η Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας, Περί τυφλότητος, Η πέτρινη σχεδία, Περί φωτίσεως κ.α

Απόσπασμα

«Ριγμένοι εδώ χωρίς να ξέρουμε γιατί, ούτε για τι, χρειάστηκε να τα επινοήσουμε όλα. Επινοήσαμε και το Θεό, αυτός όμως δεν βγήκε απ’ τα κεφάλια μας, έμεινε εκεί μέσα ως παράγοντας ζωής κάποιες φορές, ως εργαλείο θανάτου σχεδόν πάντα.

Μπορούμε να πούμε “Να το αλέτρι που επινοήσαμε”, δεν μπορούμε να πούμε “Να ο Θεός που επινόησε τον άνθρωπο που επινόησε το αλέτρι”. Αυτό το Θεό δεν μπορούμε να τον ξεριζώσουμε απ’ τα κεφάλια μας, δεν το μπορούν καν οι άθεοι, μεταξύ των οποίων με συγκαταλέγω. Τουλάχιστον όμως ας τον αμφισβητήσουμε. Δεν ωφελεί πλέον να λέμε πως σκοτώνοντας στο όνομα του Θεού κάνουμε το Θεό δολοφόνο.

Γι’ αυτούς που σκοτώνουν στο όνομα του Θεού, ο Θεός δεν είναι μόνο κριτής που θα τους απαλλάξει, είναι ο παντοδύναμος Πατέρας που μέσα στα κεφάλια τους μάζεψε παλιότερα τα ξύλα για την πυρά της Ιεράς Εξέτασης και τώρα ετοιμάζει και διατάζει να τοποθετήσουν την βόμβα. Ας αμφισβητήσουμε αυτή την επινόηση, ας λύσουμε αυτό το πρόβλημα, ας αναγνωρίσουμε έστω πως υπάρχει.

Προτού τρελαθούμε όλοι. Κι έπειτα -ποιος ξέρει;- ίσως υπάρξει τρόπος ώστε να μη συνεχίσουμε να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας».

«Όταν σ’ ένα περιβάλλον βυθισμένο σε απόλυτη σκοτεινότητα ανάβουμε ένα φως, το σκοτάδι εξαφανίζεται. Τότε συχνά αναρωτιόμαστε: “Πού πήγε;” Και η απάντηση μπορεί να είναι μια και μόνη: “Δεν πήγε πουθενά, το σκοτάδι είναι απλώς η άλλη πλευρά του φωτός, η μυστική του όψη”. Κρίμα που δεν μου το είχαν πει πρωτύτερα, όταν ήμουν παιδί. Σήμερα θα ήξερα τα πάντα για το σκοτάδι και το φως, για το φως και το σκοτάδι».

«Ο παππούς μου ο Ζερόνιμο, τις τελευταίες του ώρες, πήγε και αποχαιρέτησε τα δένδρα που είχε φυτέψει, αγκαλιάζοντας τα και κλαίγοντας γιατί ήξερε πως δεν θα τα έβλεπε ξανά. Είναι καλό μάθημα. Αγκαλιάζω λοιπόν τις λέξεις που έγραψα, τους εύχομαι μακροζωία και ξαναπιάνω το γραφτό στο σημείο όπου το είχα αφήσει. Δεν υπάρχει άλλη απάντηση». 

Ζοζέ Σαραμάγκου, απόσπασμα από το βιβλίο: Το Τετράδιο