Το σύμπαν διαστέλλεται – αλλά με τι ταχύτητα;

Μια διεθνής αστρονομική ομάδα πραγματοποίησε την ακριβέστερη μέχρι σήμερα μέτρηση του ρυθμού επέκτασης του σύμπαντος στο παρελθόν.

Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι, περίπου τρία δισεκατομμύρια χρόνια μετά την «Μεγάλη Έκρηξη» (Μπιγκ Μπανγκ), δηλαδή 10,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν την εποχή μας, το σύμπαν διαστελλόταν κατά 1% κάθε 44 εκατ. χρόνια (ή κατά 68 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο ανά ένα εκατομμύριο έτη φωτός).
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δύο γαλαξίες που απείχαν ένα εκατομμύριο έτη φωτός μεταξύ τους, απομακρύνονταν ο ένας από τον άλλο με ταχύτητα 68 χλμ/δευτερόλεπτο εξαιτίας και μόνο της επέκτασης του σύμπαντος. Η αβεβαιότητα της νέας μέτρησης είναι συν/πλην 1,5 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή δεν ξεπερνά το 2,2%, ποσοστό ακρίβειας εντυπωσιακό.

Οι αστρονόμοι υπολογίζουν τη διαστολή του σύμπαντος δημιουργώντας λεπτομερείς «χάρτες» της κατανομής της ύλης στο διάστημα, ελπίζοντας ότι έτσι θα κατανοήσουν καλύτερα την «σκοτεινή ενέργεια», την μυστηριώδη δύναμη που ωθεί το σύμπαν να επεκτείνεται διαρκώς και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Η νέα ακριβέστερη μέτρηση, που έγινε από την ερευνητική κοινοπραξία BOSS (Baryon Oscillation Spectroscopic Survey) με  επικεφαλής τον φυσικό Αντρέου Φοντ Ριμπέρα του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ και παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Φυσικής Εταιρείας, σύμφωνα με το BBC, δείχνει ότι ο ρυθμός της επέκτασης (η λεγόμενη και «παράμετρος του Χαμπλ») είναι κάπως πιο αργός από αυτόν που αναμενόταν με βάση το καθιερωμένο θεωρητικό πρότυπο της κοσμολογίας – πράγμα που πρέπει να εξηγηθεί.

Όπως είπε ο δρ Μάθιου Πιέρι του βρετανικού Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, «περιμέναμε να δούμε το σύμπαν να επεκτείνεται ταχύτερα από ό,τι βρήκαμε. Η απόκλιση μπορεί να οφείλεται σε στατιστικό σφάλμα ή μπορεί το σύμπαν να είναι διαφορετικό από ό,τι νομίζουμε, αλλά αυτό είναι κάτι που πρέπει να μελετήσουμε περαιτέρω».

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις και θεωρητικές υποθέσεις, το σύμπαν, μετά τη γέννησή του πριν από περίπου 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, άρχισε να επεκτείνεται με γρήγορο ρυθμό. Όμως σταδιακά αυτή η επέκταση επιβραδύνθηκε λόγω της ανασχετικής δύναμης της βαρύτητας, ώσπου πριν από περίπου έξι δισεκατομμύρια χρόνια, για άγνωστο λόγο (που αποδίδεται στη «σκοτεινή ενέργεια»), η διαστολή του σύμπαντος επιταχύνθηκε και πάλι.

Η νέα μέτρηση της ομάδας BOSS με βάση τις αστρονομικές παρατηρήσεις της -που απέχει από τις θεωρητικές εκτιμήσεις- ίσως επιβεβαιώνει ότι η σκοτεινή ενέργεια δεν είναι μια κοσμολογική σταθερά, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι επιστήμονες εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Δηλαδή, πιθανώς δεν είναι σταθερή, αλλά εμφανίζει αυξομειώσεις διαχρονικά.

Με βάση τους πιο πρόσφατους υπολογισμούς, το 68,3% του σύμπαντος αποτελείται από σκοτεινή ενέργεια, το 26,8% από σκοτεινή ύλη και μόλις το 4,9% από την κοινή ύλη που ξέρουμε.

Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων