Οταν οι «κανονικότητες» μπερδεύονται

Αν δεν ήταν τόσο βαριά λέξη ώστε να προκαλεί οργή κάθε φορά που η χρήση της γίνεται για να παραπλανήσει, να παραποιήσει, να αλλοιώσει την αλήθεια, θα προκαλούσε θυμηδία για τη γλωσσική ανεπάρκεια των «αρίστων» που τη χρησιμοποιούν κατά κόρον για να κατασκευάσουν κατορθώματα και θριάμβους. Πρόκειται για τη λέξη «κανονικότητα». Ο καθηγητής Μπαμπινιώτης γράφει ότι η λέξη δηλώνει την «εμφάνιση συμμετρίας κανονικών, σταθερά επαναλαμβανόμενων στοιχείων». Το εγκυκλοπαιδικό λεξικό ΗΛΙΟΣ (τ. 10, σ. 209) γράφει ότι η λέξη «κανονικότης» περιγράφει την «ιδιότητα του κανονικού» και «κανονικός» είναι «ο γινόμενος συμφώνως προς τον κανόνα», [ο] «σχηματισμένος συμφώνως προς γενικώς παραδεδεγμένας αναλογίας, σύμμετρος».

Αν ακούσετε τη λέξη να εκφέρεται από κυβερνητικά στελέχη, όπως τον αψύ υποστράτηγο του κορονοϊού, κ. Χαρδαλιά, ή τον αρχιστράτηγο, κ. Μητσοτάκη, αισθάνεσαι ότι οι άνθρωποι αυτοί με τη λέξη «κανονικότης» υπονοούν την επιστροφή σε μια κοινωνία όπου όλα δουλεύουν σαν ελβετικό ρολόι, τη φτώχεια τη συναντάς στα λεξικά, την ανεργία στις τηλεοπτικές σειρές και την ανέχεια στα παραμύθια που διηγούνται οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους.

Επειδή όμως ζεις στην πραγματικότητα, αρχίζεις να σκέπτεσαι ότι οι άνθρωποι αυτοί είτε δεν ξέρουν ελληνικά είτε επιχειρούν να γίνουν γλωσσοπλάστες είτε συνειδητά παραποιούν λέξεις για να παραπλανήσουν τους ακροατές τους και να εμφανιστούν ως υπερήρωες.

Η πραγματικότητα είναι ότι η ελληνική κοινωνία μετά την καραντίνα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με αυτήν πριν από την επιβολή της. Είναι μια κοινωνία φοβισμένη, φτωχότερη, πιο ανασφαλής και απαισιόδοξη. Οι περισσότεροι Ελληνες είναι τρομοκρατημένοι από τον εφιάλτη της ανεργίας, του λουκέτου, των απλήρωτων λογαριασμών και των υποχρεώσεων. Το μουντό μέλλον, που προβάλλει επιθετικό και κυριαρχικό, τους κάνει ανασφαλείς και ευάλωτους. Η μόνη διαφορά που αναγνωρίζουν μεταξύ της «κανονικότητας» του σήμερα με εκείνη τού χθες είναι αυτή των sms. Σήμερα μπορούν να κυκλοφορούν -έστω και με ιατρική μάσκα- χωρίς να χρειάζονται άδεια μέσω αλγορίθμων.

Ομως κάποιοι άλλοι, γνωστοί και ως «επενδυτές», είναι αισιόδοξοι, αφού η «κανονικότητα» του σήμερα είναι ευοίωνη και του αύριο ανέφελη. Για να είναι αισιόδοξοι, φρόντισαν οι επικοινωνιακοί μηχανισμοί της κυβέρνησης που κατάφεραν να χειραγωγήσουν τον φόβο, την απόγνωση και την ανασφάλεια των πολλών, ώστε οι «επενδύσεις» τους να γίνουν πιο συμφέρουσες, με λιγότερα εμπόδια και αντιδράσεις.

Με την απειλή της ανεργίας και της φτώχειας να επικάθεται πάνω από την κοινωνία, ποιος θα διαμαρτυρηθεί για απλήρωτες υπερωρίες; Ποιος θα διαδηλώσει για το Ελληνικό; Ποιος θα μιλήσει για το περιβάλλον; Ποιος…; Με τη φοβέρα τού «υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές», θα μπορούν να αρπάξουν ό,τι απέμεινε από τα προηγούμενα πλιάτσικα.

Αλλά και για την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη η χειροποίητη «κανονικότητα» του σήμερα είναι η δέουσα, προκειμένου να προσαρμόσει τους Ελληνες στα μέτρα της. Οταν ανέβασε τον διακόπτη της καραντίνας και με την επίκληση της βαθιάς ύφεσης που θα καθορίσει την «κανονικότητα» του αύριο, η εργασία είχε γίνει φτηνότερη, η εκποίηση δημόσιου πλούτου ευκολότερη και το πρόγραμμα «Επενδυτές πάρτε τα όλα» ρεαλιστικό.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ο κορονοϊός επηρέασε και το νομοθετείν. Επανήλθαν οι μνημονιακές πρακτικές των διαταγμάτων, των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου και των συνοπτικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Αν αναζητήσουμε το σημείο αναφοράς για τη «συμμετρία» που αναφέρει ο κ. Μπαμπινιώτης προκειμένου να ορίσει την έννοια της «κανονικότητας», τότε οι μετά κορονοϊό μέθοδοι νομοθέτησης παραπέμπουν στις μέρες του 2010-2015, όταν οι κυβερνήτες επέβαλλαν τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου και τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες-εξπρές, με τις οποίες ψηφίζονταν τα μνημόνια και οι παρελκόμενοι νόμοι σε μια νύχτα.

Παρά τις εννοιολογικές αυθαιρεσίες, τους νεολογισμούς, τα επινοήματα και τις επικλήσεις στον πατριωτισμό, ούτε στο παρόν ούτε στο μέλλον υπάρχει «επιστροφή» και «κανονικότητα», όπως την ξέραμε. Υπάρχει -και αυτό είναι πλέον σαφές και ξεκάθαρο- μια μελετημένη και καλοσχεδιασμένη προσπάθεια από την πλευρά της κυβέρνησης να επιβάλει τη δική της εκδοχή για την «κανονικότητα». Οι παρεμβάσεις για την Παιδεία, το περιβάλλον και οι εκείνες που θα γίνουν με την πλειάδα των νομοσχεδίων που ετοιμάζονται, είναι οι ψηφίδες στο παζλ που η κυβέρνηση θεωρεί ως κανονικό, πρέπον και αρμόζον.

Τα παιχνίδια με τις λέξεις, στα οποία συστηματικά επιδίδεται, είναι γνωστά από το παρελθόν. Η Ιστορία όμως διδάσκει ότι κανένα επινόημα, κανένας νεολογισμός και καμία παραποίηση της πραγματικότητας δεν αντέχει απέναντι στη ζωή. Διδάσκει, επίσης, ότι το τέλος όσων ακολουθούν τέτοιες πρακτικές δεν είναι πάντα καλό. Ας το σκεφτούν λοιπόν και κυρίως ας ανοίξουν κανένα λεξικό…

Ο Γιάννης Σιώτος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας

Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr