Χιλή 1973: Όταν ο Πινοσέτ ανέτρεψε τον Αλιέντε μέσω των νεοφιλελεύθερων της Σχολής του Σικάγο

Για
την ακρίβεια, ήταν ξημερώματα της 11ης
Σεπτεμβρίου του 1973 όταν έλαβε χώρα το
πραξικόπημα, που εξετελέσθη με ταυτόχρονη
επίθεση από αέρος και από ξηράς στο
προεδρικό μέγαρο της Χιλής. Το πραξικόπημα
είχε ως αποτέλεσμα την ανάληψη της
εξουσίας από τον στρατιωτικό Αουγκούστο
Πινοσέτ, που την ίδια χρονιά ο Αλιέντε
είχε τοποθετήσει ως αρχηγό του στρατού.
Το 1974 ο Πινοσέτ αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος
της χώρας και κατέλυσε το Σύνταγμα,
εγκαθιδρύοντας μία χούντα που θα κρατούσε
ως τον Μάρτιο του 1990.

Όπως
και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ο
Πινοσέτ δεν ήταν μόνος του, αλλά είχε
την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών,
καθώς στοιχεία που έχουν έρθει στο φως
της δημοσιότητας από αρχεία της CIA
αποδεικνύουν
ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ είχαν
ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και
συνεργασία με αξιωματούχους του
καθεστώτος Πινοσέτ, προσφέροντας
οικονομική και τεχνική υποστήριξη,

Στο
πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, μία ομάδα
Χιλιανών οικονομολόγων πέρασε από το
τμήμα Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του
Σικάγο, υπό την εποπτεία του Μίλτον
Φρίντμαν και του Άρνολντ Χάρμπεργκερ,
ή στο συνεργαζόμενο τμήμα του Παπικού
Καθολικού Πανεπιστημίου της Χιλής. Οι
οικονομολόγοι αυτοί έμειναν στην ιστορία
ως “Τα Αγόρια του Σικάγο”, και εργάστηκαν
σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής
αναλαμβάνοντας υψηλόβαθμα πόστα σε
κυβερνήσεις, με σκοπό να επιβάλουν τις
νεοφιλελεύθερες πολιτικές που δίδασκε
η σχολή του Σικάγο.

Ο
Πινοσέτ “τίμησε” πολλά από τα Chicago
Boys με
υψηλόβαθμα πόστα: υπουργοί Οικονομικών
(Χόρχε Κάουας, Σέρχιο ντε Κάστρο, Ερνάν
Μπίτσι), Οικονομίας (Πάμπλο Μπαραόνα),
Εργασίας (Χοσέ Πινιέρα, Μαρία Τερέζα
Ινφάντε), πρόεδροι της κεντρικής τράπεζας
(Αλβάρο Μπαρδόν, Σέρχιο ντε λα Κουάδρα)
ήταν μεταξύ αυτών που ο Χιλιανός
δικτάτορας αξιοποίησε για να προωθήσει
μία σειρά νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων
που μετέτρεψαν τη Χιλή σε ένα πειραματόζωο
νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Ο
Μίλτον Φρίντμαν ήταν φυσικά πολύ
ικανοποιημένος με όλα αυτά – έκανε
μάλιστα λόγο για το “Θαύμα της Χιλής”,
θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να εκθειάσει
το “ξήλωμα” κάθε σοσιαλιστικής πολιτικής
και την επιβολή του άκρατου
νεοφιλελευθερισμού. Οι ελεύθερες αγορές,
έλεγε, έφεραν μία ελεύθερη κοινωνία.
Έκτοτε, βέβαια, ο μύθος του “θαύματος”
της Χιλής έχει καταρριφθεί: μετά την
καταστροφική τραπεζική κρίση του 1982, η
κεντρική τράπεζα της χώρας βρέθηκε να
ελέγχει μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας
της Χιλής απ’ ό,τι υπό τον σοσιαλιστή
Αλιέντε, ενώ μέχρι τότε η καθαρή οικονομική
ανάπτυξη ήταν πολύ περιορισμένη.

Χιλιάδες
άνθρωποι συνελήφθησαν, βασανίστηκαν
και “εξαφανίστηκαν” υπό το καθεστώς
Πινοσέτ, ένα καθεστώς που όπως είπαμε
οι ΗΠΑ συμπαθούσαν ιδιαίτερα, αφού
προτιμούσαν μία ελεγχόμενη χούντα από
έναν “ανεξέλεγκτο” σοσιαλιστή
δημοκρατική εκλεγμένο ηγέτη. Ο οποίος
φυσικά δεν θα ήταν καθόλου πρόθυμος να
ακολουθήσει τα δικά τους κελεύσματα –
τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά.