Η Μαριτίνα Πάσσαρη στο koutipandoras.gr: "Το παλιό πεθαίνει το ξέρουμε. Τι μπαίνει στη θέση του;"

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

Γιατί επιλέξατε το πολυβραβευμένο έργο του Κλαούντιο Τολκατσίρ;

Τον Σεπτέμβριο του 2015 η Σίσσυ Παπαθανασίου, παλιά φίλη και συνεργάτης, μου προτείνει,για άλλη μια φορά, να επιμεληθώ σκηνοθετικά μια σκηνική ανάγνωση ενός καινούριου έργου από την Αργεντινή, στο Θεατρικό Αναλόγιο που οργανώνει κάθε χρόνο. Το 2015 ήταν στο Θέατρο Τέχνης. Ρωτάω πόσα πρόσωπα έχει, γιατί ξέρω πόσο δύσκολο είναι να βρεις ηθοποιούς για τέτοιες εκδηλώσεις. Μου λέει οκτώ, αλλά επιμένει να διαβάσω το έργο. Η «Παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν», μου κεντρίζει το ενδιαφέρον από την πρώτη ανάγνωση, γιατί αναγνωρίζω αμέσως εκεί μια γραφή σύγχρονη, πρωτότυπη, αστεία, που δε φοβάται να κοιτάξει κατάματα τα προβλήματα, που αγαπάει τα πρόσωπα, που είναι ανοιχτή, που δίνει χώρο στους ηθοποιούς αλλά και στη σκηνοθεσία, που δε λυγίζει μπροστά σε εμπορικά τερτίπια αλλά συγχρόνως φροντίζει να είναι απλή και να επικοινωνεί άμεσα με το θεατή. Αυτό, το τελευταίο, με ωθεί μαζί με τους πρώτους συντελεστές να ψάξουμε τρόπους, μετά την επιτυχημένη σκηνική ανάγνωση, για να το ανεβάσουμε στη σκηνή σε ολοκληρωμένη μορφή. Δεν είναι εύκολο σε αυτό το άναρχο θεατρικό τοπίο, αλλά τελικά μετά από πολλές περιπέτειες που θα μπορούσαν να περιγραφούν σε ένα βιβλίο για την Κρίση και το Θέατρο στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, το καταφέρνουμε στις 7 Νοεμβρίου του 2016!

Η παράσταση ανεβαίνει για δεύτερη φορά. Τι έχετε αποκομίσει από το μέχρι τώρα “ταξίδι” της;

Πολλές, πολλές ώρες πρόβας με τους ηθοποιούς, σε σπίτια, προβάδικα και θέατρα, συζητήσεις σε όλα τα μέσα (ιδίως τα ηλεκτρονικά), άγρυπνες νύχτες ανησυχίας για τα οικονομικά και τα πρακτικά, και μια μεγάλη χαρά, λίγο πριν το τέλος μια παράστασής μας που πήγε καλά, από ρυθμό και αίσθημα, και οι θεατές έφυγαν χαμογελώντας ή με δάκρυα στα μάτια.

Πρόκειται για μία σύγχρονη μαύρη κωμωδία για την κρίση. Πόσο επίκαιρη είναι στην Ελλάδα αυτή την εποχή;

Σε μια από τις πολλές (καλές) κριτικές και δημοσιεύσεις που έγιναν με αφορμή την παράστασή μας ο θεατρολόγος Κωνσταντίνος Μπούρας αναφέρεται εύστοχα στο έργο ως εξής :(πρόκειται για) ένα κείμενο, σχεδόν κλασικό στη δωρική απλότητά του, ένα κείμενο που θα αντέξει στο χρόνο γιατί είναι ζυμωμένο με τη ζωή.

Δε θα μπορούσα να το πω πιο εύστοχα. Πιστεύω κι εγώ, ότι «Η παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν» είναι ένα έργο που γεννήθηκε μεν στην Κρίση στην αρχή του 21ου αιώνα αλλά θα μείνει σαν ένα καινούριο είδος κλασσικού. Και φυσικά στην Ελλάδα της Κρίσης είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.

Με ποιον τρόπο το έργο ενώνει τόσο διαφορετικά σημεία αυτού του κόσμου μέσα από τα περιεχόμενα και τους συμβολισμούς της;

Το έργο κι ελπίζω και η παράσταση δεν προσπαθούν να “διδάξουν” ή να οδηγήσουν σε συμπεράσματα. Ο θεατής διασκεδάζει και γελάει μέχρι να καταλάβει ότι το γέλιο του δεν είναι τόσο αθώο. Μετά αρχίζουν οι ερωτήσεις. Και οι απαντήσεις είναι πολλές και διαφορετικές. Έτσι σκεφτήκαμε να οργανώσουμε και κάποιες συζητήσεις μετά την παράσταση της Παρασκευής 24 και 31 Μαρτίου με τίτλο Η Αργεντινή είναι κοντινή, όπου φίλοι από διαφορετικούς χώρους θα μας εκθέσουν τις απόψεις τους.

Την Παρασκευή 24 Μαρτίου η κουβέντα θα επικεντρωθεί στα θέματα του έργου και της συγγένειάς τους ( ή μη) με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο της Αργεντινής. Ο φίλος Κρίτων Ηλιόπουλος, βραβευμένος μεταφραστής ισπανόφωνης λογοτεχνίας θα μας αναπτύξει τις σκέψεις του σε μια εισήγηση με τίτλο ¨Η Αργεντινή ως αλληγορία της οικογένειας Κόλεμαν (ή μήπως αντιστρόφως;)” ενώ ο συνεργάτης της παράστασης Νίκος Σαββάτης, θεωρητικός του κινηματογράφου, σκηνοθέτης αλλά κυρίως, βαθύς γνώστης του κινηματογράφου και της μουσικής της Λατινικής Αμερικής, θα γεφυρώσει τη θεατρική πράξη του Τολκατσίρ με αργεντίνικες κινηματογραφικές αφηγήσεις.

Την Παρασκευή 31 Μαρτίου με εισηγήτρια και συντονίστρια την ψυχίατρο, ψυχοθεραπεύτρια, συγγραφέα και επιστημονικά υπεύθυνη Μονάδας Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, Κάτια Χαραλαμπάκη, η συζήτηση θα περιστραφεί γύρω από τα ερωτήματα που θέτει το έργο για την οικογένεια και την εξέλιξή της μέσα στην Κρίση, που έπληξε πρώτα την Αργεντινή πριν φτάσει στην Ελλάδα.

Ποια πιστεύετε ότι είναι τα αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου με τα οποία καταπιάνεται η παράσταση;

Η οικονομική κρίση, η φτώχεια που εξαπλώνεται, οι μεγάλες κοινωνικές αντιθέσεις, η διάλυση της παραδοσιακής οικογένειας, η αδυναμία της σύγχρονης κοινωνίας να συνδιαλλαγεί με το διαφορετικό, είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που εμφανίζονται στο έργο και στην παράσταση. Το παλιό πεθαίνει, το ξέρουμε. Τι μπαίνει στη θέση του;

Ποια φράση του έργου πιστεύετε ότι αντικατοπτρίζει καλύτερα το νόημα της;

“Μια φυσιολογική οικογένεια… με τα δικά της…”

Πιστεύετε ότι το θέατρο έχει “αντέξει” αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα; Ποιες δυσκολίες θεωρείτε ότι υπάρχουν για τους καλλιτέχνες σήμερα;

Το θέατρο έχει αντέξει με μεγάλο κόπο και ρίσκο. Κυρίως, χάρη στις προσπάθειες των καλλιτεχνών. Βέβαια αυτό που συμβαίνει είναι μια τρέλα. Όλοι τρέχουμε από δω και από κει. Αφηνιασμένοι, στα όρια της υπερκόπωσης, με μηδενικό ή ελάχιστο κέρδος όταν δεν μιλάμε για ζημιές (οικονομικές εννοώ). Υπάρχει τεράστια ανάγκη έκφρασης, χωρίς να σημαίνει ότι η ανάγκη αυτή αρκεί για να δημιουργηθούν αριστουργήματα. Μερικές φορές μάλιστα είναι και κακός σύμβουλος. Θέλω (να παίξω ή να σκηνοθετήσω) δε σημαίνει απαραίτητα κάτι. Το τι, το γιατί, το πώς και το για ποιον έχουν πολύ μεγαλύτερο βάρος. Αναγνωρίζω τον κόπο, το χρήμα και το κόστος όλων μας που προσπαθούμε, αλλά δεν μπορώ να μην εντοπίσω και προχειρότητα, εμμονές ή απλά ναρκισσισμό. Παρόλα αυτά φοβάμαι ότι αν μπει τάξη σε αυτή την αναρχία, δε θα είναι προς όφελος του “καλού” θεάτρου. Θα επιβιώσουν σίγουρα όσοι έχουν πολύ καλή επικοινωνία, ή πολύ καλή παραγωγή. Δηλαδή όσοι έχουν περισσότερα χρήματα…

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

Μια ταινία μεγάλου μήκους (αφού ασχολούμαι και με τον κινηματογράφο) και μια παράσταση για τον επόμενο χρόνο που ακόμα δεν έχει πάρει την οριστική της μορφή. Θα ήθελα Η «Παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν» να συνεχίσει, γιατί πιστεύω ότι μπορεί να τη χαρεί περισσότερος κόσμος, αλλά αυτό είναι δύσκολο γιατί όπως είπαμε όλοι μας τρέχουμε από εδώ κι από κει και όσο και ν’ αγαπάμε μια παράσταση είναι δύσκολο να συνδυαστούμε. Γι αυτό ας υπογραμμίσουμε ότι έμειναν πολύ λίγες παραστάσεις ακόμα και την Κυριακή των Βαΐων που τελειώνουμε θα είμαστε πολύ λυπημένοι. Όλοι μας. Αγαπήσαμε αυτή την παράσταση με όλη μας την καρδιά.

Info: 

Η «Παράλειψη της οικογένειας Κόλεμαν» παίζεται κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 9μμ και Κυριακή στις 6μμ στο Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας-Β Σκηνή, μέχρι τις 9 Απριλίου.