Πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένη η μέχρι πρότινος υποψήφια ευρωβουλευτής της ΝΔ Νίκη Τζαβέλα, όταν προσπάθησε να ειρωνευτεί τα ΜΜΕ επειδή έγραφαν τη λέξη ορκωμοσία… ορθογραφημένα.
Η κ. Τζαβέλα έγραψε χαρακτηριστικά: «Αυτό το ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ σε σοβαρά tv κανάλια.. ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ παιδιά, ορκομωσία!», προκαλώντας ασφαλώς σχόλια που οδήγησαν στη διαγραφή της ανάρτησης με συνοπτικές διαδικασίες.
Για να λυθεί μια και καλή αυτή η παρανόηση λοιπόν και για να το μάθει και η κ. Τζαβέλα:
Όπως εξηγεί η το blog Φιλολογική Θεώρηση «η “συνθετική έκταση”, ένας κανόνας της αρχαίας ελληνικής, εξηγεί την ορθογραφία αυτής της λέξης, όπως και πολλών άλλων. Η ερμηνεία αυτού το φαινομένου έχει ως εξής: όταν έχουμε μια λέξη με δύο συνθετικά που το πρώτο τελειώνει σε φωνήεν και το δεύτερο αρχίζει με φωνήεν, τότε γίνεται απαλοιφή του τελικού φωνήεντος από το πρώτο και το αρχικό φωνήεν του δεύτερου τρέπεται στο αντίστοιχο μακρό:
Βραχύ –> Μακρό
ε, α –> η
ο –> ω
Παραδείγματα:
επί + όνυμος < όνυμα (άλλος τύπος για το όνομα) –> επί + ώνυμος –> επώνυμος
όρκο + όμνυμι –> ορκωμοσία
στρατό + άγω –> στρατηγός
υπό + ερέτης –> υπηρέτης
Έπειτα αυτός ο κανόνας μεταφέρθηκε και σε λέξεις των οποίων το πρώτο συνθετικό τελείωνε σε σύμφωνο, εξού και η συνωμοσία. Ωστόσο, κάθε κανόνας έχει και εξαιρέσεις. Σημαντική παρατήρηση είναι, λόγου χάριν, πως ο κανόνας δεν ισχύει για κάποια σύνθετα που σχηματίστηκαν αφού έληξε ο νόμος και για λέξεις των οποίων το αρχικό φωνήεν του β’ συνθετικού ακολουθείται από δύο και περισσότερα σύμφωνα, π.χ επίορκος.
