Θύματα σκλαβοπάζαρου στο ποδόσφαιρο – Πως γίνεται το trafficking στον αθλητισμό

Του Θάνου Σαρρή

Στο άκουσμα της λέξης trafficking, το μυαλό των περισσότερων πηγαίνει στην παράνομη διακίνηση ανθρώπων με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση. H συγκεκριμένη μορφή δεν είναι παρά μόνο ένα παρακλάδι.

Το trafficking, δηλαδή η παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων, χωρίζεται σε διάφορους τομείς και αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο οργανωμένο έγκλημα μετά την διακίνηση ναρκωτικών και το εμπόριο όπλων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα, υπολογίζεται ότι αποφέρει συνολικά παράνομα κέρδη που αγγίζουν τα 26 δις.

Η μερίδα του λέοντος, προέρχεται από τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Άλλες μορφές, όπως η εργασιακή εκμετάλλευση και η μαύρη εργασία, το εμπόριο οργάνων, η εμπορία παιδιών, αποφέρουν μεν λιγότερο κέρδος, ωστόσο οι αριθμοί τους προκαλούν ίλιγγο.

Οι σύγχρονοι δούλοι στις μέρες υπολογίζονται σε 27 εκατομμύρια, ενώ τα παιδιά-θύματα μαύρης εργασίας ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι 4.5 εκατομμύρια. Κάποιες από τις περιπτώσεις αυτές, έχουν να κάνουν και με την αγορά του ποδοσφαίρου.

Το gazzetta.gr ανοίγει το φάκελο του ποδοσφαιρικού trafficking, μιλώντας με θύματα, ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά για την αντιμετώπιση του φαινομένου, εκπροσώπους της FIFA καθώς και με κόσμο που γνωρίζει καλά την ποδοσφαιρική αγορά.
Ο πρώην αρχηγός της Εθνικής Ελεφαντοστού, Σιρίλ Ντομορό, πριν από 14 χρόνια βρισκόταν για διακοπές στο Αμπιτζάν. Εκεί, ξεχώρισε έναν 12χρονο πιτσιρικά που έπαιζε μπάλα στο δρόμο. Αγωνιζόταν στην άμυνα, αλλά ξεχώριζε για το ταλέντο του.

Τον πλησίασε, σημείωσε το όνομά του και τον κάλεσε στην ακαδημία του, με στόχο να τον κάνει κανονικό ποδοσφαιριστή. Ο συγκεκριμένος πιτσιρικάς, έγινε τον Ιανουάριο η ακριβότερη μεταγραφή Αφρικανού ποδοσφαιριστή, μετά την πώλησή του από τη Σουόνσι στην Μάντσεστερ Σίτι. Είναι ο Βίλφριντ Μπονί, ο οποίος ενσαρκώνει το ποδοσφαιρικό όνειρο κάθε παιδιού από την Αφρική, που κλωτσώντας την μπάλα ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον. Μόνο που ο Μπονί, αποτελεί την εξαίρεση.
Οι περισσότεροι, έχουν την εξέλιξη του Μάικλ Ντιαγκανά. Έφυγε από τη Σενεγάλη πριν ακόμα ενηλικιωθεί, μαζί με κάποιον που παρουσιάστηκε στον πατέρα του, μιλώντας με τα καλύτερα λόγια για το ταλέντο του γιου του και του υποσχέθηκε ότι μπορούσε να τον κάνει επαγγελματία στην Γαλλία. Οι γονείς του, έδωσαν όλες τις οικονομίες που είχαν στην άκρη για να πληρώσουν για τα εισιτήρια του και για τη βίζα, η οποία, όπως υποσχέθηκε ο ατζέντης, θα του άνοιγε το δρόμο για τη μεταγραφή.

Ο Μάικλ, 18 μήνες μετά ζούσε σε ένα ερείπιο ενός υποβαθμισμένου προαστίου του Παρισιού, χωρίς θέρμανση. Πουλούσε σουβενίρ κάτω από τον πύργο του Άιφελ, έχοντας ως βασική προτεραιότητα το πως θα αποφύγει την αστυνομία. Είναι ένα σύνηθες life story για τα παιδιά από τις αφρικανικές χώρες.

Οι ψεύτικοι ατζέντηδες που κυκλοφορούν είναι αμέτρητοι. Προσεγγίζουν τις οικογένειες και τους ζητούν χρήματα είτε για να ταξιδέψει ο γιος τους στην ποδοσφαιρική γη της επαγγελίας, είτε για να δοκιμαστεί. Οι οικογένειες επενδύουν όλα τους τα υπάρχοντα προκειμένου να αλλάξουν τη ζωή του παιδιού τους. Στη συνέχεια, όταν  φτάνουν στην χώρα υποδοχής, ο ατζέντης εξαφανίζεται με τα χρήματα και συνήθως και με τα χαρτιά του ποδοσφαιριστή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ελάχιστοι καταφέρνουν να επιστρέψουν στη χώρα τους.

Οι περισσότεροι προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα στην Ευρώπη, ενώ υπάρχουν κι αυτοί που ντρέπονται και γυρίσουν πίσω στιγματισμένοι με την αποτυχία και κάνουν κάθε είδους δουλειά για να επιβιώσουν. Άλλοι επιτήδειοι, παρέχουν πλαστά ή γνήσια έγγραφα, προϊόν της συνεργασίας με διεφθαρμένους υπαλλήλους, προκειμένου να κάνουν τη διαδικασία να φαίνεται νομότυπη, ενώ αρκετοί επενδύουν στο σύστημα με τις βίζες, εγκαταλείποντας τους ποδοσφαιριστές μόλις λήξουν, ή ζητώντας του τεράστια ποσά για να μεσολαβήσουν στην ανανέωσή τους.

«Η παράνομη διακίνηση ανθρώπων είναι ένα εγκληματικό φαινόμενο που έχει αγγίξει και την παγκόσμια ποδοσφαιρική κοινότητα. Είναι πολλά τα παραδείγματα ανήλικων ποδοσφαιριστών, κυρίως από χώρες της Αφρικής, που πέφτουν θύματα “διακινητών-διαμεσολαβητών” , οι οποίοι, με αντάλλαγμα τους κόπους και τις αποταμιεύσεις μιας ζωής ταξιδεύουν παράνομα για να δοκιμάσουν την τύχη τους σε ευρωπαϊκούς συλλόγους. Τελικά οι περισσότεροι καταλήγουν στο δρόμο, θύματα της σύγχρονης δουλείας και εκμετάλλευσης.

Πολλοί Αφρικανοί ποδοσφαιριστές που εκπροσωπώ, σε διάφορα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, έχουν κατά καιρούς φιλοξενήσει εγκαταλειμμένους συμπατριώτες τους, προσφέροντας στέγη και ένα πιάτο φαγητό μέχρι να μπορέσουν με ασφάλεια να επιστρέφουν στην πατρίδα τους», τονίζει στο gazzetta.gr ο agent Πασχάλης Τουντούρης, ο οποίος έχει μεγάλη επαγγελματική εμπειρία στην εκπροσώπηση Αφρικανών ποδοσφαιριστών.

Ο πρώην διεθνής Καμερουνέζος ποδοσφαιριστής, Ζαν Κλοντ Μβουμπίν, έχει  αφιερώσει τη ζωή του στην αντιμετώπιση του ποδοσφαιρικού trafficking, με έδρα το Παρίσι και συνεχή δουλειά με οργανισμούς, Ομοσπονδίες και αρχές, έχοντας την (μη οικονομική) στήριξη της FIFA. Το 2000 δημιούργησε την Culture Foot Solidaire, μαζί με τον Ροζέρ Μιλά, απογοητευμένος από τις περιπτώσεις εξαπατημένων νεαρών ποδοσφαιριστών που έβλεπε στην πρεσβεία του Καμερούν στη Γαλλία. Είναι ο πλέον αρμόδιος για το θέμα, με το οποίο έχει καθημερινή ενασχόληση.

Μιλήσαμε μαζί του μέσω Skype, σε μία περίοδο που δουλεύει ασταμάτητα για ένα νέο πρότζεκτ στην Αφρική με την ονομασία Yupa. «Νομίζω αρχικά πως όλοι θεωρούν ότι η Ευρώπη είναι ο Παράδεισος. Όταν βλέπεις τι συμβαίνει στην Λαμπεντούζα, με τον κόσμο που προσπαθεί με κάθε κόστος να περάσει στην Ευρώπη, κατανοείς το μέγεθος του δράματος. Υπάρχει αυτό το οικονομικό-κοινωνικό πλαίσιο στην Αφρική, αλλά επίσης υπάρχει η επιτυχία των Αφρικανών στην Ευρώπη.

Ο Γιάγια Τουρέ, ο Αντεμπαγιόρ, ο Ετό, ο Εσιέν… Όλοι πιστεύουν ότι μπορούν να επιτύχουν μέσω του ποδοσφαίρου, αλλά κανείς δεν τους εξηγεί πως να το κάνουν. Ποιος είναι ο σωστός τρόπος για να γίνει κάποιος επαγγελματίας. Υπάρχουν λοιπόν χιλιάδες που ταξιδεύουν και πιθανόν μόνο ένας να έχει συμβόλαιο πριν φύγει!», τονίζει ο Μβουμπίν στο gazzetta.gr και συνεχίζει. «Είναι δραματικό. Είναι πολύ σύνηθες να πληρώνουν προκαταβολικά οι οικογένειες, 3000 ευρώ, μέχρι και 5000 ευρώ.

Και μπορείτε να φανταστείτε αν παίρνει κάποιος τόσα χρήματα από 10 παίκτες το κέρδος του στο τέλος. Ταξιδεύουν στην Ευρώπη και ο ατζέντης απλά εξαφανίζεται», προσθέτει.
Υπάρχουν οι περιπτώσεις παιδιών όπου οι οικονομίες της οικογένειας και η πώληση όλων των περιουσιακών στοιχείων δεν αρκούν για να γίνει το ταξίδι. Εκεί, αποφασίζουν να τα παίξουν όλα για όλα. Κινούνται παράνομα, όπως αρκετοί μετανάστες που αναζητούν μια καλύτερη ζωή.

Πέφτουν θύματα δουλεμπόρων, αναγκάζονται να αλλάξουν προορισμούς ή βρίσκουν τραγικό θάνατο στα ναυάγια, που αποτελούν υγρούς τάφους για εκατοντάδες μετανάστες. Πριν από μερικά χρόνια σε ένα πλοίο που βούλιαξε στην Τενερίφη, υπήρχαν παιδιά που πήγαιναν για να δοκιμάσουν την τύχη τους στις ακαδημίες της Ρεάλ Μαδρίτης. «Μερικές φορές, για τους νεαρούς υπάρχει μόνο μια ευκαιρία για να πάνε στην Ευρώπη.

Οι οικογένειες δεν έχουν ιδέα για το τι γίνεται. Και αυτό γιατί οι άνθρωποι που τρέχουν αυτές τις εγκληματικές δραστηριότητες δεν διώκονται. Οι οικογένειες δεν ξέρουν σε ποιον να απευθυνθούν. Έχουμε επίσης αρκετούς θανάτους. Ξέρω περιπτώσεις στην Τυνησία και στο Μαρόκο παιδιών που έχουν χάσει τη ζωή τους. Προσπαθούν να περάσουν τη Μεσόγειο και πεθαίνουν στα πλωτά μέσα. Μας έχουν καλέσει από τις χώρες αυτές να μας πουν ότι έχουν επιζώντες που ήθελαν να περάσουν στην Ευρώπη για να παίξουν ποδόσφαιρο. Δεν τα καταφέρνουν όλοι. Μερικές φορές υπάρχουν παιδιά που φεύγουν και περνούν 5-6 μήνες για να μάθουν οι δικοί τους νέα. Δεν ξέρουν αν ζουν ή αν πέθαναν. Είναι πολύ δραματικό αυτό που γίνεται πίσω από το ποδοσφαιρικό όνειρο», λέει ο Μβουμπίν

Διαβάστε ολόκληρη την έρευνα του Θάνου Σαρρή στο gazzetta.gr εδώ