Πρόστιμο – μαμούθ 31,5 εκατ. ευρώ στην "Αθηναϊκή Ζυθοποιΐα" από την Επιτροπή Ανταγωνισμού

Του Γιάννη Παναγιωτόπουλου

Τεράστιο για τα μεγέθη της ελληνικής αγοράς χαρακτηρίζεται το πρόστιμο των 31.451.211 ευρώ που επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην “Αθηναϊκή Ζυθοποΐα Α.Ε”, καταδικάζοντάς την για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της. Όπως έχει γράψει το HOT DOC στο τεύχος 79, η απόφαση βγαίνει με τεράστια καθυστέρηση, αφού στην “υπόθεση της μπύρας” η έρευνα έχει ξεκινήσει από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Η εταιρία πάντως, αμφισβητεί την απόφαση κι αφήνει να εννοηθεί πως θα την προσβάλει στη Δικαιοσύνη. 

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού σημειώνεται πως “από την ενδελεχή έρευνα της Επιτροπής προέκυψαν στοιχεία τα οποία κατέδειξαν ότι η “Αθηναϊκή Ζυθοποιία Α.Ε”. είχε υιοθετήσει και υλοποιούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μια ενιαία και στοχευμένη πολιτική για τον αποκλεισμό και τον περιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης των ανταγωνιστών της, κυρίως, με την επιβολή αποκλειστικότητας σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής πώλησης, αλλά και μέσω άλλων πρακτικών, οι οποίες είχαν ως σωρευτικό αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού σε επιμέρους αγορές διανομής και διάθεσης προϊόντων ζύθου”.

Από τα στοιχεία της υπόθεσης προκύπτει πως η Αθηναϊκή Ζυθοποιΐα, μέλος της ολλανδικής πολυεθνικής “HEINEKEN N.V”, είχε δημιουργήσει ένα τεράστιο μηχανισμό προκειμένου να ελέγχει κατά το δυνατόν την αγορά μπύρας, τόσο σε αυτά της επιτόπιας κατανάλωσης (χώροι εστίασης, περίπτερα, μικρά καταστήματα) όσο και σε αυτά της «ζεστής αγοράς», που αφορά στις πωλήσεις σε σούπερ μάρκετ και κάβες.

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής τονίζεται πως η Αθηναϊκή Ζυθοποιΐα χορηγούσε σε επιχειρηματίες σημαντικά χρηματικά ποσά κι άλλους είδους ανταλλάγματα “υπό τους όρους όμως αποκλειστικότητας ή/και περιορισμού του εφοδιασμού τους από ανταγωνιστικούς προμηθευτές, καθώς και με την επιβολή, υπό τις αυτές πάντοτε δεσμεύσεις, εκπτώσεων πίστης και στόχων πωλήσεων”.

Και συνεχίζουν λέγοντας πως “η Αθηναϊκή Ζυθοποιία υλοποιούσε, επίσης, περιοριστικές του ανταγωνισμού πρακτικές προς χονδρεμπόρους, όπως η παροχή σε αυτούς σημαντικών οικονομικών κινήτρων έναντι περιορισμού του εφοδιασμού τους από ανταγωνιστές, προνομιακών όρων πίστωσης, και με την άσκηση παράλληλης πίεσης για διακοπή της διακίνησης ανταγωνιστικών σημάτων”.

Η αντίδραση της εταιρίας

Άμεση ήταν η αντίδραση της εταιρίας που με δική της ανακοίνωση ουσιαστικά προαναγγέλλει την προσφυγή της στη Δικαιοσύνη:

Στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία ενημερωθήκαμε για την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για επιβολή προστίμου, ως αποτέλεσμα της έρευνάς της για την αγορά της μπίρας, που διήρκησε 15 ολόκληρα χρόνια. Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία αρνείται κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς της Επιτροπής, θεωρεί την απόφαση άδικη και αβάσιμη και δηλώνει ότι θα προσφύγει άμεσα στη δικαιοσύνη για να προασπίσει τα δικαιώματα της και να αποκαταστήσει τη φήμη της, θέτοντας τις πραγματικές διαστάσεις της εικόνας της αγοράς μπίρας.

Πώς φτάσαμε σε επιβολή προστίμου, μετά από 10 και πλέον χρόνια έρευνας

Μπορεί το πρόστιμο να είναι εξαιρετικά μεγάλο και να μοιάζει πως ανταποκρίνεται στο μέγεθος των παρανομιών, όπως αυτές περιγράφονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, ωστόσο η τελική απόφαση στην υπόθεση της μπύρας καθυστέρησε χαρακτηριστικά. 

Παρά τις σοβαρές ενδείξεις πως στην εν λόγω αγορά ο ανταγωνισμός ήταν ελάχιστος, με το μερίδιο της Αθηναϊκής Ζυθοποιΐας να φτάνει το 2000 το 73%, η Επιτροπή Ανταγωνισμού άρχισε να ερευνά την υπόθεση το 2005, μετά από καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού από μικρότερη ανταγωνίστριά της στη βόρεια Ελλάδα. 

Αν και σύμφωνα με το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, από την έναρξη της έρευνας μέχρι τη λήψη απόφασης προβλέπεται χρονικό διάστημα 20 μηνών, η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού αποφάνθηκε μετά από 10 και πλέον χρόνια. Η τελική συνεδρίαση της Ολομέλειας για την υπόθεση έγινε το Μάιο του 2014 κι η υπόθεση καθαγράφηκε τώρα, 18 μήνες μετά. 

Η Επιτροπή δικαιολογεί αυτή την καθυστέρηση με το γεγονός πως το 2009 η Αθηναϊκή Ζυθοποιΐα κατέθεσε προσφυγή κι αίτηση αναστολής της συνεξέτασης της καταγγελίας του ανταγωνιστή και της αυτεπάγγελτης έρευνας. Στην Επιτροπή υποστηρίζουν πως αυτή η κίνηση της εταιρίας “πάγωσε” τη διαδικασία για 4 ολόκληρα χρόνια. 

Η παρέμβαση του Τέρενς Κουίκ

Της απόφασης για το μεγάλο αυτό πρόστιμο είχε προηγηθεί επιστολή του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ Τέρενς Κουίκ προς το Γιώργο Σταθάκη και το Δημήτρη Παπαγγελόπουλο στην οποία ζητούσε να διερευνηθεί εάν η Επιτροπή Ανταγωνισμού καθυστερεί σκόπιμα την καθαρογραφή της απόφασης. Ο υφυπουργός είχε μάλιστα επισκεφθεί δύο φορές τον πρόεδρο της Επιτροπής Δημήτρη Κυριτσάκη, του οποίου την παραίτηση είχε ζητήσει την περασμένη άνοιξη ο υπουργός Οικονομίας.

Για να δικαιολογήσει την καθυστέρηση, η Επιτροπή είχε επικαλεστεί υποστελέχωση και τον τεράστιο όγκο των προς εξέταση στοιχείων και άρα του περιεχομένου της απόφασης. 

“Δεν μπορεί να σέρνεται στην αγορά η φήμη πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού κωλυσιεργεί όσον αφορά στην καθαρογραφή της απόφασης”, είπε στο koutipandoras.gr ο κ. Κουίκ και δηλώνεει ικανοποιημένος για την απόφαση. Τονίζει ωστόσο πως υπάρχουν κι άλλες υποθέσεις στις οποίες η Επιτροπή καλείται να αποδείξει πως κάνει καλά τη δουλειά της. “Περιμένω να τελειώνουν και με άλλες δύο υποθέσεις, ιδιαίτερα με αυτή για τις κατασκευαστικές εταιρίες που έχουν πάρει δημόσια έργα”, μας είπε. 

Διαβάστε το άρθρο του HOT DOC για τη συγκεκριμένη υπόθεση κι άλλες έξι στις οποίες υπάρχουν σαφείς ενδείξεις πως η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει λειτουργήσει όπως θα έπρεπε, πατώντας εδώ.