Πέθανε ο "αντάρτης" φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας

Ο Κώστας Μπλαλάφας πέθανε σε ηλικία 91 ετών και η κηδεία του θα γίνει σήμερα το απόγευμα στις 5:30 στο νεκροταφείο Χαλανδρίου. Έδωσε πνοή στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες και αφιέρωσε τη ζωή του στο μεγάλο του πάθος, τη φωτογραφία.
Γεννήθηκε το 1920 σε ένα ορεινό χωριό της Άρτας, στη Κυψέλη, από γονείς φτωχούς που εργάζονταν ως αγρότες. Τα παιδικά του βιώματα χαράχτηκαν για πάντα στη μνήμη του αφού από πολύ μικρή ηλικία αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι του για να εργαστεί.
Σε ηλικία 11 χρονών βρέθηκε στην Αθήνα να δουλεύει σε ένα ονομαστό ζαχαροπλαστείο στην οδό Πατησίων όπως πολλά χωριατόπιαδα από την Ήπειρο που έβρισκαν εργασία στην Αθήνα μέσω γνωστών και φίλων. Το πρωί έβγαζε το μεροκάματο και το βράδυ φοιτούσε σε νυχτερινό σχολείο. Σε ηλικία 16 χρονών επιστρέφει στην Ήπειρο για να σπουδάσει στη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων. Η πρώτη του επαφή με τη μαγεία της φωτογραφίας γίνεται όταν ήταν μόλις 13 χρονών. Συγγενείς του αφεντικού του ήρθαν από την Αμερική και τον πήραν μαζί τους για να φωτογραφηθούν στα αξιοθέατα της Αθήνας. Είχαν μια μηχανή Μπράουν της Κόντακ, απλή και εύκολη στο χειρισμό. «Όταν κατάλαβα ότι αυτό το μηχάνημα που κρατούσα στα χέρια μου μπορεί να αποτυπώσει σε εικόνα πάνω σε χαρτί ό,τι έχω ζωντανό μπροστά μου, μαγεύτηκα…» θα πει αργότερα ο Κώστας Μπαλάφας ενθυμούμενος την εμπειρία που θα καθορίσει όλη του τη ζωή.
Ως νεαρός φωτογράφος θα «συλλάβει» με τη φωτογραφική του μηχανή στιγμιότυπα από την πορεία του ελληνικού στρατού στην Αλβανία, την Κατοχή και τον αγώνα του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο. Εκείνη την εποχή τα φίλμ ήταν δυσεύρετα αλλά η πτώση ενός Ιταλικού βομβαρδιστικού στην Καλούτσιανη Ιωαννίνων το Νοέμβριο του 1940 ήταν γι’ αυτόν ένα δώρο από τον ουρανό. Στα συντρίμμια του αεροπλάνου βρέθηκε ένα μεταλλικό κουτί με πολλά μέτρα αεροπορικό φίλμ που απέκτησε με αντίτιμο μερικές οκάδες καλαμποκάλευρου. Με αυτό το φίλμ αποτύπωσε πολλά από τα εγκλήματα των κατακτητών όχι ως επαγγελματίας φωτορεπόρτερ, αλλά ως αντάρτης τυφεκιοφόρος οπλισμένος με την φωτογραφική του μηχανή.

Χαρακτηριστικό του η παράτολμη ιδιοσυγκρασία του και η ευρηματικότητα του προκειμένου να απαθανατίσει τα εγκλήματα των ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής. Το Μάρτιο του 1944 οι Γερμανοί υποχρεώνουν το πλήθος να περάσει μπροστά από τα άψυχα κορμιά των Τόδουλου και Φαρίδη που κρέμονται από δυό πλατάνια στην όχθη της λίμνης των Ιωαννίνων. Ο Κώστας Μπαλάφας με κίνδυνο να συλληφθεί και να τουφεκιστεί θα περάσει μπροστά από τους κρεμασμένους με ένα σάκο κρεμμύδια όπου μέσα είχε τη φωτογραφική του μηχανή. Αυτή ήταν μία από τις πολλές φωτογραφίες που έμειναν στην ιστορία καταγράφοντας εγκλήματα και θηριωδίες της κατοχής. Το αρχείο του από φωτογραφίες εκείνης της εποχής αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία ντοκουμέντα όπως ο ίδιος τα έζησε, ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο μέσα από τα μάτια ενός αντάρτη μαχητή.

Για 6 χρόνια από το το 1945 εργάστηκε ως διερμηνέας της Αγγλικής γλώσσας σε μια ομάδα εγγλέζων μηχανικών, γυρνώντας όλη την Ελλάδα και γλυτώνοντας έτσι την εξορία. Το 1951 προσελήφθη στη νεοϊδρυθείσα ΔΕΗ από όπου και συνταξιοδοτήθηκε ως προϊστάμενος του Τμήματος Ανατυπώσεων. Παντρεύτηκε σε ηλικία 38 ετών την Ευαγγελία Μαργαρίτου και απέκτησε μαζί της δυό παιδιά τη Στέλλα και το Γιώργο.
«Δεν πούλησα ποτέ φωτογραφίες. Το ψωμί μου το βγάζω με τη σύνταξη της ΔΕΗ. Αν τις πουλήσω είναι σαν να εκπορνεύω τα συναισθήματά μου» θα πει αργότερα ο φωτογράφος του εικοστού αιώνα που ένιωθε ως συνθέτης που εκτελεί ο ίδιος τη μουσική του όταν εμφάνιζε μόνος του τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του στο σκοτεινό θάλαμο.