Πέδρο Σάντσεθ: Ο γοητευτικός της σοσιαλδημοκρατίας που έδιωξε τον Ραχόι

γράφει ο Αντρέας Βάγιας 

Η σημερινή ορκωμοσία – με την μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στην κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας – ανοίγει μια νέα σελίδα μετά την εξαετία Ραχόι ωστόσο οι προκλήσεις για τον Σάντσεθ είναι μεγάλες καθώς θα κληθεί να διαχειριστεί μεγάλο μέρος των πολιτικών που έχουν ήδη ψηφιστεί.

Μια εβδομάδα νωρίτερα, ο 46χρονος πρώην καθηγητής οικονομικών Πέδρο Σάντσεθ απευθύνθηκε στους βουλευτές όλων των κομμάτων για να απαντήσουν σε μια απλή ερώτηση: «Μπορεί να παραμείνει στη θέση του πρωθυπουργού ο Μαριάνο Ραχόι αφότου έγινε γνωστή η καταδικαστική απόφαση στην υπόθεση που αφορά το κύκλωμα παράνομης χρηματοδότησης του δεξιού Λαϊκού Κόμματος;».

«Η απάντηση», συνέχισε, «πρέπει να είναι ναι ή όχι. Δεν υπάρχει τίποτα ενδιάμεσο. Η απομόνωσή σας, κ. Ραχόι, είναι ο επικήδειος μιας πολιτικής εποχής -της δικής σας- η οποία έχει ήδη τελειώσει. Ανήκετε στο παρελθόν, η χώρα αυτή είναι έτοιμη να γυρίσει σελίδα και η Ισπανία θα πρέπει να κοιτάζει άφοβα το μέλλον».

Ο Ραχόι παραδέχτηκε την ήττα του πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας για την πρόταση μομφής λέγοντας νωρίτερα στους βουλευτές: «Ο κ. Σάντσεθ θα είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης και ας είμαι ο πρώτος που θα τον συγχαρεί». Ωστόσο δεν παρέλειψε να τον κατηγορήσει για «οπορτουνισμό στην υπηρεσία της προσωπικής του φιλοδοξίας» αλλά και γιατί χρησιμοποίησε την πρόταση μομφής για να εισέλθει στην κυβέρνηση χωρίς να έχει εκλεγεί. «Ο κ. Σάντσεθ ανυπομονεί να γίνει πρωθυπουργός χωρίς να πάει στην κάλπη γιατί ακόμη και τα παιδιά γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να κερδίσει εκεί».

Η πρόταση μομφής υπερψηφίστηκε με 180 ψήφους και ο Σάντσεθ γίνεται ο πρώτος ισπανός πολιτικός που απομακρύνει πρωθυπουργό μέσω ψήφου εμπιστοσύνης. 

Ο Σάντσεθ σχημάτισε μονοκομματική κυβέρνηση στηριζόμενος στον σκληρό πυρήνα των σοσιαλιστών που τον στήριξαν στο αγώνα του κατά της δεξιάς. Ωστόσο είναι αβέβαιο πόσο μπορεί να διαρκέσει η διακυβέρνησή του καθώς οι Σοσιαλιστές διαθέτουν μόλις 84 έδρες στο κοινοβούλιο επί συνόλου 350. 

Η παραίτηση, η προεκλογική εκστρατεία και η επιστροφή ως νικητής

Η νίκη του ηγέτη του PSOE επί του Ραχόι για τον ίδιο αποκτά επιπλέον σημασία δεδομένου ότι δικαιώνεται για την απόφασή του να μην στηρίξει τον επί έξι χρόνια πρωθυπουργό.

Όταν το 2014 αναλάμβανε την ηγεσία ο ισπανικός τύπος είχε ασχοληθεί περισσότερο με την εμφάνιση του παρά με το πρόγραμμα του. «Πέδρο Σάντσεθ, ο ωραίος», «Σάντσεθ: να είσαι ωραίος δεν είναι αρκετό», «Μήπως λοιπόν θα ήταν καλύτερα να διαφήμιζε καφέδες Nespresso;» ήταν μερικά από τα άρθρα του ισπανικού τύπου που γράφτηκαν, με τον ίδιο να δηλώνει ότι: «Δεν μπαίνω στην πολιτική για να κάνω τον ωραίο. Μπαίνω για να υπερασπιστώ τις ιδέες του σοσιαλισμού που είναι αναγκαίες για να βγει η χώρα από την κρίση».

Ο 46χρονος πρώην καθηγητής Οικονομικών δεν είναι πλέον βουλευτής, αφού παραιτήθηκε από την ηγεσία του κόμματός του προ διετίας για την άρνησή του να διευκολύνει την επιστροφή του Ραχόι στο αξίωμα ύστερα από δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Τα μισά μέλη της εκτελεστικής επιτροπής του PSOE στασίασαν εναντίον του Σάντσεθ προκαλώντας την παραίτησή του τον Οκτώβριο του 2016.

Ο Σάντσεθ εγκατέλειψε και ξεκίνησε περιοδεία στη χώρα για να επανασυνδεθεί με τους δυσαρεστημένους σοσιαλιστές και τη βάση του κομματος: “Την Δευτέρα θα μπω στο αυτοκίνητό μου και θα ταξιδέψω σε όλη την Ισπανία για να ακούσω εκείνους που δεν έχουν ακουστεί, την βάση του κόμματος και τους αριστερούς ψηφοφόρους”, είπε ξεκινώντας και η περιοδεία του απέδωσε αφού επτά μήνες αργότερα, τον Μάιο του 2017 με θεαματική επιστροφή επικράτησε της βασικής του αντιπάλου, Σουζάνα Ντίαθ.

Οι επόμενες εκλογές

Με βάση τον προγραμματισμό, όπως προκύπτει από στελέχη του κόμματος, ο ορίζοντας ο οποίος και θα καθορίσει τον κυβερνητικό σχεδιασμό είναι η διεξαγωγή των τοπικών εκλογών και των Ευρωεκλογών τον Μάϊο του 2019.

Ο Σάντσεθ αναμένεται να προσπαθήσει να κερδίσει την υποστήριξη του μεγαλύτερου τμήματος του εκλογικού σώματος της κεντροαριστεράς στις διπλές αυτές εκλογές, ώστε χάρις σε ένα θετικό αποτέλεσμα να ατενίζει μεγαλύτερη αισιοδοξία τις βουλευτικές εκλογές

Οι σχέσεις με τους Podemos και τους Ciudadanos

Οι νεοφιλελεύθεροι Ciudadanos αναμένεται να δυσκολέψουν την πορεία του νέου πρωθυπουργού καθώς εκτός των πολιτικών αποκλίσεων διαφωνούν και με τον τρόπο με τον οποίο ο Σάντσεθ εξώθησε τον Ραχόι σε παραίτηση. «Θέλαμε την παραίτηση του Ραχόι και πρόωρες εκλογές, αλλά όχι να αναλάβει κάποιος την εξουσία με αυτόν τον τρόπο μέσα από μια πρόταση μομφής» δήλωσε στη βουλή ο επικεφαλής του κόμματος Άλμπερτ Ριβέρα.

Οι Podemos φάνηκε ότι υποδέχτηκαν με δυσαρέσκεια την αναγγελία της κυβέρνησης, μένοντας χωρίς καμιά υπουργική θέση. Πλέον παραμένει η στήριξη από πλευράς τους ωστόσο οι αιχμές της εκπροσώπου τους ήταν εμφανείς.

«Του είπαμε ότι είναι δυνατή η συγκρότηση μίας θαρραλέας, σταθερής κυβέρνησης» με 156 βουλευτές, είπε η εκπρόσωπος Νοέλια Βέρα, επαναλαμβάνοντας την έκκληση του Πάμπλο Ιγκλέσιας. «Αλλά φαίνεται ότι αυτό δεν ήταν η επιλογή του Πέδρο Σάντσεθ, που θα κατευθυνθεί προς μία κυβέρνηση πιο αποδυναμωμένη, με περισσότερες δυσκολίες στην υιοθέτηση προοδευτικών μέτρων».

Ο ψηφισμένος προϋπολογισμός

Ο νέος πρωθυπουργός φέρεται διατεθειμένος για παραχωρήσεις σε θέματα που να ικανοποιούν περισσότερο τους ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς ωστόσο δεν μπορεί να μην ακολουθήσει και να εφαρμόσει τον ήδη ψηφισμένο προϋπολογισμό. Όπως σημειώνουν διεθνή Μέσα Ενημέρωσης ο Πέδρο Σάντσεθ επιθυμεί να στείλει μήνυμα προς τις Βρυξέλλες πως θα τηρήσει το αυστηρό δημοσιονομικό πρόγραμμα και τον έλεγχο του ελλείμματος.

Έτσι φαίνεται πως στο μείγμα πολιτικής θα προκριθούν μέτρα που τα οποία προάγουν κοινωνικές ελευθερίες, δικαιώματα και πολιτικές υπέρ του κοινωνικού κράτους κάτι το οποίο θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη πολιτική συναίνεση χωρίς να υπάρχει δημοσιονομικό κόστος.

Την ίδια ώρα στον τομέα της οικονομίας ο Σάντσεθ θα πρέπει να είναι έτοιμος για την πιθανή αντεπίθεση της δεξιάς δεδομένης της απόλυτης πλειοψηφίας που διαθέτει το Λαϊκό Κόμμα στη γερουσία. Όπως σημειώνουν αναλυτές, στη γερουσία τροποποιήσεις στον Προϋπολογισμό της κυβέρνησης Ραχόι, που οι ίδιοι ψήφισαν με στόχο να δημιουργηθούν τα περισσότερα δυνατά προβλήματα στο PSOE

Το «αγκάθι» της Καταλονίας

Ο Σάντσεθ υποσχέθηκε να ξεκινήσει συνομιλίες με τους Καταλανούς αλλά ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να βάλει στο τραπέζι δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία.

Δεδομένης μάλιστα της απουσίας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών θα επιδιώξει το διάλογο μένοντας όμως πιστός γραμμή που είχε θέσει και ο Ραχόι «εντός του πλαισίου του νόμου».

Έτσι το κάλεσμα για συνομιλίες που έφτασε στη Μαδρίτη αμέσως μετά την ορκωμοσία της νέας καταλανικής κυβέρνησης και του αυτονομιστή προέδρου Κιμ Τόρα φαίνεται ότι θα κινηθεί σε πολύ συγκεκριμένες συντεταγμένες καθώς όπως επισημαίνουν στελέχη των σοσιαλιστών, ο Σάντσεθ δεν θα προέβαινε σε καμία κίνηση ‘εκτός νόμου’ στον διάλογο με την Καταλονία καθώς κάτι τέτοιο ήταν κάτι που ίσως «διέλυε την χώρα και το κόμμα»,