Παγωτομηχανές στην Αθήνα – Η παντοτινή αγάπη του καλοκαιριού

Μεταξένιες, κυματιστές καμπύλες πάνω σε τραγανό μπισκοτένιο χωνάκι απογειώνουν τον ουρανίσκο όταν τις γευτείς –με κλειστά μάτια πάντα στην πρώτη επαφή–  στέλνοντας χιλιάδες δροσερά ερεθίσματα στον εγκέφαλο και κάνοντας το μυαλό να ανατρέχει σε μαγευτικά ακρογιάλια, παιδικές διακοπές, πατούσες γεμάτες άμμο, αριθμούς που δεν ξεχνούσες να προσθέσεις στο «τόσα μπάνια και τόσα παγωτά» και λερωμένα μακό μπλουζάκια από εκείνη τη λιωμένη σταγόνα που έτρεχε στο χωνάκι, κυλούσε στον καρπό και μάταια κυνηγούσες να προλάβεις. Καλοκαίρι χωρίς «…παγωτό να κολλάει στο χέρι» δεν υπάρχει. Αν αναζητάτε κάτι από εκείνες τις ανέμελες στιγμές, ίσως το θυμηθείτε στα λίγα σημεία της Αθήνας που έχουν ακόμη φρέσκο soft παγωτό ή παγωτό μηχανής όπως το γνωρίζουμε οι περισσότεροι!

Δροσιά από τον Κρίνο

Το πιο ξακουστό παγωτό μηχανής στην Αθήνα θα το βρει κανείς κατηφορίζοντας την Αιόλου προς πλατεία Κοτζιά, στον αριθμό 87, στο ιστορικό κτίριο που έφτιαξε το 1885 ο φαρμακοποιός Σταμάτης Κρίνος και στο ισόγειό του λειτούργησε το πρώτο φαρμακείο της πόλης. Το 1923 το κατάστημα νοίκιασε ο Μηνάς Κασιμάτης που αν και το μετέτρεψε σε ζαχαροπλαστείο διατήρησε την επωνυμία της επιχείρησης Κρίνος.

Οι δουλειές πήγαιναν τόσο καλά που τη δεκαετία του ’50 αγόρασε το κτίριο. Η επιχείρηση πέρασε στη δεύτερη γενιά της οικογένειας το 1975, όταν το ανέλαβαν οι Βασιλική και Ηρώ, κόρες του Κασιμάτη. Σήμερα στον Κρίνο θα συναντήσει κανείς τον συνονόματο εγγονό του με τη μητέρα του και τον Γιώργο Φριλίγκο, επίσης μέλος της οικογένειας, που μεγάλωσε μέσα στο ζαχαροπλαστείο και θυμάται την ημέρα που μπήκε στο μαγαζί η πρώτη μηχανή για soft παγωτό.

«Το 1983 αποφασίσαμε να φέρουμε παγωτό μηχανής. Μέχρι τότε σήμα κατατεθέν του ζαχαροπλαστείου ήταν μόνο οι παραδοσιακοί μας λουκουμάδες. Αν και εμείς σαν παιδιά αγαπούσαμε το παγωτό δεν φανταζόμασταν ότι θα είχε τόσο μεγάλη επιτυχία…» εξομολογείται ο Γιώργος Φριλίγκος, έτοιμος να αποκαλύψει το μυστικό για καλό παγωτό μηχανής. «Φυσικά το μυστικό της επιτυχίας είναι τα φρέσκα υλικά του, το φρέσκο γάλα με συγκεκριμένα λιπαρά, τα φρέσκα αυγά και η σωστή τήρηση των σταδίων της διαδικασίας παρασκευής του soft παγωτού. Θέλει χρόνο για να γίνει το καλό παγωτό. Σημαντικό ρόλο παίζει η μηχανή. Οι ιταλικές διογκώνουν το παγωτό, το κάνουν σαν αφρό, εξαφανίζεται η γεύση στο στόμα. Εμείς προτιμήσαμε αμερικανική, τη φέραμε από το Ιλινόις, που δίνει ένα βαρύ χορταστικό παγωτό, με μεταξένια υφή. Βέβαια όταν την αγοράσαμε όλοι μας έλεγαν “τι κάνετε, είναι αντιοικονομική, θα μπείτε μέσα” γιατί στην αμερικανική μηχανή με ένα κιλό παγωτό θα βγάλεις 7 χωνάκια, στην ιταλική 15. Ομως ο κόσμος το εκτίμησε και τους διέψευσε. Ξεκινήσαμε με μια μηχανή και σήμερα έχουμε τέσσερις, πάντα με τις ίδιες κλασικές γεύσεις, βανίλια και κακάο. Μέχρι πριν από τέσσερα, πέντε χρόνια, προτού μας πιάσει και εμάς η κρίση έβλεπες να περιμένουν στην ουρά για ένα χωνάκι παγωτό, το έπαιρναν και πήγαιναν αμέσως πάλι στο τέλος της ουράς, το έτρωγαν μέχρι να ξαναφτάσει η σειρά τους, αγόραζαν δεύτερο και μπορεί να περίμεναν ξανά κρατώντας το χωνάκι στο χέρι, για να αγοράσουν τρίτο!».

Ακούγοντας αυτές τις ιστορίες δεν μπορεί να μη δημιουργηθεί η απορία γιατί αφού ο κόσμος αγαπάει τόσο το παγωτό μηχανής, οι τζελατερίες δεν το εντάσσουν στα προϊόντα τους. «Νομίζω ότι αυτό οφείλεται σε μια παλιότερη αντίληψη ότι το παγωτό μηχανής είναι δεύτερης ποιότητας» λέει ο Γιώργος Φριλίγκος. «Επειτα είναι και το θέμα της βιτρίνας. Δεν έχεις τόσα χρώματα, τόσες γεύσεις που θα προσελκύσουν τον πελάτη. Αλλά κάνουν λάθος. Ο κόσμος αγαπάει το soft παγωτό!».  

Η νέα πρόταση στο soft παγωτό!

Οταν ο Χρήστος Βαρσαλίτης το 2012, στα 27 του χρόνια, αποφάσιζε να ανοίξει μια κρεπερί στη Σωκράτους 6 στο Χαλάνδρι δεν φανταζόταν ότι αυτή θα γινόταν γνωστή για το παγωτό μηχανής! To Crepe Diem τα πήγε τόσο καλά που απέκτησε και «αδερφάκι» στην πλατεία Ελ. Βενιζέλου στη Ν. Φιλαδέλφεια. «Κομβική ήταν η συνάντησή μου με την οικογένεια Γκλέτσου, τους ανθρώπους που έστησαν τη Δωδώνη» μας εξηγεί ο κ. Βαρσαλίτης. «Πήγα να αγοράσω μια καλή μηχανή από τους επαγγελματίες του είδους χωρίς να γνωρίζω πολλά. Τότε θυμάμαι χαρακτηριστικά τον κ. Γκλέτσο που μου είπε: “Βρε καλό παγωτό έχεις; Τι θα βάλεις μέσα;”. Κατάλαβε ότι ήμουν καινούργιος στο αντικείμενο και το πιθανότερο θα ήταν να έπεφτα στην παγίδα να χρησιμοποιήσω σκόνη αντί για φρέσκα υλικά. “Ασε, θα σου φτιάξω εγώ φρέσκο παγωτό”. Η επιτυχία του ήταν ανέλπιστη. Θυμάμαι τους πρώτους πελάτες, που ήταν μια παρέα εξηντάρηδων. Οταν δοκίμασε ο πρώτος κύριος τον ρώτησα με αγωνία “πώς είναι;”, με κοίταξε με το βλέμμα της συγκίνησης κάποιου που η γεύση τού ξυπνάει αναμνήσεις και μου απάντησε: “Οπως παλιά, αγόρι μου, όπως παλιά”.     

Σήμερα έχουμε δέκα μηχανές με σοκολάτα, βανίλια, φράουλα, μπανάνα… Το σερβίρουμε στο κλασικό χωνάκι, αλλά και σε ποτήρι με σιρόπι βύσσινο, σοκολάτα, καραμέλα, φράουλα, φρέσκα φρούτα, ξηρούς καρπούς κ.λπ. Και έχουμε και το δικό μας σπέσιαλ, με Μερέντα, Bueno, Oreo και Caprice. Πρόσφατα με την οικογένεια Γκλέτσου ξεκινήσαμε μια συνεργασία με στόχο να βάλουμε μια μηχανή με φρέσκο soft παγωτό τουλάχιστον σε ένα κατάστημα σε κάθε δήμο της Αττικής. Η πρώτη μπήκε στο Γνήσιο στο Ηράκλειο».

Του ζητάμε να μας μυήσει στα μυστικά της δουλειάς. «Σίγουρα ρόλο παίζουν τα φρέσκα υλικά, η σωστή ανάδευση, να δουλευτεί σωστά το παγωτό με αγάπη και μεράκι. Μετά πρέπει να γίνεται πολύ καλή συντήρηση της μηχανής, να πλένεται και να καθαρίζεται συχνά. Οι ιταλικές μηχανές δίνουν το καλύτερο soft, μεταξένιο αποτέλεσμα. Οι Ιταλοί είναι ειδικοί στο παγωτό, το έχουν μελετήσει μέχρι την τελευταία λεπτομέρειά του. Το φρέσκο soft παγωτό δεν αφήνει οξύτητα στη γεύση… Οταν μπαίνουν στο μαγαζί οι πελάτες καταλαβαίνουμε αυτούς που θέλουν παγωτό προτού το ζητήσουν. Από πού; Από το χαμόγελο. Οσοι έρχονται για παγωτό είναι πάντα χαμογελαστοί».

Ξέρετε ότι:

Ο βασιλιάς του soft παγωτού μηχανής » είναι ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματία Αθανάσιος-Θωμάς Καρβέλα, γνωστός στην Αμερική ως «Τομ Κάρβελ, ο βασιλιάς του παγωτού και πατέρας του franchising», ο οποίος γεννήθηκε στην Ελλάδα στις 14/7/1906, αλλά στα τέσσερα χρόνια του έφυγε με την οικογένειά του μετανάστης στη Νέα Υόρκη; «Απευθυνόμαστε σε ανθρώπους που είναι σαν εμάς» συνήθιζε να λέει και δεν είχε άδικο μια και η επιτυχία του ήταν τόσο μεγάλη, που μέχρι σήμερα το όνομά του είναι συνώνυμο του καλού παγωτού. Πούλησε την «αυτοκρατορία παγωτού του» έναντι πολλών εκατομμυρίων δολαρίων το 1989 και έναν χρόνο αργότερο πέθανε από καρδιακή προσβολή.

– Φωτογραφίες: Δημήτρης Ραπακούσης

– Το άρθρο είναι από το αρχείο του Docville της εφημερίδας Documento (09/07/2017).