Οι Νότιοι, οι Βόρειοι, οι μετανάστες και οι ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί

Του Γ. Τριποταμιάνου

Οι περισσότεροι θέλουν να αντιμετωπίζουν το θέμα των απελπισμένων μεταναστών που ρισκάρουν τη ζωή τους για να διασχίσουν τη Μεσόγειο σε βάρκες και σαπιοκάραβα, πληρώνοντας ταυτόχρονα μερικές χιλιάδες ευρώ, από την ανθρωπιστική του διάσταση. Λιγότεροι θέλουν να βλέπουν την πολιτική του διάσταση και ακόμη την άρρηκτη σχέση του φαινομένου με την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη και την απροθυμία των Βορειοευρωπαίων να στηρίξουν οικονομικά τους ακαμάτηδες Νότιους που δέχονται την πίεση.

Η κρίση του ευρώ ουσιαστικά χώρισε την Ευρώπη στα δύο. Στη βόρεια και στη Νότια. Οι Νότιοι στην πραγματικότητα για αρκετά χρόνια σήκωσαν -και εξακολουθούν να σηκώνουν- το βάρος της μεταναστευτικής κρίσης, επιβαρύνοντας τους ήδη «τραυματισμένους» προϋπολογισμούς τους. Αντίθετα, οι βόρειες χώρες αρνήθηκαν να αναλάβουν την ευθύνη και όταν αποφάσισαν να συμμετάσχουν, έκαναν αυτό που ήξεραν καλύτερα: εσωτερική υποτίμηση.

Τρανταχτό παράδειγμα η Ιταλία. Μια χώρα που, όπως και η Ελλάδα, καλείται να αντιμετωπίσει ένα τεράστιο πρόβλημα, με χιλιάδες απελπισμένους ανθρώπους οι οποίοι διασχίζουν την πιο επικίνδυνη θαλάσσια διαδρομή του κόσμου, τη Μεσόγειο, αποζητώντας ασφάλεια. Η Ιταλία σήκωσε τεράστιο βάρος. Τον Οκτώβριο του 2013, σκάφος που μετέφερε περίπου 500 μετανάστες από τη Λιβύη βυθίστηκε στα ανοικτά των ακτών της ιταλικής νήσου Λαμπεντούζα.

Τότε, η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε να δράσει. Ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση Έρευνας και Διάσωσης, που ονομάστηκε Mare Nostrum. Μέσω της Mare Nostrum, η Ιταλία κατάφερε να διασώσει περισσότερους από 130.000 ανθρώπους. Όμως το χρηματικό κόστος ήταν ιδιαίτερο υψηλό για μία χώρα που ήδη αντιμετωπίζει πρόβλημα υψηλού δημόσιου χρέους.

Σύμφωνα με στοιχεία, το μηνιαίο κόστος της επιχείρησης αυτής εκτιμάται στα 12 εκατομμύρια δολάρια περίπου. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις στελεχών της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, το οικονομικό κόστος ήταν περίπου 650 δολάρια για κάθε ζωή που σώθηκε.

Η Ιταλία περίμενε ότι το κόστος και την ευθύνη της Mare Nostrum θα το μοιραζόταν και με τα άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι κι αλλιώς, η υψηλή εισροή μεταναστών ήταν, από πολλές απόψεις, πρόβλημα που επηρέαζε ολόκληρη την ήπειρο. Έπεσε έξω όμως στους υπολογισμούς της και έτσι η ιταλική κυβέρνηση τερμάτισε το πρόγραμμα και η επιχείρηση αντικαταστάθηκε από μια αποστολή της Ε.Ε., την Επιχείρηση Triton, που έχει στην διάθεσή της το ένα τρίτο του προϋπολογισμού, λιγότερο εξοπλισμό και περιορισμένη εξουσιοδότηση.

Οι ροές αυξήθηκαν, ενώ ο αριθμός των θυμάτων ανέβηκε κατακόρυφα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 2014, ο αριθμός των μεταναστών που διέρχονταν από τη Μεσόγειο αυξήθηκε σε πάνω από 200.000 άτομα, ενώ τα θύματα έφτασαν τις 3.500. Και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η αύξηση αυτή θα υποχωρήσει.

Στο άνομο κράτος της Λιβύης, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων έχει μετατραπεί σε ακμάζουσα επιχείρηση, με μικρές νομικές συνέπειες. Στα παράλια της Μικράς Ασίας εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι περιμένουν να περάσουν “απέναντι”, πληρώνοντας στους δουλέμπορους πάνω από 2.000 ευρώ το άτομο για να εξασφαλίσουν εισιτήριο σε αυτήν τη διαδρομή θανάτου.

Κοντολογίς, δημιουργήθηκε μια αγορά με τζίρους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο και με πλοκάμια που φτάνουν σε όλη την Ευρώπη. Αν μάλιστα αποπειραθεί κάποιος να υπολογίσει τον τζίρο που κάνουν οι άνθρωποι αυτοί από τη χώρα προέλευσής τους μέχρι και τη χώρα προορισμού τους, συνυπολογίζοντας και τις δαπάνες διατροφής, στέγασης και νόμιμης ή παράνομης παραμονής και διακίνησης, ίσως συνειδητοποιήσει ότι ο συνολικός λογαριασμός μπορεί να ξεπερνά και το 1 δισ. τον χρόνο.

Στη μεταναστευτική κρίση, η νότια Ευρώπη απέδειξε ότι δείχνει ανεκτικότητα, ενώ η βόρεια Ευρώπη προτιμά να σιωπά και αυτό παρά το γεγονός ότι χώρες όπως η Γερμανία και η Σουηδία έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων για άσυλο.

Και φυσικά για χώρες όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει τεράστια δημοσιονομικά προβλήματα αλλά και υπερμέγεθες χρέος, το κόστος που καλείται να επωμιστεί είναι τεράστιο. Ανάλογη δημοσιονομική επιβάρυνση έχει και η Ιταλία, η οποία μπορεί να μην είναι σε Μνημόνια, αλλά το υψηλό δημόσιο χρέος της είναι ήδη βραχνάς για την ίδια και τους πολίτες της.

Με απλά λόγια, οι βόρειοι «νοικοκύρηδες» θεωρούν ότι οι νότιοι «ακαμάτηδες» θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και να πληρώσουν για ένα κοινό πρόβλημα. Και αν οι «νοικοκύρηδες» δεν θέλουν να βάλουν το «χέρι στην τσέπη», θα μπορούσαν να κάνουν κάτι άλλο: να δεχθούν να αντισταθμίσουν το κόστος διαχείρισης της μετανάστευσης από τους στόχους τους για μείωση του ελλείμματος.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr