Ο εμφύλιος βορρά – νότου για τον Κούδα

Ενας αντισυνταγματάρχης ονόματι Παπαποστόλου, συνοδός της εθνικής ενόπλων στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του CISM το καλοκαίρι του 1968, έριξε τον κύβο για λογαριασμό της αριστερών φρονημάτων οικογένειας Κούδα. Είχε προηγηθεί παρέμβαση Ασλανίδη προς την ίδια κατεύθυνση. «Παντελάκη, δεν θα γίνει πόλεμος βορείων και νοτίων εξαιτίας του Κούδα» είπε ο γγ Αθλητισμού της χούντας στον ισχυρό άνδρα του ΠΑΟΚ.

Η συμβιβαστική πρόταση που προέβλεπε δύο χρόνια παραμονής του Κούδα στον Ολυμπιακό και επιστροφή του στην Τούμπα αμέσως μετά απορρίφθηκε από τους Θεσσαλονικείς με τρόπο κάθετο: «Μόνο αν κάνετε νέα επανάσταση θα μου τον πάρετε, εγώ είμαι ξεροκέφαλος» απάντησε ο –επίσης αριστερός– Παντελάκης. Ο Κούδας επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του στις 2 Αυγούστου 1968 μέσα σε «πανζουρλισμό», όπως έγραψαν οι εφημερίδες της εποχής, για να γίνει ζωντανό είδωλο του ΠΑΟΚ. Υπάρχουν, ωστόσο, και φανατικοί που ουδέποτε του συγχώρεσαν την ανταρσία. Η προτομή του που ανεγέρθηκε έξω από το γήπεδο της Τούμπας πολλά χρόνια μετά την αποστρατεία του αποκαθηλώθηκε από αγνώστους χούλιγκαν, τους οποίος ο ίδιος αποκαλεί «επιστήμονες».

ΚΑΘΟΔΟΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

Το σίριαλ ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1966, όταν πατήρ και υιός Κούδας εγκατέλειψαν τη Θεσσαλονίκη επικαλούμενοι κούφιες υποσχέσεις από την πλευρά του ΠΑΟΚ. «Φτάσαμε σε σημείο να στερηθούμε ακόμη και την τροφή» δήλωσε τότε ο 19χρονος ποδοσφαιριστής. «Τα υπομείναμε γιατί αγαπούσαμε και εξακολουθούμε να αγαπούμε τον ΠΑΟΚ. Πέρα όμως από όλα αυτά, δεν ανέχομαι από κανέναν να αποκαλεί εμένα και την οικογένειά μου εκβιαστές. Το σωματείον Ολυμπιακός εις το οποίο μόνος μου ζήτησα να πάω μού παρέχει εγγυήσεις ότι θα με προσέξει». Η διοίκηση Ανδριανόπουλου άνοιξε στον πατέρα Κούδα ένα ουζερί στο Πασαλιμάνι για βιοπορισμό, αλλά η πολύκροτη μεταγραφή ήταν αδύνατο να συντελεστεί χωρίς την ευλογία του ΠΑΟΚ.

Το δίδυμο Κούδα – Σιδέρη που ονειρευόταν ο Μάρτον Μπούκοβι εμφανίστηκε μόνο σε δύο φιλικούς αγώνες στο εξωτερικό (Ρουμανία, Βουλγαρία) και στις «ανάρπαστες» για το κοινό του Πειραιά προπονήσεις του Ολυμπιακού. Πίσω στη Θεσσαλονίκη εξαγριωμένοι οπαδοί του ΠΑΟΚ προκάλεσαν δολιοφθορές στο κατάστημα που διατηρούσε ο αδερφός του Γιώργου Θανάσης Κούδας, ενώ ένα ματς Πιερικός – Ολυμπιακός στην Κατερίνη διακόπηκε λόγω επεισοδίων. Κυκλοφόρησαν ακόμη και φέιγ βολάν με έμμετρες απειλές και ύβρεις ενάντια στον πατέρα του ποδοσφαιριστή: «Η θεία δίκη γρήγορα θα ’ρθει να σ’ αγκαλιάσει και στου Γεντί τις φυλακές θα σε κατασταλάξει. Ο Πειραιάς εθόλωσε το βρώμικο μυαλό σου και σαν το δούλο επούλησες τον άμοιρο τον γιο σου. Επούλησες το σπλάχνο σου, του ΠΑΟΚ το καμάρι, μα πάλι ο Δικέφαλος πίσω θα τονε πάρει». «Θα γίνει πόλεμος εξαιτίας του ποδοσφαίρου» προοιωνίζονταν οι Κασσάνδρες της εποχής. Οι αθλητικές εφημερίδες δημοσίευαν ενσταντανέ του Κούδα σε στιγμές χαλαρότητας στον Πειραιά, το ουζερί λειτουργούσε κανονικά, ο ποδοσφαιριστής δεχόταν τις διευκολύνσεις των «ερυθρολεύκων» στη θητεία του στο Λιμενικό, αλλά το απριλιανό πραξικόπημα του ’67 τον βρήκε ανενεργό. Ο Ολυμπιακός προσέφυγε στη Δικαιοσύνη ελπίζοντας –μάταια– να δικαιωθεί στα χαρτιά.

Ο έντρομος εξαιτίας της αναταραχής Ασλανίδης επιχείρησε να δώσει λύση στο αδιέξοδο αλλάζοντας τη νομοθεσία, ώστε να μεταγράφονται προσωρινά οι ποδοσφαιριστές σε ομάδες της πόλης όπου υπηρετούσαν τη στρατιωτική θητεία τους. Ωστόσο το μπλόκο του Παντελάκη σε συνδυασμό με τον φόβο του… εμφυλίου αποδείχθηκαν ισχυρότερα και από την ίδια τη συμβιβαστική βούληση των χουντικών. «Ο Κούδας θα επιστρέψει στον ΠΑΟΚ όποια απόφαση και αν πάρουν τα δικαστήρια» δήλωσε ο Ασλανίδης στις 24 Ιανουαρίου 1968. Η προφητεία του έγινε πράξη έξι επτά μήνες αργότερα.

Η ΡΗΞΗ

Οι χειρισμοί του Γιάννη Κούδα δημιούργησαν ρήξη στην οικογένεια. Πατέρας και γιος διέκοψαν τις διπλωματικές σχέσεις επί έξι ολόκληρα χρόνια, από το 1968 μέχρι το 1974. «Αρχικά δεν του άρεσε που ήμουν αθλητής» διηγήθηκε ο Γ. Κούδας στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Documento τον Απρίλιο του 2019. «Εβγαζε το θ και έλεγε ότι αθλητής ίσον αλήτης. Εκείνος ήθελε να παίξω στον Ολυμπιακό, αλλά ο Παντελάκης δεν σκόπευε να με πουλήσει. Ούτε η δικτατορία ήθελε να προχωρήσει αυτή η μεταγραφή. Φοβόμαστε ότι θα γίνει εμφύλιος και θα κοπεί η Ελλάδα στα δύο, μου έλεγαν οι συνοδοί στα ταξίδια της εθνικής ενόπλων. Εγώ τι μπορούσα να κάνω; Τότε είχα δύο οικογένειες: τον ΠΑΟΚ και την πραγματική μου οικογένεια. Η διαφωνία του πατέρα μου με τον Παντελάκη ήταν σαν σύγκρουση γιγάντων. Δύο δημοκρατικοί άνθρωποι φέρθηκαν σαν φασίστες και σκοτώθηκαν μεταξύ τους! Ετσι πέρασαν δύο χρόνια χωρίς να παίζω σε αγώνες. Του έλεγα: “Πατέρα, τι θα κάνω αν μείνω στον Πειραιά; Να γίνω καφετζής στο μαγαζί σου; Εκτελωνιστής μήπως;”». 

* Περιοδικό  Hot Doc #201, «Ελλάς Ελλήνων Διχασμένων», 22/3/2020