– Ποια είναι η «κληρονομιά» που σας άφησε η συνεργασία σας με τον Μάνο Χατζιδάκι;
Αυτό που αποκόμισα από την συνεργασία μου και την φιλία μαζί του είναι η διαμόρφωση της αισθητικής και του κριτηρίου μου.
– Πόσο σας καθόρισε αυτή η συνεργασία; Ήταν δύσκολο να διαμορφώσετε στη συνέχεια τη δική σας μουσική ταυτότητα;
Θεωρώ πως ο Μάνος Χατζιδάκις διέκρινε τα δικά μου μουσικά χαρακτηριστικά και γι’ αυτό με επέλεξε ως ερμηνευτή του. Στην ερμηνεία των τραγουδιών του από τους τραγουδιστές του ζητούσε συγκεκριμένα πράγματα. Από την στιγμή που καταλάβαινες τί ζητάει ο Χατζιδάκις από τον ερμηνευτή μπορούσες να ανταπεξέλθεις και να βυθιστείς στον κόσμο της μουσικής του.
Ο ερμηνευτής όμως οφείλει να έχει μια ευρεία γκάμα διαφορετικών προσεγγίσεων στο τραγούδι, κάτι που σίγουρα είναι σημαντικό στις συνεργασίες μου με τους δημιουργούς της νεότερης γενιάς .
– Πιστεύετε ότι η καλλιτεχνική δημιουργία σήμερα καθορίζεται από το θέαμα;
Νομίζω πως ναι, στο μεγαλύτερο βαθμό της. Θα πρέπει όμως να δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους καλλιτέχνες να προβάλλουν την δουλειά τους. Υπάρχει στην χώρα μας ελληνικό τραγούδι που απευθύνεται και στην ψυχή μας κι όχι μόνο στις διασκεδαστικές μας ανάγκες.
– Ποιες συνεργασίες από τη μέχρι τώρα πορεία σας ξεχωρίζετε;
Για μένα όλες οι συνεργασίες ήταν ιδιαίτερες και σημαντικές. Θα αναφερθώ στις πιο ξεχωριστές με πρώτη ( και πρώτη μου!) εκείνη με τον Μάνο Χατζιδάκι. Με την Σωτηρία Λεονάρδου που κάναμε συναυλίες ερμηνεύοντας ένα δύσκολο κι εναλλακτικό ρεπερτόριο. Και τώρα με τον νέο συνθέτη Δαμιανό Πάντα όπου για «Της ημέρας τα σκοτάδια» νιώθω υπερήφανος.
– Πως θα περιγράφατε τη δική σας αισθητική στη μουσική; Υπάρχουν κάποιοι συγκεκριμένοι κανόνες που ακολουθείτε;
Αποζητώ ό,τι συγκινεί την ψυχή μου.
– Πιστεύετε ότι λείπει σήμερα από τη μουσική η διεισδυτική ματιά;
Υπάρχει σήμερα τραγούδι με κοινωνική ευαισθησία κι ιδιαίτερα από τους νέους δημιουργούς. Αν θέλετε όμως την γνώμη μου, πιστεύω πως δεν υπάρχει αυτή η διεισδυτική ματιά που έφεραν στη μουσική οι μεγάλοι μας ποιητές όπως ο Ελύτης, ο Ρίτσος κι ο Νίκος Γκάτσος – η διορατικότητα αυτών των ανθρώπων μάς λείπει σήμερα.
– Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας διαχρονικά συναισθήματα που γεννά στον άνθρωπο η μουσική;
Φυσικά! Μα η μουσική έτσι κι αλλιώς είναι διαχρονική. Τα πιο βαθιά ριζωμένα στον άνθρωπο συναισθήματα είναι ο έρωτας, η αγάπη για την ζωή κι ο φόβος του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο που όσα τραγούδια έχουν μείνει πια διαχρονικά μιλάνε για αυτά ακριβώς τα συναισθήματα.
– Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο “εχθρός” στην υπάρχουσα πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα;
Η έλλειψη παιδείας που έχει σαν επέκταση την έλλειψη αυτοκριτικής και αυτοσεβασμού. Η μη ύπαρξη συλλογικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Μια ημιμάθεια που μας κάνει να νομίζουμε πως η καταστροφή θα σταματήσει στον διπλανό μας και δεν θα φτάσει σ εμάς.
– Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Συναυλίες με τον συνθέτη Δαμιανό Πάντα όπου θα παρουσιάσουμε «Της ημέρας τα σκοτάδια» και παράλληλα συναυλίες με την Μπέττυ Χαρλαύτη- η οποία είναι η νεότερη μούσα του Μίκη Θεοδωράκη- όπου θα παρουσιάσουμε τραγούδια των δυο μεγάλων μας συνθετών ,του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη αλλά και τραγούδια από τις πρόσφατες δισκογραφικές μας δουλειές.
– Ποιος στίχος περιγράφει για εσάς καλύτερα την πραγματικότητα που διανύουμε σήμερα;
Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ.
– Πείτε μας λίγα για την κοινή σας δισκογραφική δουλειά με τον Δαμιανό Πάντα με τίτλο “Της Ημέρας τα Σκοτάδια”.
Καταρχήν να σας πω ότι είμαι πολύ χαρούμενος που έχω αυτό το υλικό στα χέρια μου.
Από το πρώτο άκουσμα ένιωσα πως είχα να κάνω με εξαιρετικά τραγούδια. Πίστεψα στην καλλιτεχνική τους αξία. Διέκρινα στα τραγούδια συνολικά μια πλούσια γκάμα συναισθημάτων και μουσική πολυμορφία που πάντα επιθυμούσα να τραγουδήσω καθώς καλύπτουν όλο τον ερμηνευτικό και συναισθηματικό μου ορίζοντα. Και ως άνθρωπος αλλά και ως δραστήριος καλλιτέχνης για τις συναυλίες μου.
Θα έλεγα πως ο δίσκος περιέχει τραγούδια με έντεχνο πυρήνα, όπου συναντώνται κομμάτια ηλεκτρικού ήχου με μελωδικές μπαλάντες και λαϊκότροπα ακούσματα, ηχογραφημένα όλα με φυσικά όργανα. Τραγούδια επίκαιρα, με το κοινωνικό και πολιτικό στίγμα του σήμερα, και άλλα πιο εσωτερικά, με πρωταγωνιστή τον έρωτα.
Ποιες ήταν οι τέσσερις πιο σημαντικές ημερομηνίες στη ζωή σας;
1989. Γνωρίζω τον Μάνο Χατζιδάκι όπου με πρωτοπαρουσιάζει σε μια συναυλία του Σείριου στο ΠΑΛΛΑΣ
1991. Πρώτη δισκογραφική δουλειά από τον Σείριο «Ο Δρομέας» σε μουσική Νίκου Δανίκα και στίχους Λευτέρη Τηλιγάδα.
2004.Αξέχαστη στιγμή για μένα όταν ερμήνευσα σε συναυλία το «Μαουτχάουζεν» του Μίκη Θεοδωράκη παρουσία του ιδίου και δεν θα ξεχάσω ποτέ την συγκίνησή του.
2015. Κυκλοφορεί ο δίσκος «Της ημέρας τα σκοτάδια» σε μουσική Δαμιανού Πάντα. Αυτός ο δίσκος εμπεριέχει όλη την ωριμότητα της μέχρι τώρα πορείας μου.
Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη
