Νέες ταινίες: Η άλλη πλευρά του Άουσβιτς

Ζώνη ενδιαφέροντος (The zone of interest) (****1/2)

Βιογραφικό δράμα διεθνούς συμπαραγωγής 2023 (106)

Ο Ρούντολφ Ες και η σύζυγός του Χέντβιγκ έχουν φτιάξει ένα υπέροχο σπιτικό για τους ίδιους και τα πέντε παιδιά τους, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, στο οποίο ο Ες είναι διοικητής. Την ονειρεμένη ζωή τους δεν φαίνεται ικανή να τη χαλάσει τίποτα: ούτε η μετάθεση που παίρνει ο πατέρας και εμπνευστής των κρεματορίων Ες, ούτε η φρίκη που διαδραματίζεται πέρα από τον φράκτη που κρύβει τους εξαθλιωμένους εβραίους, ούτε τα απρόσμενα συμβάντα που κατά καιρούς ανατρέπουν την τακτοποιημένη καθημερινότητα της οικογένειας.

Το συνεχές, ανατριχιαστικό κοντράστ της φρίκης στο Άουσβιτς που υπονοείται – αλλά δεν απεικονίζεται σχεδόν ποτέ- και της ειδυλλιακής ζωής στο σπίτι με τον εντυπωσιακό ολάνθιστο κήπο και τις τρυφερές σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας, σημαδεύει πέρα ως πέρα το φιλμ που απέσπασε το Μέγα βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών.

Ο 58χρονος Γκλέιζερ επιλέγει να μην δείξει ούτε μια αποτρόπαια σκηνή από το Άουσβιτς, προκειμένου να προβεί σε μια ασυνήθιστη ακτινογραφία της φύσης του Κακού, με όχημα ένα οικογενειακό άλμπουμ. Όχι φυσικά μιας τυχαίας οικογένειας αλλά μιας ειδικής περίπτωσης η οποία όμως συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά μιας «ανώτερης» γερμανικής γενιάς που δείχνει ενδιαφέρον για τα ξεχωριστά στάδια του πολιτισμού, της ποιότητας ζωής και της σωστής διαπαιδαγώγησης των πέντε τέκνων της. Κι ενώ η βάση είναι το διασκευασμένο σενάριο που «διαβάζει» το ομότιτλο ερωτικό μυθιστόρημα του Μάρτιν Έιμις από μια άλλη γωνία, η εικόνα της τακτοποιημένης και φαινομενικά μόνο ζεστής οικογένειας, χρησιμοποιείται από τον Γκλέιζερ για να αναδείξει τις ρωγμές τούτου του επίγειου παράδεισου.

Η ουσία της ιστορίας εντοπίζεται στις κρυφές γωνίες των αξεπέραστων εικαστικών πλάνων και στις σκιές που απλώνονται όχι μόνο στην αμαρτωλή περιοχή αλλά και στο ίδιο το σπίτι όταν πέφτει η νύχτα. Τότε είναι που κάποιοι απόκοσμοι ήχοι (ουρλιαχτά ή φωνές από το διπλανό στρατόπεδο, ανακατεμένα με έναν απροσδιόριστο μηχανικό ήχο που μοιάζει να έρχεται από τα έγκατα της κόλασης) δένουν ανατριχιαστικά με ένα κύμα ψύχους που παγώνει ολόκληρη την ταινία. Η αφήγηση του Γκλέιζερ, σταθερή και δίχως εξάρσεις, εστιάζει στις μικρολεπτομέρειες της φαινομενικής ευτυχίας. Μιας ευτυχίας που προκύπτει από τις εικόνες ενός γνώριμου μικροαστισμού (ο πατέρας προστάτης και κουβαλητής, η μητέρα υπεύθυνη του μεγαλώματος των παιδιών, επιβλέπουσα της τάξης στο σπίτι και των εργασιών στον κήπο αλλά με τη βοήθεια τριών υπηρετριών) πριν μετουσιωθεί σε ένα πραγματικό εφιάλτη.

Η «Ζώνη ενδιαφέροντος» δεν είναι μια ακόμη ταινία για το Ολοκαύτωμα ή το Άουσβιτς. Είναι πριν και πάνω από όλα ο ορισμός της κοινοτοπίας του Κακού, που ολοκληρώνεται με ένα συγκλονιστικό φινάλε που δένει το χτες με το σήμερα με ένα ανεπανάληπτο τρόπο, τονίζοντας τη σημασία της διατήρησης της μνήμης ακόμη κι όταν η καθημερινότητα αποδεικνύεται κυρίαρχη στη ζώνη των ενδιαφερόντων μας.

Γουόνκα (Wonka) (***)

Φαντασίας αμερικανικής παραγωγής 2023 (116)

Σκηνοθεσία: Πολ Κινγκ Πρωταγωνιστούν: Τίμοθι Σαλαμέ, Κίγκαν-Μάικλ Κέι, Χιου Γκραντ, Ρόουαν Άτκινσον, Ολίβια Κόλμαν

Η ιστορία του Γουίλι Γουόνκα που ξεκίνησε από την απόλυτη φτώχια για να γίνει ο κορυφαίος σοκολατοποιός που γνωρίσαμε στο «Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας».

Παρότι απουσιάζει η λοξή ματιά των Τιμ Μπάρτον και Τζόνι Ντέπ που γνωρίσαμε στο φιλμ του πρώτου, ο Πολ Κινγκ (σκηνοθέτης του θαυμάσιου «Πάντινκτον») έχει το τσαγανό και τις χορταστικές ιδέες για να πλάσει ένα διαφορετικό παραμυθάκι γύρω από τον εκκεντρικό Γουόνα, όπου το χιούμορ, η φαντασία και η… πολιτική δένουν σε ένα ευπρόσδεκτο σύνολο. Κι ενώ οι αρχικές μουσικές σεκάνς λειτουργούν κάπως αποτρεπτικά στο πρώτο μισό, στη συνέχεια το θέαμα απογειώνεται με καταπληκτικές χορογραφίες και σαφείς αλληγορικές σφήνες από το σεναριογράφο Σάιμον Φάρναμπι που προσδίδει στο παραμυθάκι του Ρόαλντ Ντάλ, πολιτικές νύξεις για διαπλεκόμενα συμφέροντα (κλήρος και αστυνομία στο πλευρό των βαρώνων της σοκολάτας) και εθιστικές, αμαρτωλές απολαύσεις! Άξιος διάδοχος του Ντεπ στο ρόλο του Γουόνκα ο Τίμοθι Σαλαμέ που «χτίζει» το πορτρέτου του απροκάλυπτα ρομαντικού και βαθιά αφελή ήρωα από μια πιο ανθρώπινη οπτική που αφορά στη σχέση με την μητέρα του.

Ο καθεδρικός (Τhe Cathedral) (**1/2)

Βιογραφικό δράμα αμερικανικής παραγωγής 2021 (88)

Σκηνοθεσία: Ρίκι Ντ’ Αμπρόουζ Πρωταγωνιστούν: Μπράιαν ντ’ Αρσι Τζέιμς, Μόνικα Μπαρμπάρο

Η ιστορία μιας αμερικανικής οικογένειας στη διάρκεια δύο δεκαετιών και μέσα από την ματιά του μοναδικού γιου της.

Ο νεοϋορκέζος σκηνοθέτης Ρίκι Ντ’ Αμπρόουζ («Notes on an appearance») στη δεύτερη μόλις ταινία του επιλέγει να μοιραστεί μαζί μας τα μυστικά και ψέματα της δικής του οικογένειας, όπως τα βίωσε ο ίδιος στα 90ς και 00ς. Με μια γραφή που πηγαινοέρχεται από το sui generis στο πιο τρυφερό και αφοπλιστικό, ο σκηνοθέτης μας οδηγεί σε ένα ταξίδι στο παρελθόν που έχει κάποιες ενδιαφέρουσες στάσεις- ο σαρκασμός με τον οποίο αποδομεί τον ρηγκανισμό και το American Dream- αλλά και κάποιες μονότονες βινιέτες καθημερινότητας που δεν προσφέρουν κάτι παραπάνω στην αφήγηση.

Κουραμπιέδες από Χιόνι (*1/2)

Οικογενειακή ελληνικής παραγωγής 2023 (100)

Σε ένα ορεινό χωριό, ένας μοναχικός ζαχαροπλάστης κρύβει στο σπίτι του ένα μικρό κοριτσάκι που μόλις έμεινε ορφανό.

Στη δεύτερη μόλις σκηνοθετική δουλειά του ο ηθοποιός Γιάννης Τσιμιτσέλης επιχειρεί να φτιάξει μια ατμοσφαιρική χριστουγεννιάτικη ιστορία με τα απαραίτητα ηθικά διδάγματα έχοντας το θέμα της απώλειας ως μοχλό της δραματουργίας. Η ανθρωπιά που πηγάζει από το σενάριο των Ρέππα- Παπαθανασίου είναι καλοδεχούμενη όπως και η τιμιότητα με την οποία αντιμετωπίζει ο σκηνοθέτης το θέμα του.

Όμως η ταινία παρά της καλές προθέσεις της δεν παύει να είναι μια συμβατική και παλιομοδίτικη ταινία, με χλιαρό χιούμορ και αφελείς καταστάσεις. Φιλότιμη η ερμηνεία του Αντωνόπουλου στο ρόλο του εκκεντρικού ζαχαροπλάστη αλλά με προβλήματα οι περισσότερες παιδικές ερμηνείες.